Beter leven met hart- en vaatziekten

Driedimensionale echografie
Ernst van der Wall: “Het LUMC is een van de weinige zieken­huizen met een nieuw 3-D echoapparaat dat ­videobeelden van het hart kan maken. Hiermee kunnen we falende hartkleppen en hartritmestoornissen nog beter opsporen dan met de standaard 2-D echografie. De live-beelden geven duidelijker informatie over de werking van het hart en we kunnen nu meteen zien welke afwijkingen er zijn.”
Voordeel voor de patiënt:
“Je krijgt direct te horen of er iets met het hart aan de hand is. Ook kunnen we eerder behandelen en stijgt de overlevingskans. Omdat we de beelden vanaf de buitenkant maken, is de techniek weinig belastend, snel en veilig: er komt geen röntgen­straling aan te pas.”

Scannen met minder straling
“Met een gewone CT-scan zijn verstoppingen in de kransslagaders te zien die je niet op echobeelden kunt waarnemen. In enkele seconden wordt een digitale driedimensionale opname gemaakt. Het enige nadeel van de gangbare CT is dat de stralingsbelasting heel hoog is: gemiddeld zeshonderd maal de dosis van een traditionele röntgenfoto. Met onze nieuwste apparatuur, de 320 slice CT scanner, proberen we de stralingsbelasting met 70 procent te verminderen tot een acceptabel niveau.”
Voordeel patiënt:
“Veel minder belasting en meer veiligheid.”
Let op:
De 320 slice CT scanner staat alleen nog in Leiden. Maar ook met de gangbare CT-scanner kan de stralingsbelasting vaak met de helft minder. Dat kan door met medicatie de hartslag van de patiënt te verlagen, en door te werken met een lagere spanning van de röntgenbuis. Vraag de cardioloog voordat de procedure wordt gestart of deze methoden worden gehanteerd.[PAGEBREAK]
Nieuw antistollingsmedicijn
“Om een beroerte te voorkomen, moeten patiënten met boezemfibrilleren altijd antistollings­middelen gebruiken. De boezems van hun hart knijpen namelijk niet goed samen, waardoor het bloed te lang in de boezem kan stilstaan en bloedstolsels kunnen ontstaan. Maar de dosering van die antistollingsmiddelen moet geregeld worden aangepast en controle bij de trombosedienst is noodzakelijk. Uit recent baanbrekend onderzoek blijkt dat een nieuw middel, dabigatran (merknaam Pradaxa), het bloed gelijkmatig verdunt en de kans op een beroerte en ernstige bloedingen nog veel meer verlaagt dan de gangbare middelen. De resultaten van de studie moeten nog bevestigd worden. Artsen mogen het middel off-label voorschrijven aan patiënten met boezemfibrilleren. Off-label wil zeggen dat patiënten een medicijn voorgeschreven krijgen voor de behandeling van een ziekte waarvoor dit medicijn niet is geregistreerd. Dabigatran is nog niet geregistreerd voor boezemfibrilleren, maar wel voor trombose. Ik verwacht dat artsen dat vaak zullen doen.”
Voordeel patiënt:
“Dabigatran is waarschijnlijk effectiever, veiliger en makkelijker in gebruik: controle bij de trombosedienst is niet meer nodig.”

Implantatie hartklep via lies
“Hierbij worden de hartkleppen vervangen via de slagader in de lies, in plaats van met een openhartoperatie.”
Voordeel patiënt: “De ingreep is minder zwaar. De techniek is vooral een uitkomst voor 70-plussers voor wie een operatie te riskant is omdat ze ook andere ziekten hebben.”
[PAGEBREAK]
Dubbele pacemaker bij ernstig hartfalen
“Cardiale Resynchronisatietherapie (CRT) is een techniek waarbij we een dubbele inwendige pacemaker implanteren bij patiënten met ernstig hartfalen, voor wie voorheen geen enkele behandeling meer bestond. We stimuleren het hart hierbij op twee plaatsen in plaats van één. Dit verbetert de pompfunctie van het hart.”
Voordeel patiënt:
“Niet alleen wordt voorkomen dat je plotseling overlijdt, ook verbetert bij ongeveer 70 procent van de patiënten de conditie. Zij kunnen vele meters meer afleggen en zijn minder kortademig. Het hart werkt beter en patiënten hebben minder geneesmiddelen nodig.”

Stamceltherapie bij angina ­pectoris na hartinfarct
“Door eigen beenmergcellen te injecteren in de beschadigde hartspier kan chronische pijn op de borst (angina pectoris) met de helft verminderen, blijkt uit onderzoek van het LUMC. Hoe dat precies werkt, is nog onduidelijk. De behandeling wordt alleen in onderzoeksverband toegepast in de acht universitaire centra bij hartpatiënten voor wie geen andere behandeling mogelijk is.”
Voordeel patiënt:
“De conditie gaat een stuk vooruit. Patiënten kunnen veel grotere afstanden ­lopen zonder pijnstillers te hoeven gebruiken.”

Goed voornemen 2010
Prof. Ernst van der Wall: “Wanneer hartziekten in de familie voorkomen – en zeker wanneer een familielid vóór het vijftigste, zestigste jaar een hartaandoening heeft gekregen – zou je je bij de cardioloog moeten laten screenen. Laat je door de huisarts doorverwijzen. We kunnen steeds beter (de risico’s op) een hartziekte vaststellen met geavanceerde apparatuur en bloedtesten, en hartziekten voorkomen of behandelen.”

Prof. Ernst van der Wall is afdelingshoofd cardiologie bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) – dat nationaal en internationaal voorop loopt als het gaat om diagnose en behandeling van hartziekten – en directeur van het Interuniversitair Cardiologisch Instituut Nederland.