Couperose: oplossingen op maat

Couperose is een veel voorkomende huidaandoening. Er is sprake van couperose als klei-ne oppervlakkige bloedvaatjes door de huid zichtbaar worden. Ze verschijnen op de neus, de wangen, de kin en soms ook op grotere delen van het gelaat. En eenmaal zichtbare bloedvaatjes verdwijnen nooit vanzelf. Couperose, in vaktaal erythro-couperose, is blijvend.

Niet iedereen is even vatbaar

Mensen met een lichte huid, licht haar en lichte ogen zijn gevoeliger voor cou-perose dan mensen met een donker huidtype. Uiteraard zijn de kleine bloedvaatjes beter zichtbaar bij een lichte huid. Bovendien is ook de leeftijd een bepalende factor: de aandoening treedt zelden voor 40 jaar op. Tenslotte treft couperose twee keer zoveel vrouwen als mannen. Dat heeft wellicht te maken met het vaatverwijdende effect van oestrogenen.

De aandoening kent verschillende stadia: van zeer mild tot vergevorderd. Andere vormen gaan dan weer gepaard met rosacea, een ziekte waarvan couperose het eerste stadium is.

Hoe ontstaat couperose?

Couperose is een huidbeschadiging die  ontstaat door een verdunning van de lederhuid (de middenste laag van de huid) zodat de kleine bloedvaatjes beter zichtbaar worden, of door de uitzetting van deze bloedvaatjes als gevolg van een gebrekkige temperatuurregeling.

De huidaandoening heeft verschillende oorzaken. Eerst en vooral speelt veroudering een rol. Couperose is voor een deel een normaal verschijnsel, hoewel het niet bij iedereen in dezelfde mate voorkomt. Zo zijn er duidelijke familiale factoren. Uiteraard kan de aandoening bij verschillende leden van eenzelfde gezin voorkomen, gewoon omdat ze gelijkaardige eetgewoonten hebben of identieke omgevingsinvloeden ondergaan, zoals blootstelling aan de zon. Toch is couperose ook genetisch bepaald, ook al is het gen (of genen) dat daar verantwoordelijk voor is nog niet gekend.

Een andere oorzaak van couperose is de fysieke schade die de huid oploopt. Verwijde bloedvaatjes kunnen verschijnen door blootstelling aan UV-licht of na radiotherapie.

Vaatverwijding wordt soms in verband gebracht met voedingsfactoren (pikante voeding, alcohol,...) of stress en kan gepaard gaan met een aderziekte (zware benen, veneuze insufficiëntie, spataders en paarse adertjes in de onderste ledematen).

Tot slot zijn ook koude, temperatuurschommelingen en wind boosdoeners. Daarom zijn bepaalde beroepen meer vatbaar voor de ontwikkeling van de aandoening: wie buiten of in een koelruimte werkt bijvoorbeeld.
Couperose is eigenlijk vooral het gevolg van een beschadiging van de huid en haar onvermogen om zich te verzetten tegen de schadelijke invloeden die ze ondergaat.

Mogelijke behandelingen

Er bestaan drie soorten behandelingen, allemaal gebaseerd op de oppervlakkige vernietiging van de bloedvaten door middel van voornamelijk fysieke technieken. Deze behandelingen werken enkel op korte termijn. Het resultaat is zichtbaar en esthetisch, maar de couperose zal een paar maanden of jaren later weer opduiken. Daarom zijn onderhoudsbehandelingen nodig. Er is dus geen mirakeloplossing.

1. Lasers. Het voordeel van lasers is dat alleen de rode pigmenten de energie absorberen, zodat het omliggende weefsel niet beschadigd wordt.

• De vasculaire laser. De laser zendt energie van een welbepaalde golflengte uit die opgenomen wordt door het pigment van de rode bloedlichaampjes in de bloedvaatjes, net onder de huid.

• De KTP-laser.? Deze laser produceert een groen licht (complementair aan het rode) dat geabsorbeerd wordt door de rode bloedlichaampjes. Dit veroorzaakt een snelle stolling in het bloedvat, dat dus onmiddellijk verdwijnt. Na de behandeling kan de huid enkele dagen rood zien, maar dat is tijdelijk. Tijdens het gebruik van deze laser is een speciale bril nodig die de ogen beschermt.

• De gepulste kleurstoflaser. Deze nieuwere laser zendt een groen-geel licht uit. Ook deze laser vernietigt de pigmenten op een selectieve manier. Het verschil met de KTP-laser? Hij dringt iets dieper door in de lederhuid. De bloedvaatjes smelten of barsten en laten soms tijdelijk paars-rode vlekken na, waarvoor de dokter een kalmerende crème en camouflerende cosmetica voorschrijft. Hoewel deze behandelingen een beetje pijnlijk zijn, is het gebruik van verdoving niet aanbevolen omdat ze de werking van de laser vermindert.

2. Gepulst licht. Met deze lichttechniek wordt eveneens lichtenergie opgenomen, maar nu met een spectrum dat de pigmenten vernietigt in plaats van op een nauwkeurige golflengte.

3. Elektrocoagulatie. Dit is de meest klassieke methode, ze wordt al jaren gebruikt. De dokter injecteert een fijne naald in de opperhuid en verbrandt de bloedvaatjes met elektrische energie, zodat ze stollen. Voorzichtigheid is geboden: een te agressieve behandeling kan lelijke littekens veroorzaken.

Welke behandeling kiezen?

Niet alle dokters beschikken over alle instrumenten. De keuze van de behandeling hangt dus in grote mate af van de uitrusting van de dermatoloog en of hij vertrouwd is met bepaalde technieken. Maak dus een weldoordachte keuze, want de oplossingen zijn niet volledig risicovrij. Elke ingreep aan het huidoppervlak en vooral aan een blootgestelde huid zoals die van het gelaat, kan kleine ontstekingen veroorzaken die sporen kunnen nalaten zoals hypergepigmenteerde littekens. Om dat risico te beperken wordt aangeraden om een behandeling te beginnen als u al aan de zon bent blootgesteld.

De prijzen variëren volgens de behandeling en de te behandelen oppervlakte. Elektrocoagulatie kan in een enkele sessie gebeuren, terwijl lasermethoden vaak een langere behandelingstijd en bijkomende kosten impliceren.
Voor een eerder lichte tot gemiddelde couperose moet u meestal twee of drie sessies rekenen, gespreid over een tot twee maanden. In het begin kunt u maar beter de sessies niet te vaak herhalen en eerst kijken hoe uw huid reageert. Daarna kunt u eventueel kiezen voor onderhoudssessies, bijvoorbeeld een keer per jaar of om de zes maanden.

Make-up

Wie weinig voelt voor een fysieke behandeling kan zijn toevlucht zoeken in camouflerende cosmetica. Sommige patiënten staan om verschillende redenen weigerachtig tegenover een fysieke behandeling. In hun geval kan make-up de couperose minder zichtbaar maken. Dat volstaat vaak al. Deze producten (crème, poeder, stick) bedekken niet alleen de huid, maar neutraliseren ook de kleur: er zit groen in om het rood te verbergen. Medische make-up is erg huidvriendelijk en wekt geen allergische reacties of irritatie op. Voor mannen ligt het gebruik van cosmetica nog altijd moeilijk. Ook al hebben mannen in het algemeen stilaan meer belangstelling voor esthetische oplossingen, in het geval van couperose zullen ze zelden cosmetica gebruiken.

Neem voorzorgen

Zodra u de eerste symptomen van cou-perose waarneemt of als de aandoening vaak voorkomt in uw familie, hebt u er alle belang bij u te beschermen om de vooruitgang van couperose te vertragen.

• Vermijd intensief zonnen en de zonnebank. Smeer een zonnecrème met een hoge beschermingsfactor (30+) op plekken die gevoelig zijn voor couperose.

• Bescherm uw huid tegen bijtende wind en temperatuurschommelingen: bedek uw gelaat in de winter en blijf weg uit de sauna of hamam.

• Gebruik zachte en niet-irriterende cosmetica (geen zeep), soms specifiek gericht op rode vlekken. De cosmeticasector heeft een heleboel crèmes en lotions voor rode, geïrriteerde of gevoelige huid ontwikkeld. Raad vragen aan een dermatoloog of apotheker is altijd een goed idee.

• Zorg voor een optimale vochtverzorging van de huid, met goed gekozen producten (vraag advies aan de dermatoloog).

• Vermijd sterk gekruid voedsel of te warme maaltijden, want ze veroorzaken bloedaandrang en vaatverwijding.

• Vergeet ten slotte niet dat ook alcohol vaatverwijding uitlokt.