Overleg altijd eerst met je huisarts
Heb je veel last van spierpijn of -kramp, zelfs zonder dat je je in het zweet hebt gewerkt? Dan kan het weleens aan je statines liggen. Dat is niet gek, want met bijna twee miljoen Nederlanders ben je niet de enige die dagelijks deze cholesterolverlagers slikt. In de nieuwe rubriek ‘Bijwerking’ lees je alles over een bijwerking van medicijnen. Deze keer: statines en spierpijn.
Medicijnen zijn belangrijk en kunnen levensreddend zijn. Helaas hebben ze ook bijwerkingen. In het geval van statines zijn spierklachten, zoals spierpijn en -kramp, de meest bekende. Natuurlijk is het niet de bedoeling om zomaar met een medicijn te stoppen als je hier last van hebt. Doe dat nooit op eigen houtje. Overleg met je arts: soms kan de dosering worden aangepast of een ander medicijn gekozen.
Cholesterolverlagers
Maar eerst: wat zijn statines precies? Statines remmen de vorming van cholesterol in de lever en verlagen het cholesterol- en vetgehalte in het bloed. Artsen schrijven het voor bij een te hoog cholesterolgehalte of een combinatie van te veel cholesterol en te veel vet in het bloed. Ook schrijven zij het preventief voor aan mensen die een verhoogd risico op hart-vaatproblemen hebben, zoals bij angina pectoris of diabetes mellitus.
(Ernstige) spierklachten
Bij alle in Nederland geregistreerde statines (atorvastatine, fluvastatine, pravastatine, rosuvastatine en simvastatine), kun je spierklachten krijgen. Je kunt hierbij last hebben van spierpijn en -kramp, maar ook zelfs van spierafbraak en spierscheuring. Vooral aan het begin van de behandeling komen milde spierklachten, zoals spierpijn, vaak voor. Gelukkig komen de ernstigere klachten weinig voor, maar je kunt er nog wel in een later stadium mee te maken krijgen.
Naast spierklachten kun je ook last hebben van peesklachten, zoals peesontstekingen en peesscheuringen.
Wie hebben er meer last van?
Heb je last van nierfunctiestoornissen, een verminderde schildklierwerking of neuromusculaire aandoeningen (spier- en zenuwaandoeningen)? Dan heb je meer kans op het krijgen van spierklachten. Gebruik je ernaast nog een ander medicijn, dan geeft soms de combinatie hiervan ook een verhoogd risico op spierklachten. Deze medicijnen kunnen de afbraak van statines remmen, waardoor het statinegehalte in het bloed stijgt. Je kunt dan eerder last krijgen van spierklachten.
Welke medicijnen verhogen de kans op spierklachten?
Van simvastatine en atorvastatine is bekend dat onder andere de medicijnen ketoconazol en erythromycine een verhoogde kans op spierklachten geven. Naast medicijnen kan grapefruit ook een verhoogd risico op bijwerkingen geven. Die kun je dus beter niet eten.
Wat moet ik doen bij spierklachten?
Het is belangrijk om klachten met je huisarts te bespreken, want er kunnen ook andere oorzaken voor zijn. Lijken je klachten toch echt door de statines te komen, dan kan de arts besluiten om (tijdelijk) met het middel te stoppen of de dosis te verlagen. Mag je er helemaal mee stoppen? Meestal heb je dan binnen twee maanden geen last meer van spierpijn, maar soms duurt het langer.
Je arts kan ook besluiten om een andere statine voor te schrijven. Sommige statines kunnen minder klachten geven dan andere. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de mate waarin ze doordringen in het spierweefsel.
Kun je door rodegistrijst ook spierklachten krijgen?
Helaas, je kunt ook door het gebruik van rodegistrijst - net als bij statines - last hebben van spierklachten als bijwerking. Dat komt doordat hierin een natuurlijke statine zit: monacoline K. Wil je hetzelfde effect bereiken als bij 'gewone' statines, dan is het advies om er dagelijks 10 milligram van in te nemen. Vanaf 22 juni 2022 zijn er echter nieuwe regels voor de verkoop van rode gist rijst. Nu geldt een maximale hoeveelheid van 2.99 mg monacolinen per dagdosering in rodegistrijst supplementen, omdat er onduidelijkheden zijn over de veiligheid van monacolinen, met name van een dagdosering van 3 mg of meer. Op basis van een advies van de EFSA heeft de Europese Commissie de wetgeving aangepast.
Eerder bleek uit onderzoek dat de hoeveelheid monacoline K in supplementen onderling sterk verschilt. Overleg dus altijd eerst met je (huis)arts voordat je besluit over te stappen op rodegistrijst.
Dit artikel is geschreven door Bijwerkingencentrum Lareb. Dit is het Nederlandse meld- en kenniscentrum voor bijwerkingen van medicijnen, vaccins en gezondheidsproducten. Ook is Lareb het kenniscentrum voor medicijngebruik rondom de zwangerschaps- en borstvoedingsperiode: Moeders van Morgen. Om de veiligheid van medicijnen en vaccins te bewaken, verzamelt en analyseert Lareb meldingen van mogelijke bijwerkingen. Daarnaast doet Lareb vragenlijstonderzoeken en verspreidt Lareb kennis over bijwerkingen zo veel mogelijk.
