Als de nier niet meer werkt
De nieren zijn onmisbaar in het lichaam voor onder andere het afvoeren van afvalstoffen en een teveel aan vocht. Als de nieren niet meer werken, hebben mensen vaak een nieuwe nier nodig of moeten ze dialyseren. Gezondheidsnet stelde 5 vragen over nierdialyse aan nefroloog (nierspecialist) Chris Hagen.
1. Wat is de functie van een nierdialyse?
"Een nierdialyse neemt eigenlijk de functie van de nieren over, als deze dit zelf niet meer kunnen. Het verwijdert afvalstoffen en overtollig vocht uit het bloed."
2. Hoe gaat een nierdialyse in zijn werk?
"Er bestaan twee methoden om te dialyseren. Bij hemodialyse wordt gebruik gemaakt van een kunstnier. Een patiënt wordt dan aangesloten op een dialysemachine die het bloed reinigt. De meeste patiënten gaan hiervoor drie keer per week vier uur naar het ziekenhuis, maar je kunt ook thuis dialyseren met een machine en onder begeleiding van een verpleegkundige.
De buikspoeling is de tweede manier. Met een slangetje laat je vloeistof in de buikholte lopen. Deze vloeistof neemt afvalstoffen op en zuivert zo het bloed. Na een paar uur mag de vloeistof er weer uit. Het is nodig om vier tot vijf keer per dag de buik te spoelen, maar dit kan wel thuis. Het is ook mogelijk om de buikdialyse iedere nacht te herhalen met een automatische machine."
3. Heeft een van deze dialysemanieren de voorkeur?
"De keuze voor hemodialyse of buikspoeling maakt de patiënt samen met de nefroloog en een team van voorlichters. De voorkeuren van de patiënt spelen hierbij een grote rol, net als zijn leefpatroon, ziektebeeld en andere medische omstandigheden. Het is niet zo dat de ene methode de voorkeur heeft boven de ander."
4. Kan een nierdialyse uitgesteld worden? En hoe zit het met bijvoorbeeld vakantie?
"Het is niet mogelijk om de dialyse uit te stellen. Misschien een dag, maar zeker niet meer. In het geval van hemodialyse moet er tijdens de vakantie voor een patiënt een plaats beschikbaar zijn in een dialysecentrum op de plaats van de vakantiebestemming.
De buikspoeling kan naast thuis ook op vakantie uitgevoerd worden. Wel heeft een patiënt gemiddeld 8 tot 10 liter spoelvloeistof per dag nodig, wat neerkomt op 8 tot 10 kilogram. Voor een week vakantie wordt dit natuurlijk erg veel om mee te nemen. De firma die buikdialyse mogelijk maakt, kan de vloeistof daarom ook op de vakantiebestemming afleveren."
5. Wordt er een bepaald dieet aangeraden voor mensen die dialyseren?
"Patiënten die dialyseren en niet meer plassen wordt aangeraden om niet meer dan een halve liter vocht per dag te drinken. Daarnaast kunnen nierpatiënten de hoeveelheid fosfaat die zij innemen het beste ook beperken. Door de slecht functionerende nieren wordt de fosfaathuishouding in het lichaam namelijk niet meer automatisch geregeld. Eiwitrijke producten zoals melk, kaas, vlees en vis bevatten veel fosfaat."
Chris Hagen is internist-nefroloog en geeft leiding aan de dialyseafdeling in het Meander Medisch Centrum Amersfoort. Daarnaast is hij voorzitter van de sectie kwaliteit van de Nederlandse Federatie voor Nefrologie.