EHBO uit het keukenkastje

Azijn helpt tegen het prikken van brandnetels
Scheikundedocente Marijke Boon: "Aan het blad en de stengel van de brandnetel zitten haartjes met een bijtende vloeistof erin, die onder andere mierenzuur bevat. Raak je de haartjes aan, dan breken de punten af en blijven ze als minuscule buisjes in de huid steken. Het zuur komt in de huid en dat zorgt voor de brandende pijn. Vaak ontstaan ook blaren, doordat het zuur vocht aan de huid onttrekt. Smeer je azijn op de pijnlijke plek, dan gebeuren er twee dingen: aller-eerst lossen de wanden van de buisjes op waardoor de vloeistof eruit stroomt. Daarnaast wordt het gif verdund en geneutraliseerd door de veel minder zure azijn. Het is slim om de gifrestjes en de opgeloste haartjes daarna weg te spoelen met water. Het sap van weegbree, hondsdraf en zuring heeft een vergelijkbare werking als azijn."

Flessenkoeler op een verstuikte enkel
Hans van der Pols, wetenschappelijk medewerker van het Oranje Kruis: "Bij een verstuikte enkel, maar ook bij andere kneuzingen, helpt het om te koelen. Je kunt daar een flessenkoeler uit de diepvriezer voor gebruiken, maar ook een zak met bevroren erwtjes. Die laatste is wat flexibeler en laat zich beter om de enkel vouwen. Zorg dat je het koude voorwerp nooit rechtstreeks op de huid legt, want dan kan de huid bevriezen. Doe er dus een theedoek omheen. Koelen vermindert de pijn. Maar pas op: een enkeling krijgt juist meer pijn – stop dan met koelen. Lang werd gedacht dat koelen de zwelling zou verminderen, maar dat blijkt niet zo te zijn. Bij een flinke kneuzing of verstuiking is rust naast koelen het belangrijkst."

Komkommer op een zonverbrande huid
Cees van Romburgh, EHBO-deskundige van het Rode Kruis: "De vakantiezon is vaak feller dan je denkt. Alleen een lichte verbranding kun je zelf behandelen. Heb je blaren, koorts, rillingen, hoofdpijn of andere verschijnselen, bel dan een arts. Bij verbranding, dus ook zonverbranding, moet je altijd eerst koelen met water. Schijfjes komkommer bevatten veel water, maar het is makkelijker en hygiënischer om een schone natgemaakte doek te gebruiken. Mocht komkommer al genezende stoffen bevatten, dan is het nog maar de vraag of die wel in de huid worden opgenomen. Ook een korte douche met lauw water verlicht de pijn. IJs mag niet worden gebruikt; dat beschadigt de huid."

BELANGRIJK: Baat het niet dan schaadt het soms wél!
Een paar lezers tipten ons om tandpasta op een lichte verbranding te smeren. "Niet doen", zegt Marieke Stegenga van de Nederlandse Brandwonden Stichting. "Smeer je tandpasta in plaats van te koelen, dan wordt de verbranding dieper." Dat geldt ook voor alle andere middeltjes zoals kwark, rauw ei of bloem. Tien minuten koelen met lauw, zacht stromend water is de enige juiste eerstehulptip.

Cola drinken bij buikgriep
Michèle van Vugt, internist-infectioloog bij het AMC in Amsterdam: "Bij buikgriep verlies je veel vocht, en dat moet worden aangevuld om uitdroging te voorkomen. Drinken is belangrijk, maar dat hoeft niet per se cola te zijn. In Nederland kun je gewoon kraanwater nemen. De cola-tip komt van tropenreizigers. Niet overal ter wereld is schoon drinkwater, terwijl cola wél overal beschikbaar is. Dat cola stoffen bevat die buikgriep genezen, is nooit bewezen. Wel kun je je iets beter voelen door de suiker die erin zit. Suiker neemt het flauwe gevoel weg dat je vaak hebt bij braken of diarree. ORS, een kant-en-klaar mengsel van zout en suiker dat te koop is bij drogist en apotheek, is de beste oplossing. Maar om dat te kunnen drinken, heb je schoon drinkwater nodig. Is dat niet voorhanden, dan kan cola geen kwaad."

Honing tegen keelpijn
Apotheker Annemieke Horikx van de beroepsorganisatie voor apothekers: "Als je een thee-lepeltje honing in je mond laat smelten, geeft dat verlichting bij keelpijn. Bij verkoudheid is de wand van de slokdarm vaak wat ruw, waardoor slikken pijn doet. Honing ‘smeert’ de slokdarm en dat voelt prettig aan. Wat je ook kunt doen, is gorgelen met water waarin wat zout is opgelost. Het zoute water bevochtigt de keel en doet de keel minder ruw aanvoelen. Voor het gorgelen gebruik je een zogeheten -fysiologische zoutoplossing. Dat is water waarin eenzelfde percentage zout zit als in het bloed. Je kunt zo’n oplossing zelf maken door een afgestreken theelepel keukenzout op te lossen in 250 ml water. Deze oplossing kun je ook gebruiken als druppels bij een verstopte neus. Het zoute water maakt het neusslijm zachter, waardoor snuiten makkelijker wordt. Honing en zout -helpen je overigens niet sneller van je keelpijn of verkoudheid af."