Reuma: langer mobiel door betere controle

Prof. dr. Piet van Riel is werkzaam op de afdeling reumatologie van het Universitair Medisch Centrum St. Radboud te Nijmegen.

Welke positieve ontwikkeling ziet u binnen uw vakgebied?
Piet van Riel: "Reumapatiënten hebben tegenwoordig minder gewrichten die pijnlijk en gezwollen zijn. En bovendien zijn de klachten minder ernstig. Dat komt mede door een uitgebreidere controle die ervoor zorgt dat de behandeling met medicijnen steeds effectiever wordt. Doordat de gewrichtsontstekingen beter worden onderdrukt, treedt naar verwachting minder ­schade op en zal de patiënt uiteindelijk langer mobiel blijven."

Wat houdt die uitgebreidere controle in?
"Vroeger werden alleen bloedwaarden bepaald die aangeven of er een ontsteking is. Nu bekijken we ook hoeveel gewrichten pijnlijk en gezwollen zijn. Dit is handwerk, voelen en drukken, en levert twee meetresultaten op: het aantal zwellingen en de pijn. Ten slotte vertelt de patiënt zélf hoe hij of zij de ernst van de ziekte ervaart. Deze vier deelonderzoeken geven samen een getal tussen de 1 en 10. Dat is de DAS (Disease Activity Score). Hoe hoger de score, des te actiever is de reuma. Omdat een actievere reuma meer schade zal veroorzaken, streven wij naar een zo laag mogelijke waarde. We proberen onder de 2,6 te komen."

Waarom is dit beter dan de gewone controle?
"De score geeft een beter beeld van de mate waarin de reuma actief is. Bij 30 procent van de patiënten is bijvoorbeeld de bloedwaarde goed, maar blijkt uit de andere metingen dat de ziekte wel degelijk actief is. Ook de inschatting van de patiënt is niet altijd even betrouwbaar: wanneer de toestand van zeer slecht naar slecht gaat, is de patiënt tevreden, ook al heeft hij nog veel pijn. Aan die hoge pijnscore kan de arts zien dat de dosering van een medicijn omhoog kan of dat er een zwaarder medicijn bij kan."

Hoe effectief is deze controle?
"In een onderzoek hadden twee groepen bij de start een DAS van 5. Na een periode met gewone controle was de score ongeveer 2,5, terwijl die na een intensieve controle ongeveer 1,5 was.
Extra bijzonder is dat deze goede uitslag bereikt werd bij mensen die niet behandeld werden met anti-TNF, een nieuw medicijn.
Zo zie je dus dat we de oudere medicijnen nóg beter kunnen inzetten voordat mensen eventueel op – het veel duurdere – anti-TNF overstappen."

Wordt de controle altijd uitgevoerd?
"Nee. Het gebeurt wel als de patiënt anti-TNF gebruikt, want anders vergoedt de verzekeraar het niet. Maar bij behandeling met oudere medicijnen gebeurt het niet, terwijl het ook dan wel degelijk zin heeft.
Het is goed als een reumapatiënt erop attent is of de DAS gemeten wordt. Het duurt ongeveer een kwartier, dus dat is duur als een specialist het doet. Een oplossing zou kunnen zijn dat een gespecialiseerde verpleegkundige de meting verricht en dat de zorgverzekeraar dat vergoedt."