Ei, ei, ei
Herken jij een bedorven ei zonder ‘m te breken? Daar is een makkelijke manier voor! We leggen ook het verschil uit tussen bruine en witte eieren, vertellen of je de eidooier beter kunt laten staan én ontkrachten een paar hardnekkige fabels. Want mag je nu wel of niet dagelijks een eitje?
1. Wat is het verschil tussen witte en bruine eieren?
Zit er – behalve de kleur – verschil tussen witte en bruine eieren? Smaken ze anders, of is de één gezonder dan de ander? Nee dus. Witte en bruine eieren smaken meestal precies hetzelfde en hebben identieke gezonde bouwstofffen voor je lichaam. Als er al een smaakverschil is, dan komt dat door het voer dat de kippen krijgen. Dit speelt namelijk wel een rol in de kleur van het eigeel én de smaak van het ei. Ook voor de schaaldikte maakt het niets uit welke kleur een ei heeft. Als een schaal van een ei harder is, betekent dit dat de kip die het ei gelegd heeft waarschijnlijk wat jonger is. Oudere kippen leggen eieren met dunnere schalen; dat geldt voor witte én bruine eieren.
In Nederland gaan meer bruine dan witte eieren over de toonbank. Veel Nederlanders denken dat bruine eieren biologische of vrije uitloopeieren zijn. Dat associëren ze met gezonder. Alleen met Pasen worden meer witte eieren verkocht. Logisch, want die lenen zich het beste lenen om te versieren.
De kleur van een ei is overigens afhankelijk van de kip die het gelegd heeft: een kip met witte oorlelletjes legt witte eieren, terwijl een kip met rode oorlellen bruine eieren legt. Er zijn zelfs kipsoorten die blauwe of gespikkelde eieren leggen. Het enige verschil, naast de kleur, is de grootte. Bruine kippen zijn vaak iets groter dan witte kippen en eten daarom meer. Dat voer wordt doorberekend en dat is de reden dat bruine eieren soms iets duurder zijn.
2. Hoe herken je een bedorven ei?
Je bent druk bezig met bakken of koken wanneer je ziet dat je eieren al over hun houdbaarheidsdatum heen zijn. Of misschien heb je een bakje met eieren waar geen houdbaarheidsdatum op staat en weet je niet zeker of je ze niet beter kunt weggooien. Hoe herken je een bedorven ei zonder ‘m eerst te breken?
Leg het ei in kwestie in een kom of een groot glas met koud water om te zien of het drijft. Eieren hebben een klein gedeelte dat met lucht gevuld is: de luchtkamer. Na verloop van tijd komt er steeds meer lucht door de poreuze eierschaal heen het ei in. De luchtkamer wordt dan groter, waardoor het ei beter blijft drijven.
- Als een ei op de bodem van de kom ligt, dan is het erg vers.
- Als het ei rechtop op een kant staat maar nog steeds de bodem aanraakt, dan is het ei over zijn hoogtepunt heen maar kun je het nog steeds veilig opeten.
- Als het ei drijft, maar ‘halverwege’ blijft hangen, dan is het geen vers ei. Dit hoeft niet te betekenen dat het ei bedorven is of dat het niet veilig is om op te eten. Test het ei door het open te breken en eraan te ruiken.
- Als het ei helemaal bovenin drijft, kun je het beter weggooien
3. Is het beter om de eidooier niet te eten?
Ooit is de hardnekkige fabel de wereld in geholpen dat de eidooier (het geel) het meest ongezonde deel van het ei is. Daardoor veel mensen de eidooier weg en eten alleen het eiwit of kopen kant-en-klaar eiwit in de supermarkt. De eidooier is juist het gezondste deel van het ei, want deze barst van de vitamines, antioxidanten en gezonde vetzuren. Het eiwit alleen bevat in tegenstelling tot de eidooier maar weinig goede voedingsstoffen, en zelfs het eiwitgehalte is niet zo krachtig zonder de aanwezigheid van de eidooier die het aminozuurgehalte in het ei uitbalanceert. Gewoon lekker opeten dus.
4. Hoeveel eieren mag je eigenlijk?
Eieren staan in de nieuwe Schijf van Vijf. Ze bevatten namelijk veel goede voedingsstoffen. In de eidooier zit wel cholesterol, wat de kans op hart- en vaatziekten iets verhoogt. Het eten van twee tot drie eieren per week past in een gevarieerde voeding.
5. Wat betekenen de codes op eieren?
Op de eieren staat altijd een stempel met getallen en letters, bijvoorbeeld: 2 NL 45146 01. De 2 geeft aan hoe de kip heeft geleefd.
0 = biologische ei
1 = vrije-uitloop ei
2 = scharrelei
3 = koloniehuisvesting. Dit was eerst het nummer voor kooi-ei, maar dat is sinds 2012 verboden.
NL staat voor Nederland. De letters zijn een afkorting voor het land waar de eieren vandaan komen. In Nederland worden bijna alleen eieren uit eigen land verkocht. De laatste reeks getallen verwijzen naar het bedrijf waar de eieren vandaan komen. Dit maakt traceren mogelijk, mocht er met de eieren later iets mis blijken.
6. Wat zijn dubbeldooiers?
Dubbeldooiers zijn eieren waar twee dooiers in één ei zitten. Naar verhouding heeft een dubbeldooier minder eiwit, hierdoor is deze extra lekker in eiersalade of als omelet. Dubbeldooiers worden meestal gelegd door jonge hennen, naarmate de hennen ouder worden neemt het aantal dubbeldooiers af. Bij jonge hennen is de hormoonspiegel hoog waardoor het aantal dooiers dat aan de eierstok rijpt hoger is. Hierdoor bestaat de kans dat de hen op één dag twee dooiers produceert die dan tegelijkertijd in één ei terechtkomen.
Er kunnen twee kuikens in een dubbeldooier groeien. Maar deze diertjes zullen niet uitkomen, omdat ze elkaar te veel in de weg zitten. Vaak sterven ze al vroegtijdig, omdat ze te weinig ruimte hebben om zich te ontwikkelen. Het ei is domweg te klein voor twee kuikens.
7. Waar moet je eieren bewaren?
Wanneer je eieren in de koelkast bewaart verkleint het risico op salmonellabesmetting. Bovendien drogen de eieren minder snel uit in de koelkast. Dan moet je ze wel in de doos bewaren. Met de punt naar beneden blijven eieren langer goed. Eieren nemen geurtjes snel over. Je kan ze daarom beter niet in de buurt van vis, ui, knoflook of ander sterk geurend eten bewaren.
8. Maakt het voer van de kip een ei (on)gezonder?
Op het etiket van eieren staan verschillende namen. Deze namen zeggen alleen iets over het voer dat de kippen gekregen hebben. Door speciaal voer krijgen de eieren net een iets andere samenstelling. Bekende voorbeelden zijn:
- Maisei (voer met mais)
- Volkoren ei (voer met volkoren granen)
- Zonnebloemei (voer met zonnebloempitten)
- Viergranenei (voer met 4 granen)
- Columbus-ei/Omega-3 ei (voer met oliën, rijk aan omega-3)
Het voer dat de kip kreeg, maakt het ene ei niet gezonder dan het andere ei. Het zegt overigens ook niets over de leefomstandigheden van de kip.
9. Wat is de ideale kooktijd van een ei?
Eiwit stolt bij een temperatuur van 60 °C en eidooier bij 70 °C.