Welke olijfolie is het gezondst?

1. Welke soorten olijfolie zijn er?

Zo’n 90 procent van de wereldwijde olijfproductie wordt voor olijfolie gebruikt. In de supermarkt vind je daarom vaak een groot en gevarieerd aanbod van olijfolie. De meest voorkomende soorten zijn olijfolie en (extra) vierge of (extra) vergine olijfolie. Vierge houdt in dat de olijfolie van de eerste persing is gemaakt zonder verhitting. Het krijgt de naam ‘extra vierge’ wanneer het de duurste persing met de meest uitgesproken smaak is.

Andere soorten zijn geraffineerde olijfolie (vierge olijfolie dat verhit is om het te zuiveren) en olie uit afvallen van olijven. Bij de tweede worden olijven gebruikt die niet door de eerste selectie zijn gekomen door formaat, beschadigingen of omdat ze te rijp zijn. Deze olijfolie is vaak van mindere kwaliteit, maar kan nog steeds in de keuken worden gebruikt. Gewone olijfolie is een mix van geraffineerde olijfolie en olijfolie van eerste persing.

2. Wat is het verschil tussen olijfolie en extra vierge olijfolie?

Het is de persing die het verschil tussen olijfolie en extra vergine olijfolie maakt. Extra vergine olijfolie wordt gemaakt van de eerste, koude persing van de olijven. Dat wil zeggen dat de olijven nog niet verhit worden en de olijfolie ongeraffineerd is. Verhitting gebeurt later om nog meer olie te kunnen onttrekken, maar dit gebeurt alleen bij ‘gewone’ olijfolie. Tijdens dit proces worden onzuiverheden verwijderd, maar gaat ook een deel van de smaak verloren. Dit maakt dat gewone olijfolie wat neutraler smaakt dan extra vergine olijfolie.

3. Welke olijfolie is het gezondst?

Vet is een belangrijke bouwstof en brandstof voor ons lichaam. Het levert vitamines A, vitamine D en E, maar het is ook een complexe stof. Het bestaat namelijk uit verzadigd en onverzadigd vet. Onverzadigde vetten hebben een gunstig effect op het cholesterolgehalte in je bloed. Ze verhogen het ‘goede’ HDL-cholesterol en ze verlagen het ‘slechte’ LDL-cholesterol. Als je producten met veel verzadigd vet, zoals koek en chips, vervangt door producten met veel onverzadigd vet, heb je minder kans op hart- en vaatziekten. Olijfolie zit vol vitamine E en enkelvoudig onverzadigde vetzuren, wat maakt dat het in de Schijf van Vijf staat.

Doordat extra vergine olijfolie niet verhit is, zijn hierin meer voedingsstoffen behouden vergeleken met ‘gewone’ olijfolie. Dit betekent echter niet dat je in alle gevallen beter extra vergine olijfolie kunt gebruiken. Dit heeft vooral met de prijs en de smaak te maken, maar bij het verhitten van extra vierge olijfolie kunnen ook schadelijke stoffen als PAK's ontstaan.

4. In welke olijfolie kun je het beste bakken?

De smaak van extra vierge olijfolie is niet goed bestand tegen hitte, wat maakt dat je deze beter gebruiken voor een dressing bij koude gerechten of om op het laatste moment warme gerechten op smaak te brengen. Om te bakken is het beter om ‘gewone’ olijfolie te gebruiken.

Bij extra vierge olijfolie kunnen bij hoge temperaturen, zoals bijvoorbeeld tijdens het frituren, schadelijke stoffen als PAK's ontstaan. Hoe vaker of langer extra vierge olijfolie wordt verhit, hoe meer PAK's worden gevormd. Daarbij is vierge olijfolie is vaak prijziger, wat maakt dat bakken in olijfolie ook nog eens beter voor de portemonnee is.

5. Is duurdere olijfolie beter?

Hoe duurder de olijfolie, hoe beter de kwaliteit en smaak zullen zijn. De goedkoopste olijfolie die je zult vinden, wordt vaak gemaakt van olijven die niet door de eerste kwaliteitsselectie zijn gekomen. De smaak van deze olijfolie is minder goed dan die van olijfolie van de eerste persing, maar leent zich nog steeds uitstekend om in te bakken. Of een duurdere olijfolie beter is, is afhankelijk van de toepassing in de keuken en van eigen smaak.

6. Wat zijn de nadelen van olijfolie?

De productie van olijfolie is niet altijd volledig duurzaam. Omdat de olijven van één olijfboom slechts een tot twee liter olijfolie per jaar opleveren, kost de productie vrij veel energie — vooral in vergelijking met soja- of palmolie, waarbij veel meer olie per vierkante meter wordt opgeleverd. Bij palmolie is dit bijvoorbeeld 4000 liter olie per boom.

Veelvoorkomende problemen die bij de productie van olijfolie komen kijken zijn erosie (slijtage van de aarde), uitputting van waterbronnen en overmatig gebruik van bestrijdingsmiddelen. Erosie ontstaat door veel teelt op heuvels waar de natuurlijke begroeiing is verwijderd. Uitputting van waterbronnen gebeurt doordat de olijfbomen besproeid worden met veel water. Hierdoor wordt de biodiversiteit verstoord. Biologische olijfolie brengt minder schade aan de biodiversiteit en is daarom een goede vervanger.