Zin en onzin van vitaminesupplementen

Bepaalde mensen hebben inderdaad baat bij vitaminesupplementen. Maar voor het gros heeft het geen nut. Hevig vitaminegebruik kan zelfs leiden tot vitaminevergiftiging.

Evenwichtig eetpatroon

Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen die nodig zijn om het menselijk lichaam goed te laten functioneren. Ze zijn onmisbaar voor de groei, het onderhoud en het functioneren van het lichaam. Daarnaast zijn ze belangrijk voor het in stand houden van een goede gezondheid. Zonder vitamines worden we ziek.

Omdat de mens zelf geen of onvoldoende vitamines aan kan maken, zijn we volledig afhankelijk van de vitamineopname via ons voedsel. Bij een evenwichtig eetpatroon is de hoeveelheid vitamines en mineralen in de voeding voldoende.

Vet- en wateroplosbare vitamines

Er zijn dertien vitamines. Alle vitamines zijn in twee groepen in te delen: de vetoplosbare vitamines en de wateroplosbare vitamines. Vitamine A, D, E en K zijn vetoplosbare vitamines. Het lichaam slaat deze in beperkte mate op in de lever en in vetweefsel. Als we dan eens een tekort hebben, kan dit voorraadje aangesproken worden.

De wateroplosbare vitamines zijn vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11 (foliumzuur) en B12 en vitamine C. Het lichaam kan deze wateroplosbare vitamines (met uitzondering van vitamine B12) niet goed opslaan; een teveel verlaat het lichaam via de urine.

Ernstige tekorten

Er is geen enkel bewijs dat vitaminesupplementen nodig of nuttig zijn, ondanks de groeiende trend om vitaminesupplementen te promoten voor alles en nog wat. Van een gewone verkoudheid tot de preventie en/of de behandeling van hart- en vaatziekten of kanker.

In sommige omstandigheden kunnen bepaalde supplementen wel zinvol zijn. Als u niet tot de 'risicogroepen' behoort, hoeft u echter geen vitaminesupplementen te slikken. Ook niet als u een dagje ongezond eet.

Ernstige vitaminetekorten komen in ons land nauwelijks voor. Toch slikken veel mensen regelmatig een vitaminesupplement, zoals extra vitamine C, omdat dit een verkoudheid of griep zou kunnen voorkomen. Uit wetenschappelijk onderzoek is echter gebleken dat dit niet het geval is.

Dat mensen zich er toch goed bij voelen, kan komen doordat u gelooft dat het werkt. Het zogenaamde placebo-effect. Schuldgevoel kan ook een reden zijn om supplementen te slikken. Hiermee compenseert u naar uw idee slecht eten.

Het is inderdaad beter vitamines binnen te krijgen via een supplement, dan helemaal geen vitamines. Maar het is niet volwaardig. Gezond voedsel bevat naast vitamines namelijk nog vele andere belangrijke stoffen die niet in een vitaminesupplement zitten.

Bovengrens opgesteld

Veel mensen hebben het idee 'baat het niet, dan schaadt het niet'. Bij beperkt gebruik van vitaminesupplementen is dat inderdaad zo. Maar het is niet gezond om veel vitaminesupplementen te slikken. Van een aantal vitamines is er een veilige bovengrens opgesteld. Dit is de maximale hoeveelheid die u per dag van deze vitamine mag binnenkrijgen.

Voor de overige vitamines hanteert het Vitamine Informatie Bureau een vuistregel van maximaal vijf maal de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Boven de veilige bovengrens bestaan er gezondheidsrisico's en dan gaat de stelling 'baat het niet, dan schaadt het niet' niet op.

Schadelijke gevolgen

Vooral bij vetoplosbare vitamines (A, D, E en K) kan vrij makkelijk een vitaminevergiftiging ontstaan. Te veel vitamine D kan leiden tot nierschade en een te grote hoeveelheid vitamine A kan de lever beschadigen. Wateroplosbare vitamines (B en C) leiden minder makkelijk tot vergiftiging, omdat overschotten via de urine het lichaam verlaten.

Toch kunnen grote hoeveelheden vitamine C (meer dan tweeduizend milligram per dag) zorgen voor bijwerkingen als misselijkheid, braken, hoofdpijn en huiduitslag. Ook kunnen vitaminesupplementen de werking van medicijnen nadelig beïnvloeden. Overleg dus altijd eerst met uw arts als u medicijnen gebruikt en vitaminesupplementen wilt slikken.