Runningtherapie

De onderlinge steun en de veiligheid van de groep, die maken het therapeutisch sporten voor Bernadet Reinders-Dankelman (49) waardevol. “Bij anderen die dezelfde problemen hebben als ik, hoef ik me niet groot te houden. Ik hoef me niet te schamen als de tranen in mijn ogen komen. Ze begrijpen wat ik doormaak en dat maakt het veilig.”

Bernadet Reinders-Dankelman had al dertien jaar depressieve klachten toen ze op advies van haar psychiater met runningtherapie begon. “Het was een hele opgave om erheen te gaan. Maar ik heb doorgezet omdat ik zo graag uit die put wil komen.”

Bewegen is een goede behandelmethode bij depressie, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Op korte termijn helpt drie keer in de week een halfuur hardlopen even goed tegen een depressie als het slikken van medicijnen. Bij lichte én zware depressies. Op lange termijn zijn de mensen die blijven hardlopen er zelfs beter aan toe, omdat zij nauwelijks terugvallen in een depressie. Maar hoe hijs je jezelf in hemelsnaam uit de bank als je het leven niet meer ziet zitten en nergens puf voor hebt?

“Als je depressief bent, is het haast niet op te brengen alleen te gaan lopen. Je hebt goede begeleiding nodig.” Aan het woord is fysiotherapeut en runningtherapeut Simon van Woerkom. Samen met psychiater Bram Bakker bedacht hij deze bewegingstherapie en schreef hij het standaardwerk ‘Runningtherapie’. Bij runningtherapie krijgen mensen met depressieve klachten intensieve begeleiding bij het in beweging komen. Stok achter de deur zijn vaste afspraken over de trainingstijden. Simon van Woerkom: “Daar houd ik mensen ook aan, desnoods haal ik ze thuis op. Ik loop zelf mee, ook ik trek mijn sportkleren aan. Bovendien train je niet alleen, maar in groepsverband.”

Langzaam opbouwen
Bernadet Reinders-Dankelman had van tevoren geen idee wat hardlopen inhield en of ze het wel kon. “Ik had zelfs nog nooit gesport”, vertelt ze. “In het begin hield ik het maar een minuut vol, dat was erg teleurstellend. Maar langzaamaan bouwde ik meer energie op. Op een gegeven moment heb ik meegedaan aan een duurloop van zeven kilometer. Ik zag er verschrikkelijk tegenop, ook omdat er publiek langs de weg stond, maar daarna voelde ik me euforisch: het was me gelukt. Ik was zo ontzettend blij!”

Nog steeds moet Bernadet zich ertoe zetten om te gaan rennen. “Maar afspraak is afspraak, en daar houd ik me aan. Doordat we op twee vaste dagen in de week rennen, geeft de runningtherapie structuur aan mijn week. Toen de therapie een keer niet doorging, was ik helemaal uit mijn ritme.”
Bernadet is nog niet af van haar depressie, ze zit nog midden in haar genezingsproces. “Maar het rennen geeft me absoluut een duwtje in de goede richting: ik krijg het gevoel niet vast te zitten in mijn klachten. Telkens na het rennen voel ik me weer voldaan: het is me toch weer gelukt! Ik heb na de therapie ook meer energie om dingen te ondernemen dan op andere dagen, al is het maar de was opvouwen. Ik voel me dan minder moe in mijn hoofd. Ik ben wel moe, maar anders, ‘lekker’ lichamelijk moe. Dat is heel fijn.”

Het gelukshormoon
Wat verklaart het succes van runningtherapie? Volgens therapeut Simon van Woerkom zit het deels in het zelfvertrouwen dat het rennen geeft: “Mensen ervaren vaak dat ze meer kunnen dan ze ooit voor mogelijk hielden. Dat werkt vaak door op andere gebieden in het leven.”

Daarnaast, ook niet onbelangrijk bij een depressie: je stemming verbetert. Tijdens het rennen wordt de aanmaak van neurotransmitters als serotonine en dopamine in de hersenen gestimuleerd, belangrijke stemmingsstofjes waar mensen met een depressie een tekort aan hebben. Ook maak je endorfine aan, het zogenoemde gelukshormoon. Simon van Woerkom: “Je voelt je daarom na het lopen altijd beter dan daarvoor.”

Toch worden mensen met depressieve klachten niet vanzelfsprekend door artsen verwezen naar de runningtherapeut, terwijl deze therapie wel overal in het land wordt gegeven. Simon van Woerkom: “Steeds meer artsen zien echter in dat een behandeling met antidepressiva niet de enige oplossing hoeft te zijn. Ze werken lang niet altijd en kunnen ernstige bijwerkingen hebben, zoals agressie, gewichtstoename en een verminderde zin in seks. Hardlopen is de minst ingrijpende en veiligste behandeling bij depressie. Ga daarom eerst bewegen als je depressieve klachten hebt. Je kunt altijd nog aan de pillen als het niet voldoende helpt!”

Minder terugval
Runningtherapie duurt acht tot twaalf weken en vindt tweemaal per week plaats. Je leert op een rustige manier lopen en geleidelijk het uithoudingsvermogen verbeteren. Het is niet de bedoeling dat je na de therapieperiode stopt met lopen, want dan is er grote kans snel terug te vallen in een depressie. Veel mensen sluiten zich daarom aan bij een loopgroepje, anderen gaan zelfstandig rennen. Hardlopen, zo blijkt uit onderzoek van een Amerikaanse universiteit, is een betere remedie tegen terugval dan medicatie: na een jaar was 38 procent van de pillenslikkers weer depressief, tegen 8 procent van de hardlopers.

Hardlopen betekent een wezenlijke verandering in het leven van veel mensen, zegt Simon van Woerkom: ”Iedereen die bij mij runningtherapie heeft gevolgd en daar een vervolg aan heeft gegeven, voelt zich beter en heeft minder of helemaal geen medicijnen meer nodig.”

Kies de beste behandeling
Elk jaar krijgen 250.000 Nederlanders voor het eerst een depressie. Hoe eerder de klachten worden behandeld, hoe sneller u uw leven weer kunt oppakken. Hoe maakt u in de wirwar van het aanbod en uw neerslachtige hoofd de juiste keuze voor een behandelmethode? Snel inzicht geeft www.kiesBeter.nl, de website van de overheid met informatie over zorg en gezondheid. Klik op ‘Medische informatie’, dan op ‘E-gezondheid’ en daarna op ‘keuzehulp depressie’. Hierin vindt u de behandelmogelijkheden per vorm van depressie (licht, matig of ernstig) naast elkaar. Daarnaast kunt u aan de hand van stellingen bepalen welke hulp bij u past. Zo gaat u beter voorbereid in gesprek met uw hulpverlener.

Behalve voor depressie zijn op www.kiesBeter.nl keuzehulpen te vinden voor bijvoorbeeld angststoornissen, borstkanker, diabetes, hart- en vaatziekten, hernia en overgangsklachten.

Runningtherapie kan worden vergoed op basis van een aanvullende verzekering fysiotherapie. Kijk op www.runningtherapie.nl voor een therapeut bij u in de buurt.