Zo gezond zijn mosselen

Getty Images

Mosselen staan in een gemiddeld Nederlands huishouden maar één keer per jaar op het menu. We eten jaarlijks dan ook slechts een schamele 500 gram. Zonde, want mosselen zijn hartstikke gezond én lekker. Zet ze eens wat vaker op tafel, mosselen van de barbecue bijvoorbeeld of in een heerlijke caesarsalade. En daarmee hoef je echt niet te wachten tot september.

Vroeger waren er alleen mosselen beschikbaar als de ‘r’ in de maand zat. Die maanden worden daarom ten onrechte gezien als mosselseizoen. Maar de beperkte levertijd had toen vooral te maken met het ontbreken van gekoeld transport en gekoelde opslagplaatsen. Tegenwoordig loopt het het mosselseizoen van juli tot maart. Alleen mei en juni zijn er geen mosselen verkrijgbaar, omdat mosselen zich in deze periode voortplanten.

Voedingswaarde van mosselen

Maar hoe gezond zijn deze schelpdieren eigenlijk? Schaal- en schelpdieren tellen in de Schijf van Vijf mee als (magere) vis. Mosselen zijn een bron van de mineralen jodium, ijzer, fosfor en magnesium en van de vitaminen A, B2, B12, en E. Dat niet alleen: 100 gram mosselen bevat bijna 35 procent van je dagelijkse behoefte aan eiwit.

Veel omega-3-vetzuren

Mosselen behoren door hun vetgehalte van 3,1 g per 100 gram dan wel tot de groep minder vette vissoorten, maar ongeveer een kwart van dit vet is van het type omega-3, met name de omega-3 vetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Een product mag volgens de Gezondheidsraad rijk aan omega-3 vetzuren worden genoemd als het per 100 gram product en per 100 kcal minimaal 80 milligram EPA en DHA bevat. Een portie mosselen van 100 gram zit hier met 700 mg ruim boven. De gemiddelde dagelijkse behoefte aan omega-3 vetzuren is 200 mg per dag. In totaal levert 100 gram gekookte mosselen dus 3,5 keer die dagbehoefte. Overigens houd je van 1 kilo mosselen na het koken zo'n 200 g mosselvlees over. Eet je mosselen op de traditionele manier, dan wordt uitgegaan van 1 kilo mosselschelpen per persoon. In andere gerechten volstaat 100 gram mosselvlees per persoon.

Moet je mosselen wassen?

Vroeger werd gezegd dat je mosselen eerst moest laten weken in water of melk om al het zand eruit te krijgen en ze dikker te laten worden. Melk is sowieso onzin, want mosselen nemen alleen water op. Maar ook weken in water is overbodig. Tegenwoordig worden mosselen in de supermarkt namelijk zandvrij verkocht. Wassen is dus niet nodig, al blijft het een goed idee om ze nog even te spoelen voordat ze de pan in gaan. Koop je mosselen die nog niet schoongemaakt zijn, bijvoorbeeld bij de visboer, laat ze dan wél een uur in koud water met veel zout liggen. Dan komt al het zand en vuil eruit.

Hoe herken je een 'slechte' mossel of een slikmossel?

Een open mossel is niet meteen een slechte mossel. Mosselen koop je levend, soms doen ze dus ook hun schelp open. Om te testen of een mossel nog leeft, geef je een tikje op de schelp. Sluit de mossel zich, dan is ze prima. Blijft de mossel open, dan moet je 'm weggooien. Gooi een mossel ook weg als deze na het koken niet open is of als er kapotte schelpen tussen zitten. Mosselen horen bovendien naar de zee te ruiken. Stinken ze, dan zijn ze dood en moet je ze weggooien.

Vroeger werd er wel gezegd dat je een zilveren lepel met de mosselen moest meekoken. Als er een slikmossel (een mossel gevuld met zand) tussen zou zitten, zou de lepel zwart kleuren. Dit is een fabeltje. Je kunt wel voelen of er een slikmossel tussen je mosselen zit, want deze voelt zwaarder aan. Bij een slikmossel komen beide helften van de schelp ook makkelijk van elkaar los. Gooi 'm weg als je er een ontdekt, anders heb je een pan vol zand.

Word je dik van mosselen?

Nee, je word niet dik van mosselen. In 100 gram gekookte mosselen zitten zo’n 125 kcal en 3,1 gram vet. Dit maakt ze magerder dan vette vissoorten; 100 gram vette vis bevat namelijk gemiddeld 19 gram vet. Ze bevatten ook minder kcal als de meeste soorten vlees. Wat wel dikmakers zijn: de frietjes en sausjes die vaak bij mosselen gegeten worden. Alle reden om ze eens op een andere manier klaar te maken: gewokt, gebakken of van de barbecue, gecombineerd met pasta of geroosterde groenten.

Zijn mosselen slecht voor je cholesterol?

Cholesterol is een vetachtige stof die het lichaam nodig heeft als bouwstof. De lever maakt het grootste deel van dit cholesterol zelf aan en een deel komt via de voeding binnen. In 100 gram gekookte mosselen zit 56 mg cholesterol, maar dat heeft nauwelijks effect op het cholesterol in je bloed. Ter vergelijk: in 1 gekookt ei zit 185 mg cholesterol en ook dat is niet terug te vinden in je bloedwaarden. Bovendien heeft onderzoek uitgewezen dat het vooral de verzadigde vetzuren in voeding zijn die het bloedcholesterolgehalte beïnvloeden en niet zozeer de cholesterol die rechtstreeks via de voeding wordt opgenomen. In mosselen zitten weinig verzadigde vetzuren en veel zogenaamde meervoudig onverzadigde vetzuren die juist goed zijn voor hart- en bloedvaten. Overigens zijn de patat en sauzen die vaak bij de mosselen geserveerd worden wel minder voor je cholesterolwaarden.

Wat is het verschil tussen oranje en witte mosselen?

Veel mensen denken dat de kleur van een mossel afhangt van het geslacht. Vrouwtjes zouden oranje zijn en mannetjes wit. Dit is een fabeltje. Net als bij mensen heeft het te maken met genetische verschillen; de ene mossel heeft gewoon wat meer pigment dan de ander. Of je nu een oranje of witte mossel eet: de smaak is hetzelfde. De kwaliteit trouwens ook.

Kun je allergisch zijn voor mosselen?

Sommige mensen zijn inderdaad overgevoelig voor mosselen. Het eten ervan leidt bij hen tot onder andere huidirritatie en misselijkheid. Dat komt door de hoeveelheid eiwit in de mosselen, dat met name aan het begin van het mosselseizoen (in juli en augustus) heel hoog is. Wanneer de 'r' in de maand zit, loopt het eiwitgehalte in de mosselen iets terug en kunnen sommige mensen er wel tegen. Overigens verlicht het drinken van een glas melk de symptomen.

In rauwe mosselen kan kan het norovirus voorkomen, dat misselijkheid, braken en diarree veroorzaakt. Ook de listeria-bacterie kan voorkomen in rauwe mosselen. Daarom kun je ze beter niet rauw eten.

Mag je mosselen eten als je zwanger bent?

Mosselen eten tijdens je zwangerschap is geen probleem, als ze voldoende verhit zijn (minimaal 70 graden Celsius). Check wel de saus, want hier is vaak alcohol aan toegevoegd.

Zijn mosselen duurzaam?

Verantwoord gekweekte schaal- en schelpdieren zijn herkenbaar aan het ASC keurmerk. Hollandse mosselen worden meestal gekweekt in de Waddenzee of Oosterschelde. Ze hoeven dus geen kilometers af te leggen om op je bord te belanden. Daarnaast worden schelpdieren geïmporteerd uit andere baaien in Noordwest-Europa. Het zijn nagenoeg allemaal wateren met een Europese Natura 2000-status waardoor de kweek aan randvoorwaarden vanuit de ecologie moet voldoen.

Hoe bewaar je mosselen?

Bewaar verse schaal- en schelpdieren niet langer dan 1 dag in de koelkast bij een temperatuur van 4°C. Eet ze bij voorkeur op de dag van aankoop. Als ze een onaangename geur verspreiden, verkleurd of taai zijn, dan zijn ze niet meer eetbaar. Gekookt kun je ze 2 dagen in de koelkast bewaren bij een temperatuur van 4°C. Je kunt gekookte mosselen ongeveer 3 maanden in de diepvries bewaren. Verse mosselen in de schelp kun je niet invriezen.

Mosselen worden traditioneel gekookt gegeten, met frietjes of brood en saus. Maar er is veel meer mogelijk. Wat inspiratie: