Leven met astma

Mensen met astma hebben moeite met ademhalen. Ze zijn kortademig, maken een piepend geluid of moeten hoesten. De benauwdheid en andere klachten doen zich voor in de vorm van aanvallen, die in bepaalde periodes plaatsvinden.

CARA

Astma, longemfyseem en bronchitis hebben allemaal te maken met ontstekingen aan de luchtwegen. Daarom werden deze aandoeningen vroeger allemaal aangeduid met de term CARA.

Maar de oorzaken en de behandeling van astma zijn anders dan bij bronchitis en longemfyseem. Daarom praten we tegenwoordig over astma en COPD (longemfyseem en bronchitis).

Hoe ontstaat astma?

Astma ontstaat wanneer de slijmvliezen aan de binnenkant van de longen geïrriteerd raken en opzwellen. Als dat gebeurt, ontstaat er een soort kettingreactie.

• De spiertjes om de longen trekken samen.
• De slijmvliezen gaan meer slijm produceren.
• Ademhalen gaat steeds moeilijker, waardoor de longen vol gaan zitten met lucht.
• Het lichaam kan nauwelijks zuurstof opnemen, waardoor benauwdheid ontstaat en de patiënt een aanval krijgt.

Oorzaken

Een astma-aanval komt vooral 's nachts en 's ochtends vroeg voor en heeft verschillende oorzaken. Bijvoorbeeld prikkelende stoffen, waar mensen allergisch voor zijn (allergenen). Het gaat daarbij om: 

• huisstofmijt
• schilfers van dieren
• stuifmeel
• pollen
• schimmelsporen

Daarnaast kan een astma-aanval veroorzaakt worden door allerlei soorten luchtjes, zoals: 

• tabak
• parfum
• gebraden vlees
• isolatiemateriaal
• spaanplaat

Andere oorzaken zijn: 

• medicijnen
• voedingsmiddelen
• weersomstandigheden
• het verrichten van inspanningen
• stress
• emoties

Het is vaak lastig om erachter te komen waardoor de longen precies geïrriteerd raken. Een astma-aanval ontstaat namelijk pas een half uur tot 24 uur nadat de slijmvliezen zijn geprikkeld.

Voorkom aanvallen

Als je astma hebt, kun je zelf ook iets doen aan jouw klachten. Een goed hulpmiddel is om te bewegen. Dat zorgt ervoor dat jouw longen in staat worden gesteld om meer zuurstof op te nemen.

Zorg er wel voor dat je goed geïnformeerd wordt over verantwoord bewegen en sporten. Er bestaan verschillende websites en folders die uitgebreid informatie geven over dit onderwerp.

De volgende tips kunnen ook helpen:

• Niet roken.
• Huisstofmijt bestrijden.
• Kamers goed ventileren.
• Oppassen met verbouwen.
• Geen huisdieren houden.

Erfelijkheid

Opvallend is dat steeds meer kinderen astma krijgen. Veel onderzoekers zijn ervan overtuigd dat dit komt door onze toenemende welvaart en hygiëne.

Doordat onze leefomgeving steeds schoner wordt, krijgen kinderen steeds minder infectieziekten. Het gevolg is dat het afweersysteem in hun lichaam niet goed kan 'oefenen' en dus minder sterk wordt. 

Astma kan ook een erfelijke achtergrond hebben. Een kind waarvan één van de ouders astma heeft, loopt 50 procent kans om de aandoening te krijgen. Bij een kind waarvan beide ouders astma hebben, is dat 75 procent. Let op: kinderen die astma hebben gekregen als gevolg van erfelijkheid, zijn juist wel gebaat bij een schone leefomgeving.

Medicijnen

Astma is (nog) niet te genezen en leidt in sommige gevallen tot sterfte. In Nederland overlijden jaarlijks ruim 100 mensen aan deze ziekte.

In de meeste gevallen kun je de aandoening goed onder controle houden met medicijnen. Het gaat om medicijnen die ervoor zorgen dat de longen voldoende zuurstof kunnen opnemen (luchtwegverwijders) en medicijnen die de ontsteking van de slijmvliezen remmen (ontstekingsremmers).

De luchtwegverwijders zorgen ervoor dat de spiertjes rondom de luchtwegen verslappen. Daardoor vermindert de kortademigheid. De ontstekingsremmers, die worden geïnhaleerd, pakken de ontsteking in de luchtwegen aan, waardoor de luchtwegen worden beschermd tegen prikkels.

Inhaleren

De medicijnen tegen astma kunnen worden geïnhaleerd of in tabletvorm worden ingenomen. Inhaleren heeft als groot voordeel dat de medicijnen direct in de luchtwegen worden opgenomen. Er zijn diverse hulpmiddelen in de handel, waarmee je de medicijnen kunt inhaleren. Wanneer je astma hebt, is het heel belangrijk dat je dit meldt als je een arts bezoekt. Er zijn namelijk medicijnen tegen andere aandoeningen, die de luchtwegen kunnen vernauwen.

Wat te doen bij een astma-aanval

Als iemand een astma-aanval krijgt, herken je dat aan de volgende zaken: 

• blauw aanlopen
• ademsnood
• piepend geluid

Wat moet je doen?

• Laat de patiënt rechtop zitten.
• Zorg ervoor dat de patiënt goed uitademt.
• Zorg voor rust rond de patiënt.
• Stel korte vragen, waarop met ja en nee kan worden geantwoord.
• Vraag of de patiënt voor het eerst een astma-aanval heeft. Zo ja, bel een arts.
• Als de patiënt al eerder aanvallen heeft gehad, zorg dan dat hij of zij medicijnen inneemt.
• Helpen de medicijnen niet, waarschuw dan meteen een arts.