Eetstoornis boulimia nervosa

Boulimia nervosa betekent letterlijk 'honger als een rund door een psychische oorzaak'. Deze benaming klopt eigenlijk niet helemaal. De bekende eetbuien worden namelijk vaak afgewisseld door perioden van minder eten. Daarbij gaat het bij boulimia niet om het stillen van de honger: tijdens een eetbui gaan mensen met boulimia nervosa ook door als ze geen honger meer hebben. In Nederland lijden ongeveer 22.0000 mensen aan de eetstoornis.

Symptomen

De belangrijkste kenmerken van boulimia nervosa zijn de terugkerende eetbuien waarbij je de controle verliest en daarnaast terugkerende pogingen om het ingeslikte voedsel op een onnatuurlijk snelle wijze weer kwijt te raken. De vinger in de keel steken is daar een voorbeeld van, maar het kan ook door middel van vasten, laxeer- of plasmiddelen slikken, klysma's en overmatige lichaamsbeweging.

Tijdens de eetbui worden grote hoeveelheden eten naar binnen gewerkt. Patiënten zijn vaak het gevoel van controle over hun eetgedrag kwijt. Ze kunnen niet meer stoppen met eten, krijgen vaak enorme hoeveelheden calorieën binnen en proeven niets meer. Juist het voedsel wat mensen zich normaal gesproken niet toestaan, wordt tijdens een eetbui meestal naar binnen gewerkt.

Diagnose

Als beide gedragingen, dus zowel de eetbuiten als de pogingen toch gewichtsafname, meer dan twee keer per week voorkomen over een periode van drie maanden of langer spreken we van boulimia nervosa. Daarbij worden twee types onderscheiden. Het purgerende type probeert het voedsel op onnatuurlijke wijze kwijt te raken door overgeven, laxeermiddelen of een klysma. Bij het niet-purgerende typen zijn juist vasten en overmatige lichaamsbeweging de belangrijkste compensatiemethoden.

Obsessie

Boulimiapatiënten zijn vaak geobsedeerd door voedsel, gewicht en lichaamsomvang. Meestal hebben ze een normaal gewicht, maar in hun beleving zijn ze in ieder geval te dik. Schaamte komt veel voor bij mensen met boulimia, ze doen er alles aan om hun eetprobleem voor de buitenwereld te verbergen. Plannen maakt daarom vaak een groot onderdeel uit van hun leven. Sommige mensen eten overdag, op hun werk, bijna niets, maar kunnen dan 's avonds thuis in een eetbui vervallen.

Oorzaak

Over de oorzaak van boulimia nervosa is weinig bekend, maar er zijn wel een aantal risicofactoren. Zo is 90 tot 95 procent van de patiënten met boulimia vrouw. Daarbij komt de eetstoornis vooral voor bij jonge vrouwen. Individuele kwetsbaarheid draagt ook bij aan het ontwikkelen van de stoornis. Deze kwetsbaarheid is deels erfelijk bepaald, maar welke genen verantwoordelijk zijn is onduidelijk.

Kinderen van ouders met boulimia hebben vier maal zoveel kans om zelf ook de stoornis te ontwikkelen. Zowel erfelijke als omgevingsfactoren spelen hierbij een rol. Ook zijn er aanwijzingen dat bepaalde persoonlijkheidskenmerken zoals een negatief zelfbeeld de kans vergroten.

Gevolgen

Boulimiapatiënten krijgen vaak te maken met allerlei lichamelijke klachten. Vooral purgerend gedrag kan ernstige gevolgen hebben waaronder hartklachten (vooral hartritmestoornissen), verslechtering van het gebit (vooral door het braken) en maag- en darmklachten (vooral als gevolg van laxeermiddelen). Daarnaast leidt het lijngedrag ook vaak tot lichamelijke klachten. De belangrijkste zijn:

• algehele uitputting
• ondertemperatuur
• problemen met hart- en bloedvaten (lage bloeddruk, vertraagde hartslag)
• osteoporose en botontkalking
• maag- en darmklachten
• hormonale afwijkingen (wegblijven van menstruatie, verminderde werking schildklier)
• zwakkere stofwisseling

Veel van deze klachten zijn blijvend en kunnen zelfs overlijden tot gevolg hebben. Andere klachten verdwijnen zodra de patiënt herstelt.

Behandeling

Volgens de Multidisciplinaire Richtlijnen Eetstoornissen kun je boulimia nervosa op drie manier behandelen: met psychotherapie, met specifieke interventies en met geneesmiddelen. Op het gebied van psychotherapie wordt meestal gekozen voor cognitieve gedragstherapie, interpersoonlijke therapie of gedragstherapie. Wanneer deze behandelingen niet aanslaan wordt het gebruik van antidepressiva vaak aangeraden.

Bij de specifieke interventies kun je denken aan psycho-educatie, het verhogen van de motivatie, lichaamsbeleving en zelfhulp. Het aanleren van een regelmatig en evenwichtig eetpatroon maakt hier ook vaak deel van uit. 

Ongeveer de helft van de patiënten met boulimia nervosa herstelt. De andere helft verbetert maar houdt klachten, blijft ziek of ontwikkelt een andere eetstoornis.