Uit de praktijk van de erfenis mediator
De vrouw van Peter is plotseling overleden. Buiten zijn weten om heeft zij tot zijn ontzetting al haar bezittingen nagelaten aan haar dochter. Tussen haar en Peter is de verstandhouding nu flink verstoord.
De zaak: Nadat zijn vrouw overleden is, komt Peter erachter dat zij hem onterfd heeft. Ze heeft haar dochter – haar enige kind uit een eerdere relatie – benoemd tot haar enige erfgenaam. Die erft haar moeders huis en bedrijf. Peter mag in het huis blijven wonen, maar de verhouding tussen hem en zijn stiefdochter is flink verstoord. De inzet: Een huis en een bedrijf, met een waarde van in totaal ongeveer €700.000. |
Peter en Diana wonen in een koophuis dat eigendom is van Diana. Peter is tien jaar geleden bij haar ingetrokken en vlak daarna zijn ze getrouwd. Diana overlijdt plotseling aan een hartstilstand. Het blijkt dat zij Peter twee jaar geleden onterfd heeft. Ze heeft een testament laten maken waarin ze haar dochter Carola (34) tot enige erfgenaam benoemt.
In de steek gelaten
Peter is met stomheid geslagen. Hij en Diana waren op huwelijkse voorwaarden getrouwd en hielden hun financiën gescheiden, maar ze hadden wel langstlevende testamenten: ze zouden van elkaar erven en hun kinderen – Peter heeft twee zoons uit zijn vorige huwelijk – moesten op hun erfdeel wachten. Maar later is Diana dus stiekem naar de notaris gegaan om iets anders te regelen. Dochter Carola erft het huis en haar moeders bedrijf, een groothandel in sieraden met een webshop. Ook dat is een grote tegenvaller voor Peter, want hij hielp in het bedrijf. Carola is gescheiden en voedt in haar eentje een tweeling (12) op. De jongens en Peter zijn zeer op elkaar gesteld; opa Peter komt elke zaterdag kijken als ze voetballen.
Nachtenlang ligt Peter wakker. Hij vraagt zich af wat Diana bezield heeft.
Peter voelt zich enorm in de steek gelaten. Hij is verdrietig om het overlijden van Diana, maar hij is ook heel boos. Hij heeft veel last van de gedachte dat Diana de laatste twee jaar met een geheim geleefd heeft. Hij dacht dat ze samen oud zouden worden en dat het bedrijf hun pensioen zou zijn, maar nu staat hij met lege handen. Nachtenlang ligt hij wakker en vraagt hij zich af wat Diana bezield heeft.
Van Carola krijgt hij geen enkele steun. Zij is verdrietig omdat ze haar moeder kwijt is, maar over het testament wil ze niet praten. Het contact met Carola’s tweeling is een troost voor Peter. Hij hoopt dat hij ondanks alles een opa voor de jongens mag blijven. Ondertussen heeft Peter ook iets positiefs gehoord. Als langstlevende echtgenoot heeft hij wettelijke rechten, ook wel ‘andere’ wettelijke rechten genoemd. Daar kan hij een beroep op doen. Dan krijgt hij het vruchtgebruik van het huis: Carola blijft de eigenaar, maar zij kan dan niet veel met het huis, want het (gratis) woonrecht van de vruchtgebruiker gaat voor.
Opluchting
Carola mist haar moeder, maar met Peter kan ze haar verdriet niet delen, vindt ze, want het lijkt wel of Peter alleen maar over het testament kan praten. Ze kan er niet tegen als mensen zich als slachtoffer gedragen. Ze vindt dat Peter het testament gewoon moet accepteren en verder moet gaan met zijn leven. Zelf vindt ze het testament niet zo gek; het huis was immers van haar moeder en het bedrijf ook. Voor Carola is het zelfs een opluchting, want ze heeft het niet breed. Ze vindt het wel belangrijk dat het contact met Peter goed blijft, want voor haar zoons is hij een lieve opa die nog nooit één voetbalwedstrijd heeft gemist.
Peter en Carola hebben weinig begrip voor elkaar, maar ze willen ook geen ruzie. Daarom wil Peter niet naar de rechter gaan om het testament aan te vechten. Hij zou niet bij voorbaat een kansloze zaak hebben, maar het zou een langdurige procedure worden die veel geld en stress kost, met een heel onzekere uitkomst. Carola stelt voor om een mediator in te schakelen en Peter is het daarmee eens.
‘Tijdens het eerste gesprek dat ik had met Peter en Carola, vertelde Carola dat zij wist van haar moeders testament. Haar moeder had haar verteld dat zij zou erven, maar dat ze dat aan niemand mocht vertellen. Waarom wist Carola niet. Toen Peter dit hoorde, werd hij razend. Hij beschuldigde Carola ervan dat zij haar moeder onder druk had gezet. Dat wantrouwen verdween gelukkig. Carola kon hem ervan overtuigen dat zij niet meer wist dan ze vertelde.
We vroegen ons allemaal af waarom Diana dit testament had gemaakt. Persoonlijk ben ik van mening dat je in een testament in een zogenoemde ‘considerans’ moet uitleggen waarom je bepaalde keuzes maakt. Dat maakt het voor de nabestaanden vaak makkelijker om de consequenties te accepteren. Maar Diana had niets uitgelegd. Carola dacht dat haar moeder haar tot enige erfgenaam had benoemd omdat zij het geld harder nodig heeft dan Peter. Door te praten over de motieven van Diana kwamen Peter en Carola wat dichter bij elkaar. Allebei dachten ze dat Diana dit niet met verkeerde bedoelingen had gedaan. Waarschijnlijk had ze het niet aan Peter verteld omdat ze bang was voor een conflict.”
Uitkopen
“Peter had juridisch best een stevige positie. Carola was eigenaar van het huis, maar hij kon er blijven wonen op basis van zijn wettelijk recht. We hebben het gehad over de mogelijkheid dat hij Carola zou uitkopen. Maar omdat hij en Carola het niet eens werden over de waarde van het huis – moest het de WOZ-waarde zijn of de marktwaarde – hebben ze niet voor uitkoop gekozen.
Peter wist alles van het bedrijf van Diana. Hij adviseerde haar geregeld. Hij zou ook Carola kunnen adviseren, want zij wist niets van het bedrijf. Door hierover te praten, konden Peter en Carola samen naar de toekomst kijken. Wat moest er gebeuren? Hoe gingen ze dat aanpakken? Toen spraken ze ook uit hoe belangrijk ze het vonden dat de tweeling contact zou houden met hun opa. Het stond vast dat Peter en Carola in harmonie met elkaar wilden blijven omgaan.”
Financiële vergoeding
“We hebben alle punten waar ze het over eens waren in een schriftelijke overeenkomst gezet. Dat Peter in het huis zou blijven wonen, welk type onderhoud voor rekening van Peter kwam en ook welke onderhoudskosten Carola als eigenaar zou betalen. Ook spraken ze af dat Peter nog een financiële vergoeding zou krijgen voor advieswerkzaamheden die hij het laatste jaar voor het bedrijf had verricht. Die waren in het verleden wel betaald, maar de laatste tijd niet.
Er was één punt waar ze niet uit kwamen. Peter en Diana hadden een paar jaar geleden in het hele huis parket laten leggen en zonweringen aangebracht. Dat had €40.000 gekost, waarvan Peter de helft had betaald. Dat geld wilde hij terug. Volgens hem was het een investering in het huis. Carola noemde het ‘decoratie’ en wilde niet betalen. Ze werden het niet eens, maar maakten er ook geen ruzie over. Ik heb aangeraden die zaak wel aan de rechter voor te leggen. Artikel 96 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering biedt de mogelijkheid om zaken waar je het samen niet over eens bent, maar die je wel wilt oplossen, zonder advocaat voor te leggen aan de kantonrechter. Dat gaan ze nu doen. Ze zijn allebei tevreden met de uitkomst van de mediation. Carola zegt: ‘Als mijn moeder ons zou kunnen zien, zou ze ook tevreden zijn’.”
Dr. mr. Fred Schonewille is legal mediator, gespecialiseerd in nalatenschapsmediation, oud-notaris en een van de oprichters van Allesovererven.nl
Red mijn erfenis!
Is er gedoe over een erfenis die u heeft gekregen? Of twijfelt u juist over het goed nalaten van uw eigen erfenis? Leg uw zaak voor aan onze redactie, dan denken deskundigen voor u na over een oplossing. We behandelen uw vraag natuurlijk anoniem. U kunt uw vraag sturen naar geldenrecht@plusmagazine.nl
