Vraag en antwoord: jicht

Wat is jicht?

Een ontsteking veroorzaakt door een opeenhoping van urinezuur in het bloed. Urinezuur vormt kristallen in een gewricht; die zorgen ervoor dat het opeens heftig ontstoken raakt. Dat gebeurt vaak ’s nachts, waarbij het gewricht heel pijnlijk en stijf wordt. Het is rood, warm en opgezwollen. Het betreft vaak het gewricht tussen de grote teen en de middenvoet en soms een gewricht in de middenvoet, enkel, knie of pols.

Wie kan het krijgen?

Mensen met te veel urinezuur in het bloed: van hen zal 10 procent ooit een jichtaanval krijgen. Mensen met een nierziekte en leukemiepatiënten lopen een grotere kans om jicht te krijgen, en verder mensen die overmatig alcohol drinken of die bepaalde medicijnen, zoals plaspillen, slikken.

Hoe vaak komt het voor?

Met het ouder worden neemt de kans op het krijgen van jicht toe. Mannen worden vier keer zo vaak getroffen als vrouwen. Uiteindelijk heeft ruim 4 procent van de mannen ouder dan 75 jaar last van jicht. Een jichtaanval gaat meestal binnen één tot drie weken over. Bij vrijwel iedereen komt het terug. Binnen een jaar krijgt 70 procent een tweede aanval. Slechts 7 procent heeft na tien jaar nog geen tweede aanval gehad.

Wat kun je tegen een aanval doen?

De huisarts kan een pijnstiller (diclofenac, naproxen of ibuprofen) geven, waarmee de pijn snel minder wordt. Als dat niet helpt, krijgt je eventueel het medicijn colchicine. In de eerste dagen van een jichtaanval helpt rust en het koelen van het gewricht. Later is bewegen juist goed.

Wat kun je zelf doen om jicht te voorkomen?

Als je het nog nooit hebt gehad, zijn er geen zinvolle maatregelen om het te voorkomen. Mensen die al een aanval hebben gehad, kunnen er soms zelf iets aan doen. Overmatige gebruikers van alcohol kunnen minder gaan drinken, gebruikers van plaspillen kunnen op een ander soort plaspil overgaan. Geadviseerd wordt om minimaal twee liter vocht per dag te gebruiken. Mogelijk wordt een nieuwe jichtaanval voorkomen door minder voedsel met purine (kip of wild) te eten. Purine verhoogt het urinezuurgehalte van het bloed.

En als het vaak terugkomt?

Wanneer de jicht drie keer of meer per jaar aanvalt, dan zal de huisarts onderzoeken of dat komt doordat er te veel urinezuur wordt geproduceerd (dat is bij ongeveer 20 procent van de patiënten het geval) of doordat te weinig urinezuur uit het lichaam wordt verwijderd door de nieren (80 procent). In het eerste geval is allopurinol (Allopurinol, Apurin, Zyloric) het aangewezen medicijn. In het tweede geval kan dat benzbromaron (Desuric) zijn.

Hoe erg kan het worden?

De jichtkristallen kunnen nierstenen vormen. De meeste mensen kunnen tegenwoordig door de behandeling met medicijnen een normaal leven leiden, maar de jicht kan op den duur gewrichten misvormen waardoor bewegen pijnlijk wordt. Er werd gezegd dat jicht de kans op hart- en vaatziekten doet toenemen, maar dat blijkt niet zo te zijn.

Heeft het weer invloed?

Bij bepaalde weersveranderingen, bijvoorbeeld wanneer regen op komst is, verergeren bij sommige mensen met jicht de pijn en stijfheid. Maar het weer heeft waarschijnlijk geen invloed op het ontstaan of verloop van jicht.