De kwaliteit van sperma

Sperma bestaat uit zaadcellen (spermatozoa) en zaadvocht. De zaadcellen worden aangemaakt in de zaadballen (testikels). Vervolgens rijpen ze in de bijbal (epidydimis) en worden opgeslagen in het laatste gedeelte van de zaadleider.

Bij een zaadlozing worden de zaadcellen door de plasbuis (urethra) naar buiten gestuwd. Onderweg wordt er (slijmerig) vocht bijgevoegd afkomstig van de prostaat en zaadblaasjes. Het ejaculaat - vaak niet meer dan 2 tot 5 milliliter - bestaat voor het grootste gedeelte uit vocht. Toch bevat het meestal zo’n 100 tot 200 miljoen zaadcellen.

Kwaliteit

De kwaliteit van het zaad wordt bepaald door het aantal, de beweeglijkheid en de vorm van de zaadcellen. Een gezonde zaadcel heeft de vorm van een kikkervisje. De beweeglijkheid is van belang om door het slijm van de baarmoedermond, door de baarmoeder en de eileiders te bewegen. Met zaad van een mindere kwaliteit kun je een vrouw wel bevruchten, maar de kans is kleiner. Zaad van mindere kwaliteit geeft echter geen verhoogde kans op afwijkingen.

Vruchtbaarheid

Veel mensen denken dat mannen op elke leeftijd nog kinderen kunnen krijgen, maar ook bij mannen vermindert de kans aanzienlijk boven de 35 jaar. Rond het dertigste levensjaar vermindert de kwaliteit van je sperma al behoorlijk. Daarbij doet een man na zijn 45e verjaardag er gemiddeld vijf keer langer over om een vrouw te bevruchten. Ook mannen zijn tussen de 20 en 35 jaar het meest vruchtbaar.

Gezond leven

Net als voor vrouwen geldt voor mannen dat je vruchtbaarder bent als je gezond leeft. Zo hebben mannen die roken, regelmatig drinken of drugs gebruiken minder zaadcellen. De kwaliteit van deze zaadcellen is ook minder.

Ook gezonde voeding en beweging kunnen bijdragen aan de kwaliteit van het sperma. Voldoende vitamine C, vitamine E, zink en seleen zorgen voor sperma van betere kwaliteit. Eet dus veel groenten, fruit, volkoren granen, noten, peulvruchten en zaden. Stress, overgewicht en te weinig lichaamsbeweging hebben ook invloed op de hoeveelheid zaadcellen en de beweeglijkheid van de cellen.

Koel bewaren

De zaadballen hangen niet voor niets buiten het lichaam: de kwaliteit van sperma is optimaal bij 35 graden. Dat is iets lager dan de lichaamstemperatuur. Regelmatig saunabezoek, langdurig warm baden en koorts kunnen je sperma negatief beïnvloeden. Ditzelfde geldt voor strakke broeken en boxershorts. Ook zittend werk zorgt voor een hogere temperatuur van de balzak. Daarnaast is een warme laptop of tablet op schoot geen aanrader.

Zoet

De smaak van sperma verschilt per persoon en je hebt deze smaak niet volledig in de hand, maar met je voeding kun je er wel iets aan veranderen. Roken, alcohol en cafeïne maken sperma bitter. Spruiten, broccoli en rood vlees worden afgeraden. Van vet eten wordt ook gezegd dat het sperma een slechte smaak geeft. Vis kan sperma een lichte vissmaak geven.

Met fruit kun je het juist iets zoeter maken, zeker zoete vruchten als kiwi, ananas en mango lijken dat effect te hebben. Ook veel drinken is belangrijk, je houdt dan minder afvalstoffen vast.

Tot slot, wist je dat…

• de kwaliteit van sperma afneemt wanneer er langer dan tien dagen geen zaadlozing is geweest? Te vaak is echter ook niet goed. Eens per twee tot drie dagen is optimaal.
• de snelheid van sperma zo’n 45 kilometer per uur is tijdens een orgasme? Daarna gaat het met zo’n 3 á 4 millimeter per minuut richting de eicel.
• sperma buiten het lichaam nog een paar uur kan voortleven? In het lichaam van de vrouw is de levensduur maximaal vijf dagen.