De supermarkten en snoepwinkels liggen weer vol met sinterklaaslekkernijen: van peper- en kruidnoten tot gevuld speculaas en marsepein. Hartstikke lekker allemaal, maar het is niet het snoep van vroeger. Herinnert u zich de smaak van deze sinterklaassnoepjes?
Borstplaat
Borstplaat is van oorsprong echt een decemberlekkernij. Halverwege de 18de eeuw ontdekte een Duitse apotheker dat men suiker uit suikerbieten kon halen. Voor die tijd was alleen het dure, geïmporteerde rietsuiker beschikbaar, en alleen als medicijn bij apothekers en als lekkernij voor de extreem welgestelden. De ontdekking van bietensuiker zorgde ervoor dat suiker voor meer mensen betaalbaar werd.
De eerste varianten van borstplaat combineerden de lekkere zoete smaak met de medicinale eigenschap van suiker bij verkoudheid en andere kwaaltjes in de borststreek. Vandaar ook de naam borstplaat.
Borstplaat wordt traditioneel gemaakt van in water of melk ingekookte suiker met een toegevoegde smaakstof, bijvoorbeeld vanille of vruchtenpuree. Het mengsel wordt vervolgens in een vormpje gegoten. Er bestaat ook een variant waaraan slagroom is toegevoegd: roomborstplaat. Zelf borstplaat maken? Klik hier voor een recept.
Chocoladesigaretten
Vroeger was het roken van sigaretten heel gewoon, en ook stoer. Daarom deden we daar als kinderen in de Sinterklaastijd graag aan mee; met chocoladesigaretten. Er was iets aan de smaak van die chocolade dat we onweerstaanbaar vonden. We deden alsof we echt aan het roken waren, terwijl de chocolade langzaam smolt. En soms aten we ze met papier en al op. Ze zijn nog steeds te koop, maar zijn door de populariteit van chocoladeletters – al dan niet met allerlei aparte smaken – en andere zoetigheden wat in de vergetelheid geraakt.
Echte pepernoten
Iedereen noemt ze ‘pepernoten’, maar in vrijwel alle gevallen hebben ze het dan over kruidnoten. De echte pepernoten, die kent bijna niemand meer. Deze zijn gemaakt van grotere, vierkante stukken peperkoek en lijken veel op taaitaai. Met dit recept kunt u zelf pepernoten maken.
Leuk feitje: tegenwoordig bestaat strooigoed uit pepernoten en ander snoepgoed, maar vroeger werden pepernoten samen met munten uitgedeeld. Dit kwam door een legende: de goedheiligman zou dit gedaan hebben om een aantal jonge meisjes te helpen hun bruidsschat te betalen. Zonder dit geld moesten ze de prostitutie in.
Muizen en kikkers
Ze bestaan nog steeds, die heerlijke chocolademuizen en -kikkers met fondantvulling, maar toch zie je ze niet vaak meer. En dat terwijl we vroeger dol waren op deze sinterklaasklassiekers. De fondantvulling had wel wat weg van fruitsmaken en de lekkernijen waren verpakt in kleurrijke folie van zilverpapier. Duurdere varianten waren gevuld met marsepein.
Over de traditie om muizen en kikkers te eten, bestaat een leuke theorie: het sinterklaasfeest is van oorsprong een moment om net iets gekker te doen dan normaal – kijk maar naar surprises en gedichten – en daarom bedacht men het plan om kikkers en muizen, waar veel mensen bang voor zijn, in schoenen te stoppen. Om het toch humoristisch te maken, hebben de kikkers bijvoorbeeld een badpak aan.
Speculaaspopjes
Speculaas is het hele jaar door beschikbaar, maar het speculaaspopje – in de vorm van een heilige – is echt een traditionele lekkernij uit de decembermaand. Lang geleden bakte men koeken om deze aan de goden te offeren. Vooral de arme bevolking deed dit, bijvoorbeeld om te vragen om een goede oogst. Later verschenen de koeken in de vorm van een heilige die de arme bevolking hielp: de bisschop van Myra, oftewel Sinterklaas. Vandaar dat speculaaspopjes vroeger rond sinterklaas veel in de vorm van een heilige werden gegeten.
Suikerbeesten
Net als borstplaat was het eten van suikerbeesten tot de ‘vondst’ van suikerbieten voorbehouden aan de rijken. Daarna werd suikergoed voor het grootste deel van de bevolking betaalbaar, die de lekkernijen vooral in de decembermaanden aten. Suikerbeesten, en dan vooral de exemplaren die van banketbakkers kwamen, behoorden steevast tot de favorieten, maar door de komst van fabrieken en ander snoepgoed zijn suikerbeesten in de vergetelheid geraakt.
