Bijholteontsteking door slijm in de bijholten

Wat is een bijholteontsteking?

Je hebt een bijholteontsteking als in een of meer van je bijholten een ontsteking zit. De bijholten zitten links en rechts van je neus in de bovenkaak (de kaakholte) en het voorhoofd (de voorhoofdholte). De bijholten zijn via een kleine opening verbonden met de neus-keelholte. De neus-keelholte en de bijholten zijn beide bekleed met slijmvlies. Bij een bijholteontsteking is dit slijmvlies ook ontstoken.

Een bijholteontsteking begint vaak met een gewone verkoudheid. Vervolgens komt er (te veel) slijm in de bijholten. Deze kunnen dan verstopt raken. Je bent daardoor niet alleen verkouden, maar ruikt ook minder en/of voelt pijn of druk in je gezicht.

Oorzaken van een bijholteontsteking

Je wordt meestal verkouden door een virus en soms door een bacterie. Je slijmvlies raakt ontstoken en zwelt op. Snot of slijm kan via de opening tussen de bijholten en neus-keelholte in de bijholten lopen. Het snot wordt dan dikker en kan er niet of nauwelijks meer uitlopen. Ook kan het slijmvlies in de bijholten opzwellen. Door het vele slijm en de zwelling wordt het eigenlijk te vol in de bijholte. Dan kan het gaan ontsteken en heb je een bijholteontsteking.

Symptomen van een bijholteontsteking

Er zijn een aantal symptomen die wijzen op een of meer ontstoken bijholten. Mensen met een bijholteontsteking kunnen deze klachten hebben:

• een lopende, snotterige of verstopte neus
• niezen
• waterig, groen of geel snot, soms met wat sporen bloed
• (nachtelijk) hoesten
• verhoging of koorts
• pijn of druk in het voorhoofd, de bovenkaak of het gezicht
• minder ruiken
• gevoelige wortels van de bovenste kiezen en tanden
• kauwen of bukken wekt de pijn op of maakt de pijn erger
• een ontsteking die of links of rechts zit
• een opgezwollen wang aan een kant

Stellen van de diagnose

Met een bijholteontsteking hoef je niet naar de huisarts. Als je dat wel doet, kan hij of zij de diagnose stellen op basis van symptomen zoals een verstopte neus, hoesten, niezen, pijn of druk in je gezicht en/of verminderde reuk. Verder onderzoek is meestal niet nodig. Alleen als je bijvoorbeeld erg ziek bent, een rood of pijnlijk oog hebt, moet overgeven of erge hoofdpijn hebt, doet de huisarts een lichamelijk onderzoek. Het kan dan zijn dat de ontsteking inmiddels ook buiten de holten zit.

Als je die symptomen hebt, moet je wel even langs de huisarts. Dit geldt ook als je:

• langer dan vijf dagen koorts hebt;
• na een paar koortsvrije dagen weer koorts krijgt;
• de klachten na twee weken niet minder zijn.

Soms verwijst de huisarts iemand met een bijholteontsteking door naar het ziekenhuis voor verder onderzoek, zoals een CT-scan om de holten en de neus vanbinnen goed te kunnen bekijken. Ook hoort een bloedonderzoek tot de mogelijkheden. Een bloedonderzoek kan aantonen dat er echt een ontsteking is.

Risicofactoren en –groepen

Voor de meeste kinderen en volwassenen is een bijholteontsteking vervelend, maar niet gevaarlijk. Er zijn een paar groepen die wel in de gaten gehouden moeten worden. Het gaat dan om mensen die minder weerstand hebben door een ziekte of bepaalde medicijnen, zieke of zwakke ouderen en baby’s jonger dan 3 maanden.

Ook zijn er factoren die de kans op een bijholteontsteking groter maken. Wijkt bijvoorbeeld de anatomie van je keel of neus af, had je kort geleden een ingreep aan je bovengebit, heb je neuspoliepen of rook je? Dan heb je meer kans om een bijholteontsteking te krijgen.

Behandeling van een bijholteontsteking

Een bijholteontsteking geneest meestal vanzelf. Medicijnen als antibiotica zijn bijna nooit nodig. Alleen als de klachten ernstig zijn of niet weggaan, kan de huisarts een antibioticum voorschrijven. Ook bij mensen met minder weerstand is antibiotica slikken soms wel nodig.

Je kunt zelf een paar dingen doen om de klachten van een bijholteontsteking te verminderen. Neusdruppels of spray kunnen ervoor zorgen dat de zwelling in de neus minder wordt. Dan kan het snot weer uit de verstopte holten lopen. De druppels of spray moeten dan wel de stof xylometazoline bevatten. Je kunt deze spray of druppels bij de apotheek en drogist kopen.

Het slijmvlies in je neus slinkt ook als je deze doorspoelt met een zoutoplossing. Je kan de zoutoplossing ook in je neus druppelen of sprayen. Zoutoplossing koop je kant-en-klaar bij de drogist of apotheek. Je kan het ook zelf maken. Hiervoor neem je negen gram keukenzout op een liter lauw water. Je mag een paar keer per dag druppelen of het zoute water opsnuiven. De zelfgemaakte zoutoplossing kan je beter niet gebruiken bij kinderen jonger dan 6 jaar. De kant-en-klare zoutoplossing is wel veilig voor baby’s en (heel) jonge kinderen.

Verder kan stomen de klachten van een bijholteontsteking verminderen. Stoom drie keer per dag een kwartier lang boven een kom met warm water. Let wel op de temperatuur van het water: dit mag niet warmer zijn dan 60 graden Celsius. Jonge kinderen mogen niet stomen. Verder heeft het geen zin om zout, menthol of iets anders in het water doen. Sommige mensen stomen bij een ‘cooker’, een speciale keukenkraan met kokend water. Doe dit nooit. Het water uit zo’n kraan is veel te heet en kan zo brandwonden veroorzaken. Door te stomen of een zoutoplossing te gebruiken, herstel je niet sneller van een bijholteontsteking. Het verlicht alleen de klachten.

Prognose

Een bijholteontsteking gaat meestal binnen een tot drie weken vanzelf weer over. Ongeveer 10 procent van de mensen die een bijholteontsteking hebben opgelopen, heeft na drie weken nog klachten.

Soms wordt een bijholteontsteking chronisch. Heb je ondanks medicijnen langer dan zes weken klachten? Dan is de bijholteontsteking waarschijnlijk chronisch geworden. In dat geval kan de huisarts je doorverwijzen naar een KNO-arts. In bepaalde gevallen kan deze kiezen voor een operatie om de klachten te verminderen.