De spaarhypotheek staat bekend als een veilige keuze. Maar voor wie onverwacht moet verhuizen, kan het een een financiële molensteen blijken
De spaarhypotheek staat bekend als de veiligste keuze voor huizenbezitters, maar ook mensen met zo'n hypotheekvorm kunnen voor onaangename verrassingen komen te staan. Dat blijkt uit een onderzoek van onafhankelijk hypotheekadviseur Jos Koets onder vijftien verstrekkers van hypothecaire leningen.
De pijn zit dan in de levensverzekering die onlosmakelijk bij de hypotheek hoort. Wie daarmee éérder stopt dan vantevoren afgesproken, krijgt te maken met een afkoopwaarde: het totaal van de betaalde premies minus de kosten die zijn gemaakt.
Eerste jaren weinig kapitaalopbouw
,,Wat veel huizenbezitters met een spaarhypotheek niet weten, is dat zij in de eerste jaren veel minder kapitaal opbouwen dan zij denken. Dat komt omdat er in de eerste jaren veel kosten worden gemaakt, onder andere voor de provisie aan de adviseur,'' vertelt Koets, auteur van boeken over hypotheken en columnist bij beleggerswebsite IEX.
Gek genoeg biedt niet elke aanbieder dezelfde waardeopbouw, heeft Koets ontdekt. ,,Het vreemde is dat een tussenpersoon dit ook niet weet. Uit mijn onderzoek blijkt dat banken en verzekeraars de waardeopbouw meestal niet melden.''
De spaarhypotheek is de laatste maanden in populariteit gestegen, vooral doordat de beleggingshypotheek in een slecht daglicht staat. „Door alle heisa om de woekerpolis kiezen veel minder mensen voor de beleggingshypotheek en meer mensen voor de spaarhypotheek,'' weet Koets. ,,Ik denk dat duizenden mensen een hypotheek hebben afgesloten zonder de waardeopbouw te kennen.'' Dat kan volgens hem ook niet, want adviseurs hebben die informatie gewoonweg niet.
,,Adviseurs hebben geen computersoftware waarmee zij kunnen berekenen hoe de opbouw van de waarde in de spaarpolis verloopt door de jaren heen. Pas als de handtekeningen zijn gezet bij de notaris en de klant de polis ontvangt, krijgt hij de opbouw te zien.'' Na dertig jaar is de opbouw groot genoeg om de hypotheek af te lossen. Dat is het grote voordeel van een spaarhypotheek: het eindbedrag kan niet plotseling lager uitpakken zoals bij een beleggingshypotheek.
Verhuizen pakt duur uit
Maar er zit wel een addertje onder het gras: als je na een paar jaar verhuist en je wilt je hypotheek oversluiten, krijg je met een hogere maandpremie te maken omdat je nog niet veel kapitaal hebt opgebouwd.
Koets: ,,Ook de risicopremie bij overlijden is hoger omdat je weer een paar jaar ouder bent. Ook iets simpels als een hoger cholesterolgehalte in je bloed kan de premie hoger maken. Zo'n spaarhypotheek is daardoor helemaal niet flexibel. Je bent min of meer verplicht om dertig jaar bij dezelfde bank te blijven zitten.''
In de puree komen vooral stellen die enkele jaren na het afsluiten van de hypotheek gaan scheiden. Ze hebben dan soms mínder in hun spaarpotje dan het totaalbedrag aan premies dat zij hebben betaald.
Het vreemde is dat een klant een hypotheek afsluit voor dertig jaar terwijl iemand maar gemiddeld tien jaar in een huis woont. ,,Eigenlijk word je gedwongen om bij dezelfde bank of verzekeraar te blijven omdat de kosten bij het oversluiten veel hoger uitpakken.''
Waardeopbouw blijft geheim
Koets hekelt ook de geheimzinnigheid die om de waardeopbouw hangt. Niet alle banken en verzekeraars geven van tevoren aan hoe het 'spaarpotje' zich door de jaren ontwikkelt. Koets: ,,Het rare is dat die lagere waardeopbouw vaak pas duidelijk wordt als de polis is afgesloten. Het is alsof je een auto koopt, terwijl je er niet in hebt gereden. Overigens doen niet alle aanbieders moeilijk, Allianz geeft bijvoorbeeld wel netjes aan hoe de vork in de steel zit.'' Huizenkopers die onvoldoende informatie krijgen, kunnen geen goede keuze maken, meent Koets. "Ik vind wél dat mensen zelf ook hun huiswerk moeten doen. Ze moeten zich verdiepen in de materie. Zoals je dat ook doet als je een nieuwe keuken gaat kopen.''
Hypotheekadviseurs kunnen door de onduidelijkheid van de waardeopbouw hun klanten niet goed voorlichten, vindt Koets, omdat de software die zij gebruiken van de banken en verzekeraars niet alle informatie verschaft. ,,Ik kan als adviseur wél aansprakelijk worden gesteld.''
Verzekeraars: kosten vooral bij begin
Er zitten inderdaad nadelen aan de spaarhypotheek, zegt ook Hans André de la Porte van Vereniging Eigen Huis. ,,Het komt heel veel voor dat stellen gaan scheiden na vijf jaar. Ze komen er dan pas achter dat tegenvalt wat er in het geldpotje zit. Tussenpersonen en banken zijn er ook niet altijd open over.'' De meeste kosten zitten bij een spaarhypotheek vooral in het begin, erkent Henny Zoontjes van het Verbond van Verzekeraars. ,,Wie een hypothecaire lening afsluit, moet daarom goed afwegen of die vorm geschikt is. De spaarhypotheek is vooral geschikt voor mensen die langere tijd in een huis blijven wonen.''
Wie verhuist en een nieuwe hypothecaire lening nodig heeft, kan onderhandelen met de geldverstrekker over de afkoopwaarde en de rente, onderstreept Zoontjes. ,,Het is de verzekeraar een lief ding waard om jou als klant te krijgen.''
