Dit moet je weten over het vitamine-infuus
Het is de nieuwste trend op het gebied van vitamines: het vitamine-infuus. Via een infuus kun je grote hoeveelheden vitamines laten toedienen, als ultieme boost voor je gezondheid, je welzijn of voor een volle(re) haardos. Maar is zo’n vitamine-infuus wel een goed idee? Heeft gezond eten niet hetzelfde effect? En zijn er ook risico’s?
Rechtstreeks je bloedbaan in
Bij een infuus denk je in eerste instantie aan een ziekenhuis, waar patiënten via een kunststofslangetje een oplossing van vocht met medicijnen, zouten of glucose toegediend kunnen krijgen. Zo’n slangetje is aangebracht door een verpleegkundige of arts, meestal op de hand of in de onderarm, en gaat via de aangeprikte ader rechtstreeks de bloedbaan in. Meestal krijgt iemand een infuus met voedingsstoffen als het niet of onvoldoende lukt om via de gebruikelijke weg, dus via de mond, de juiste hoeveelheid zouten of medicijnen binnen te krijgen. Omdat de voedingsstoffen via een infuus rechtstreeks in je bloedbaan belanden, en niet eerst hun weg langs allerlei organen en spijsverteringssappen hoeven af te leggen, gaat er niets verloren. Als je gewoon eet, gaan er altijd wel wat vitamines verloren. Tijdens de bereiding van het eten treedt er bijvoorbeeld altijd wel iets vitamineverlies op, maar ook tijdens het hele verteringsproces in je lichaam. Voor mensen die iets onder de leden hebben, kan het toedienen van vitamines via een infuus daardoor een uitkomst zijn. Maar ook gezonde mensen lijken tegenwoordig behoefte te hebben aan een vitamine-infuus. Ze gebruiken een infuus bijvoorbeeld om te herstellen van een kater of een jetlag, voor een stralender huid, voller haar of 'gewoon' om hun gezondheid op te peppen. Zo’n infuus krijgen ze niet in een ziekenhuis, maar via cosmetische klinieken of speciale winkels. En er hangt een prijskaartje aan: afhankelijk van de samenstelling van de 'cocktail' kost een vitamine-infuus tussen de € 100,- en € 500,-.
Voorbehouden handeling
Mogen vitamines zomaar via een infuus toegediend worden? Ja, het toedienen van vitamines is niet verboden. Het inbrengen van een infuus in de bloedbaan mag alleen in opdracht van een arts, volgens de Inspectie Gezondheidszorg. Het is een zogeheten voorbehouden handeling, wat betekent dat het alleen door een arts of verpleegkundige gedaan mag worden die daarvoor bevoegd en bekwaam is. In de speciale klinieken moet dus een arts aanwezig zijn. De betrokkenheid van een arts is echter niet automatisch een garantie voor een wetenschappelijk correcte aanpak, zeker niet als er sprake is van belangenvermenging, iets wat in commerciële klinieken waar geld verdiend moet worden, niet uit te sluiten is.
Wetenschappelijk bewijs
De hamvraag is natuurlijk: doen vitamine-infusen ook wat ze beloven? Tot nu toe is er geen enkele wetenschappelijke studie die de voordelen van een vitamine-infuus voor de gezondheid op korte of lange termijn heeft aangetoond. Vitamines heb je nodig voor een goede gezondheid, dat staat vast. Maar van een boost aan vitamines is niet bewezen dat ze een kater helpen verminderen. Wel kan het vocht dat je via het infuus binnenkrijgt helpen het katergevoel te verminderen, al heeft het drinken van een paar glazen kraanwater precies hetzelfde effect. Ook een relatie tussen vitamines en een jetlag is niet bekend. Dat je je beter voelt als je voldoende vitamines binnenkrijgt is wel een feit, want je lichaam heeft vitamines nodig om goed te functioneren. Maar vitamines werken niet beter als je er meer van binnenkrijgt dan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid. Er geldt niet: hoe meer hoe beter. Extra vitamines zijn geen garantie voor een goede gezondheid en ze geven je ook geen energieboost.
De risico’s: baat het niet, het kan wel schaden
In hoge doseringen kunnen sommige vitamines zelfs schadelijk zijn, waardoor vervelende bijverschijnselen kunnen ontstaan. Hier loert ook meteen het gevaar, want doordat de opname van vitamines via een infuus zo optimaal is, krijg je op deze manier ook snel te veel vitamines binnen. De behoefte aan vitamines in je lichaam is een kwetsbaar evenwicht: van de meeste heb je maar enkele milligrammen per dag nodig. Een tekort kan klachten geven of aandoeningen veroorzaken, maar een teveel kan net zo goed klachten geven of zelfs giftig zijn.
Zo kan een gebrek aan vitamine A nachtblindheid veroorzaken en kan een overdaad leiden tot hoofdpijn en misselijkheid. Langdurig te veel vitamine A binnenkrijgen kan zelfs dodelijk zijn. Gevaarlijk grote hoeveelheden van vitamines binnenkrijgen via je eten is bijna onmogelijk, maar via vitaminepillen of een infuus kan dat wel. Gelukkig plas je sommige vitamines makkelijk uit als je er te veel van binnenkrijgt. De schade voel je dan vooral in je portemonnee, doordat je onnodig geld hebt uitgegeven aan iets wat je letterlijk door de wc spoelt. Maar in vitamine-infusen zit vaak zo’n hoge dosering dat zelfs een vitamine die je uitplast problemen kan veroorzaken.
In vitamine-infusen zit vaak standaard een enorme hoeveelheid vitamine C. Van deze vitamine is bekend dat het bijdraagt aan een goede weerstand. Daarnaast wordt vitamine C in de cosmetische industrie als een soort wondermiddel beschouwd voor een stralende, stevige huid en sterk haar. Vitamine C is zo’n wateroplosbare vitamine die via je urine je lichaam weer verlaat als je er te veel van binnenkrijgt. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine C is 75 milligram, maar in vitamine-infusen zit soms wel 25.000 milligram. Dat is maar liefst 333 keer (!) de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Zo’n grote hoeveelheid heeft geen enkel nut, maar kan wel schade aanrichten. Meer dan 2 gram vitamine C per dag kan leiden tot darmklachten of diarree en het zorgt voor meer oxaalzuur in de urine. Dat oxaalzuur geeft vervolgens meer risico op het krijgen van nierstenen. Ook het binnenkrijgen van grote hoeveelheden vitamine B6 is niet zonder risico. Voor vitamine B6 geldt een wettelijk maximum van 21 milligram als dagdosering in supplementen. In sommige vitamine-infusen zit 50 milligram vitamine B6, dus ruim het dubbele van de wettelijke toegestane hoeveelheid. Zo’n hoge dosering vitamine B6 kan leiden tot zenuwschade, met klachten als een doof gevoel, tintelingen of pijn in handen en voeten.
Pillen, infuus of toch gewoon eten?
Ben je gezond, eet je gezond, gevarieerd en voldoende? Dan krijg je met je voedsel waarschijnlijk alle vitamines binnen die je nodig hebt. Ons lichaam is er uiteraard op gebouwd om via die weg alle benodigde vitamines op te nemen, dat doen we al ons hele leven. In je eten zitten bovendien ook allerlei andere voedingsstoffen die de werking van vitamines weer versterken. Gezonde mensen hebben geen vitamine-infuus nodig. Ben je op zoek naar die energieboost? Dan helpt gezond en gevarieerd eten, voldoende slapen, stress zoveel mogelijk vermijden en regelmatig bewegen. Dat is wel bewezen én een stuk goedkoper. Het kan best zijn dat iemand zich na een vitamine-infuus energieker voelt, maar de kans is het grootst dat dat veroorzaakt wordt door het zogenaamde placebo-effect. Als je een positieve verwachting hebt van de werking van een bepaald middel kun je effect merken en je prettiger voelen, ook al werkt het middel van zichzelf helemaal niet. Zulke positieve verwachtingen worden vaak versterkt door de aanwezigheid van artsen, door een hoog prijskaartje en door de goede ervaringen van anderen (ook al zijn dat influencers die betaald worden om te beïnvloeden).
Lukt het je niet om voldoende en gezond te eten, bijvoorbeeld vanwege een langdurige slechte eetlust of ziekte, en twijfel je daardoor of je wel voldoende vitamines binnenkrijgt? Neem dan contact op met je huisarts om te laten onderzoeken of je daadwerkelijk een vitaminetekort hebt. Of ga eens naar een diëtist om te laten beoordelen of je gezond eet. Bij een tekort aan vitamines kan het aan te raden zijn om bepaalde vitaminepillen te gebruiken als (tijdelijke) aanvulling.
Dit artikel is geschreven door Sophie Luderer. Sophie is diëtist. Ruim 20 jaar adviseerde ze patiënten in ziekenhuizen en op dialyseafdelingen. Haar missie is iedereen zo goed mogelijk te informeren en ingewikkelde informatie behapbaar maken.
