Minder zout pakt niet de oorzaak aan
Wat kan voeding doen bij ziekte? Er is een hele serie aandoeningen waarbij voeding het verschil kan maken. In deze aflevering gaat het over hoge bloeddruk. We spraken daarvoor met Janet Noome, diëtist.
Janet Noome heeft een eigen diëtistenpraktijk in Emmen. Ze krijgt veel mensen met een hoge bloeddruk doorverwezen van huisarts of praktijkondersteuner. "In verreweg de meeste gevallen komt hoge bloeddruk niet alleen", vertelt Noome. "Mensen hebben vaak hoge bloeddruk én overgewicht. Of hoge bloeddruk én een verhoogd cholesterol. Of hoge bloeddruk én een voorstadium van diabetes." De oorzaak van de hoge bloeddruk, en van de andere symptomen, ligt dan in metabole ontregeling. Daarbij maakt het lichaam teveel insuline aan, en dat leidt onder andere tot een hogere bloeddruk. Noome: "Door te veel insuline houdt het lichaam zout en vocht vast en dat zorgt er vervolgens voor dat de bloeddruk stijgt."
Vers eten
Veel mensen met hoge bloeddruk komen bij Noome in de verwachting dat ze wel 'zoutarm' moeten gaan eten. "Maar dat pakt niet de oorzaak aan als er sprake is van een metabool syndroom", zegt Noome. "Ik probeer juist de insulineproductie van het lichaam te verlagen, door de voeding te veranderen. Als de insuline-aanmaak daalt, wordt er minder zout en vocht vastgehouden. Dan daalt de bloeddruk. Bovendien wordt afvallen gemakkelijker en verbetert ook het cholesterolprofiel. Je kunt insuline verlagen door te kiezen voor vers en onbewerkt eten met minder koolhydraten. Geen suiker, geen pakjes en zakjes meer, geen voorgekruid groenten als basis voor de maaltijden, aangevuld met bijvoorbeeld zuivel, vlees, vis en ei. Daarbij eet je geen, of kleine porties van aardappelen, pasta, brood en rijst. Het gevolg is dat de bloeddruk als 'vanzelf' daalt, soms zelfs nog voordat het gewicht daalt."
Natrium en kalium
Maar hoe zit nou met zout? "Verreweg het meeste zout in onze voeding, ruim 80 procent, wordt door de voedingsindustrie toegevoegd", zegt Noome. "Het zit in pakjes en zakjes, diepvriespizza’s, woksausjes, soepen, kruidenmixen, ketjap, voorgekruid vlees, snacks. Maar er zit ook veel zout in brood, kaas en vleeswaren. Als je die producten zoveel mogelijk weglaat, dan krijg je al vanzelf veel minder zout binnen. De bloeddruk wordt geregeld door een balans tussen de mineralen natrium en kalium. Natrium, onderdeel van zout, verhoogt de bloeddruk. En kalium, dat in groenten en fruit zit, verlaagt juist de bloeddruk. En dan kom ik dus weer uit op het vers eten. Dan eet je meer groenten en krijg je meer kalium binnen. En je eet minder kant-en-klaar producten, zodat je veel minder natrium binnenkrijgt."
Hartfalen en nierproblemen
Voor verreweg de meeste mensen geldt dus dat de oorzaak van de hoge bloeddruk ligt in het metabole syndroom. "Maar als de hoge bloeddruk wordt veroorzaakt door hartfalen of nierproblemen, dan is het een ander verhaal. Dan is vaak wél een zoutbeperking nodig", zegt Noome. "Maar ook dan is vers en onbewerkt eten dé oplossing. Daarbij is het verstandig om te minderen met extra zoute producten zoals haring, kaas, ansjovis, bouillon, vleeswaren en brood. Veel mensen denken dat het eten minder lekker wordt met minder zout. Maar dat went heel snel. Bovendien is vers eten van nature erg smaakvol, zeker als je smaakmakers als verse peper, specerijen en groene kruiden gebruikt."
Meer weten?
In deze aflevering van onze podcast Gezond Gesprek praat diëtist Connie Hoek uitgebreid over metabole ontregeling. Hier lees je meer over hoge bloeddruk en hier over wat teveel insuline met je doet.
