Alles over gul geven

En zo min mogelijk belasting betalen

Getty Images

Wie geld of ­goederen schenkt aan ­dierbaren of goede doelen, krijgt te maken met de fiscus. Hoe pak je dat zo voordelig ­mogelijk aan? Een handleiding voor ­zowel de gever als de ontvanger.

U schenkt: geld

U mag ieder jaar belastingvrij een bedrag aan uw kind(eren) schenken. In 2015 is de jaarlijkse vrijstelling per kind €5277. Let op: de fiscus ziet beide ouders als één persoon, zelfs als ze gescheiden zijn. Geven vader en moeder ­samen meer dan de vrijstelling, dan betaalt het kind over het bedrag daarboven schenkbelasting. De ontvanger is in de regel verantwoordelijk voor de aangifte. Het benodigde formulier Aangifte Schenkbelasting 2015 is te vinden op Belastingdienst.nl of aan te vragen via de Belastingtelefoon (T 0800-0543, gratis).

Soms geldt er een limiet
Blijft u onder deze jaarlijkse vrijstelling, dan hoeven u en uw kind(eren) niets te doen. Het kan wel nuttig zijn om even te overleggen met de bank hoe u het gewenste bedrag het beste ‘kenmerkt’ en overmaakt. Soms geldt er een ­limiet voor het bedrag dat u per dag mag overmaken. Indien nodig kunt u dat dan tijdelijk aanpassen.

Meer belastingvrij schenken
In sommige gevallen mogen ­ouders meer belastingvrij aan hun kinderen schenken. Deze eenmalige verruimde vrijstelling geldt dan in plaats van de jaarlijkse vrijstelling van €5277. U mag ze – op één uitzondering na – helaas niet bij elkaar optellen.

Tot  €25.322 belastingvrij schenken
In 2015 kunnen ouders gebruikmaken van de eenmalig verhoogde vrijstelling en een kind tussen 18 en 40 jaar zo belastingvrij €25.322 schenken. Daarvoor gelden naast de leeftijd geen aanvullende voorwaarden: de ontvanger mag dat geld naar eigen inzicht besteden. Is het eigen kind 40 jaar of ouder maar heeft hij of zij een jongere partner? Dan kunnen ze ook gebruikmaken van deze hogere vrijstelling.

Hogere eenmalige vrijstelling
Als de schenking aantoonbaar gebruikt wordt voor de koop van een huis of een dure studie (meer dan €20.000 per jaar), dan is de eenmalige vrijstelling nog hoger: €52.752. Uw kind mag de schenking splitsen om het geld zo flexibel mogelijk te gebruiken. Dus: €27.430 voor de woning of dure studie, de rest naar eigen inzicht. Als u gebruiktmaakt van de verhoogde vrijstelling, moet uw kind dat melden bij de fiscus met het formulier

Aangifte Schenkbelasting 2015
De verhoogde vrijstelling is écht eenmalig. Dus stel dat u deze niet volledig benut en uw kind dit jaar €20.000 schenkt, dan mag u volgend jaar of later de ‘rest’ van de vrijstelling niet meer benutten. Op deze regel geldt één uitzondering: de aanvullende verhoogde vrijstelling. Tot 2010 bestond de extra vrijstelling voor de eigen woning of dure studie namelijk nog niet.

Gebruik gemaakt van de verhoogde vrijstelling voor 1 januari 2010?
Daarom mag iedereen die vóór 1 januari 2010 gebruik heeft gemaakt van de verhoogde vrijstelling, nog één keer €27.432 belastingvrij ontvangen van zijn of haar ouders. Mits de ontvanger nog geen 40 jaar is en het geld gebruikt wordt voor de aankoop van de eigen woning of de aflossing van een eigenwoningschuld. Dat kan interessant zijn, vooral omdat het kind hiernaast wél gebruik mag maken van de jaarlijkse vrijstelling van €5277.

Gebruik gemaakt van belastingvrij schenken in 2014?
In 2014 mocht u aan iedereen belastingvrij €100.000 schenken, als het geld maar gebruikt werd voor de eigen woning. Hebt u deze ­mogelijkheid benut om aan de ­kinderen te schenken? Dan mogen de kinderen géén gebruik meer maken van de verhoogde vrij­stelling.

U schenkt: goederen

U kunt naast of in plaats van geld natuurlijk ook goederen schenken. De fiscus ziet dit eveneens als een belastbare overdracht van vermogen en gaat daarbij uit van de ‘marktwaarde’. Sommige zaken zullen vooral een emotionele waarde hebben, bij andere (zoals een auto) is de waarde eenvoudig vast te stellen. Bij kunst en sieraden kan het lastiger zijn om de waarde te bepalen en in dat geval is het aan te raden om de goederen te laten taxeren. Dat voorkomt gedoe met de fiscus.

Totale waarde
Voor alle duidelijkheid: er bestaan geen aparte vrijstellingen voor geld en goederen. Bepalend is de totale waarde van hetgeen geschonken wordt. Dus stel dat u een kind een kunstwerk geeft met een waarde van €4500 en aan het eind van hetzelfde kalenderjaar nog eens €1000 aan hem of haar overmaakt, dan schenkt u in totaal €5500. Dat is meer dan de vrijstelling van €5277 en over het meerdere moet het kind 10 procent schenkbelasting betalen: €22.

U schenkt: het huis

Als u een woning schenkt, moet uw kind afrekenen met de Belastingdienst en komen er nog kosten bij voor onder meer de notaris. De waarde van de woning wordt bepaald aan de hand van de WOZ. Voor een woning met een waarde van €250.000 komen deze kosten snel uit op zo’n €28.000.

Woning is daarna onderdeel van het vermoren van het kind.
De woning is daarna onderdeel van het vermogen van het kind en hij/zij moet daarover, als de woning niet het hoofdverblijf is, vermogensrendementsheffing (1,2 procent) gaan betalen: €3000 per jaar. Overweegt u uw woning te schenken terwijl u er blijft wonen? Dan moet u een ‘marktconforme huur’ betalen aan de nieuwe ­eigenaar. Laat u bij het schenken van een woning goed adviseren door een notaris en/of vermogensbeheerder. Want door de hoge kosten is het fiscaal gezien vaak niet aantrekkelijk om een woning te schenken. Tenzij u de woning wel ‘schenkt’, maar niet uit handen geeft: een schenking op papier.

U schenkt: op papier

Als een groot deel van uw vermogen in de woning zit, kan het aantrekkelijk zijn dit vermogen ‘op papier’ te schenken. Daarvoor moet u naar de notaris. Daar geeft u zwart op wit (op papier) aan dat u – een deel van – uw vermogen wil schenken aan de kinderen. Vervolgens leent u datzelfde ­bedrag – ook op papier – weer ­terug van uw kind(eren). Zo hebt u van een vermogen een schuld gemaakt. De betaalde rente moet 6 procent zijn, en gedurende de hele looptijd van de schenking worden gedaan.

Voorbeeld schenken op papier
Weduwnaar Piet (78) heeft zijn hypotheek volledig afgelost en een eigen woning met een WOZ-waarde van €250.000. Van dat vermogen wil hij op papier €100.000 aan zijn enige dochter (39) schenken. De jaarlijkse vrijstellingen voor schenken zijn eerder al benut. Bij de notaris laat Piet vastleggen dat hij op papier een schuld krijgt van €100.000 aan zijn dochter. De dochter neemt de verschuldigde schenkbelasting voor haar ­rekening: €10.000. Piet betaalt nu ieder jaar €6000 rente aan zijn dochter. Dat moet hij kunnen bewijzen aan de Belastingdienst, want alleen dan is deze betaling geen schenking, maar verschuldigde rente. Dit bedrag gaat dus niet van de jaarlijkse schenkingsvrijstelling af: volgend jaar mag Piet weer ruim €5000 belastingvrij aan zijn dochter schenken. In totaal kan Piet nu dus jaarlijks €11.000 belastingvrij aan zijn dochter overmaken.

Kost honderden euro's
Schenken op papier kost bij de notaris al snel honderden euro’s. Desondanks kan het een goede manier zijn om vermogen snel en fiscaal voordelig over te hevelen naar de volgende generatie. Niet alleen door de rente die ouders hun kinderen betalen over de ­papieren schuld. Het beperkt ­later ook de erfbelasting.

Door schenking hoeft er geen erfbelasting te worden betaald.
In het voorbeeld van Piet zou zijn dochter als enige erfgenaam bij zijn overlijden en een gelijk­blijvend vermogen 20 procent erf­belasting moeten betalen over de €100.000 = €20.000. Door de schenking op papier hoeft ze dit niet. In plaats daarvan moet ze – naast eenmalig de schenkbelasting van €10.000 betalen – de schenking optellen bij het eigen vermogen in box 3.

Vermogensrendementsheffing
Boven de heffingsvrije grens in box 3 betaalt ze een vermogensrendements­heffing van 1,2 procent per jaar. ­Andersom mag Piet de €100.000 in mindering brengen op het ­eigen vermogen (de schenking geldt namelijk als schuld in box 3), waardoor hij minder (of geen)vermogensrendementsheffing ­betaalt. Of schenken op papier voordelig uitpakt, is een hele rekensom. Laat u bij schenken op papier daarom goed informeren over de voor- en nadelen door een ­notaris.