Wanneer u niets regelt, wordt de nalatenschap volgens de wet verdeeld. Dit noemen we erfrecht bij versterf.
De wet gaat hierbij uit van familierechtelijke relaties: bloedbanden. De enige uitzondering hierop is de partner. Met deze partner moet dan wel een wettelijke relatie bestaan, dat wil zeggen een huwelijk of een geregistreerd partnerschap. Een samenlevingscontract ziet de wet niet als een wettelijke relatie.
Volgorde wettelijk erfrecht
De volgorde bij erfrecht bij versterf
1. de wettige partner tezamen met de kinderen
2. de ouders van de overledene (de erflater) en zijn broers en zussen
3. de grootouders van de erflater
4. de overgrootouders van de erflater
Binnen iedere groep treedt plaatsvervulling op ten gunste van de afstammelingen. Stel dat er geen wettige partner en kinderen zijn, dan vervalt de erfenis aan de ouders van de overledene en zijn broers en zussen. Wanneer de ouders niet meer leven en de overledene enig kind was, dan worden de broers en zussen van de ouders de wettige erfgenamen. Leven zij niet meer, dan wijst de wet hún kinderen (dus: neven en nichten) aan als erfgenamen.
Ouders in het erfrecht
De wet stelt dat een ouder recht heeft op in ieder geval een kwart van de nalatenschap van een overleden kind. Dit betekent dat twee ouders samen de helft erven. Op het moment dat er een derde erfgenaam is, dan moet de nalatenschap naar rato worden verdeeld. De zogeheten legitieme portie - het wettelijk verplichte erfdeel - bestaat voor ouders en grootouders niet meer, maar wel voor kinderen. Heeft een kind een testament waarin hij zijn ouders en grootouders uitsluit, dan zit er voor de ouders en grootouders niets anders op dan dit te respecteren.
Voorbeelden van wettelijk erfrecht
Een gescheiden vrouw overlijdt. Ze heeft twee kinderen
Haar kinderen zijn de erfgenamen. De ex-partner deelt niet mee
Een alleenstaande man zonder kinderen heeft twee broers een zus. De ouders zijn al overleden.
De broers en de zus erven ieder een derde deel.
Een alleenstaande vrouw van 35 overlijdt. Haar beide ouders leven nog en ze heeft drie broers.
Beide ouders erven ieder een kwart, dat is samen de helft van de nalatenschap. De andere helft wordt verdeeld over de drie broers: ze krijgen ieder een zesde deel.
Bron: Plus Praktisch Almanak Erven&Schenken.
Onwaardig erfgenaam
Hoewel het gelukkig maar weinig voorkomt, zijn er gevallen waarin de wet naaste familie uitsluit als zijnde onwaardig om te erven. Dit gebeurt met de persoon die heeft geprobeerd de erflater te vermoorden dan wel een misdrijf waarvoor de gevangenisstraf minimaal vier jaar bedraagt, jegens erflater heeft gepleegd. Ook als een erfgenaam heeft geprobeerd te voorkomen dat de erflater een testament opstelde, is hij onwaardig. Alleen wanneer de erflater de onwaardige ondubbelzinnig heeft vergeven, kan hij weer erven.
