Internetten onder werktijd: kan ik ontslagen worden?

Dat hang er helemaal van af wat u op het internet uitvoert en hoe vaak. Dat werkgevers niet blij zijn met overmatig privé-surfen van werknemers is duidelijk: In 2007 waren werknemers wekelijks bijna 5 uur onder werktijd in de weer met internetten en mailen, aldus deze week verschenen cijfers van consultant Ernst & Young. Vorig jaar was dat ‘slechts’ 3,9 uur. Dat vermindert de arbeidsproductiviteit aanzienlijk.

Maar wat mag een werkgever doen om uw privé-internet gebruik binnen de perken te houden? En hoe groot is de kans dat u wordt ontslagen?

Kans op ontslag bestaat, maar is klein

Dat laatste zal niet zo snel gebeuren. In principe kan een werkgever eigen internetgebruik onder werktijd verbieden. De kans is echter klein dat de rechter bij (lichte) overtreding daarvan door de werknemer ontslag verleent. Er zijn ook weinig werkgevers in Nederland die privé-internetten geheel verbieden.

Echte zekerheid op ontslag bestaat alleen wanneer u kinderporno op uw computer download of zulke sites bezoekt.

Rechters milder geworden

Bij ‘gewoon’ pornografisch materiaal zijn rechters terughoudender geworden met het toestaan van ontslag. Leverde pornografisch surfen zeven, acht jaar geleden standaard ontslag op, tegenwoordig oordelen rechters milder. Een ontslag wordt meestal alleen bij zwaar misbruik goedgekeurd. En niet wanneer het beperkt gebruik betrof en de werknemer verder goed functioneerde. Ook kijkt de rechter hoe lang een werknemer al in dienst is en wat de cultuur en gewoontes zijn op de werkplek.

• Vuistregel is dat u dus best af en toe voor eigen gebruik mag surfen en mailen. Pas wanneer u stelselmatig uren met dergelijk internetgebruik in de weer bent, loopt u gevaar. Datzelfde geldt als u veel muziekbestanden binnenhaalt of grote bestanden zoals tv-series en films.

Reglement

Van belang is ook of uw werkgever een internetreglement kent, waarin regels voor privé-surfen duidelijk staan aangegeven. Is dat er niet, dan staat u sterker: beperkt eigen internetgebruik is dan toegestaan, eventueel ontslag wordt niet snel goedgekeurd door de rechter. Is zo’n reglement er wel dan is van belang of het ook (consequent) wordt nageleefd. De rechter tolereert niet dat de ene werknemer wel wordt aangepakt en andere collega’s niet. Verder speelt mee of u al eerder door uw werkgever bent gewaarschuwd voor uw gedrag.

Weinig jurisprudentie

Opgemerkt moet worden dat er nog weinig rechtspraak bestaat over surf- en mailgedrag onder werktijd. Wat wel en niet kan moet zich nog verder uitkristalliseren. In Nederland is er maar een enkel geval bekend dat de rechter zich over privé-internetten moest uitspreken zonder dat het surfen naar porno-sites betrof.

Zo mocht de FIOD-ECD Groningen van de rechtbank Leeuwarden dit jaar een ambtenaar ontslaan die veelvuldig onder werk chatwebsites bezocht. Daarbij speelde mee dat de man tijdens het chatten seksueel ongepaste opmerkingen naar vrouwen maakte. Misschien nog wel zwaarder woog dat de chatpartners van de ambtenaar door diens gedrag de potentiële toegang kregen tot vertrouwelijke gegevens van zijn werkgever, de fiscale opsporingsdienst. De rechtbank sprak van zeer ernstig plichtsverzuim.

Duitsland

In Duitsland weigerde een rechter afgelopen januari het ontslag op staande voet van een werkneemster. De vrouw surfde een uur per maand in de tijd van de baas. De rechter in de deelstaat Rijnland-Palts vond niet dat daarmee haar arbeidscontract ernstig was geschonden, zoals de werkgever betoogde. Dat was pas het geval geweest wanneer de werkneemster strafbare informatie had gedownload. Dan was namelijk de reputatie van de werkgever in het geding. Het betrof echter slechts surfen naar onschuldige websites.

Nederlandse werkgevers niet streng

Nederlandse werknemers kunnen al met al redelijk hun gang gaan op het internet. Van de werkgevers met een internetprotocol blijkt maar een derde het internetgedrag daadwerkelijk te controleren, aldus de cijfers van Ernst & Young. Vooral grote bedrijven doen dat: bij overheids- en non-profit instanties gebeurt dat met 27 procent veel minder. Deze cijfers lijken wel strijdig met een Europees onderzoek van Hitachi waaruit naar voren kwam dat 66 procent van de Nederlandse werkgevers het mailverkeer van werknemers regelmatig controleert.

Bedrijven die hun werknemers controleren dienen wel openheid van zaken te geven hoe ze dat doen en wat de eventuele sancties kunnen zijn. Het College Bescherming Persoonsgegevens heeft hier enkele jaren geleden richtlijnen voor opgesteld.

eBay en YouTube

Uit een afgelopen november gepubliceerd onderzoek van antivirusbedrijf McAfee blijkt verder dat maar weinig werkgevers websites blokkeren. Sociale sites als Hyves en Myspace worden slechts door 16 procent van de Nederlandse bedrijven geblokkeerd. Ook worden soms YouTube, eBay, (internet e-mailsites als) Hotmail, of webpagina’s waar muziek of films kunnen worden gedownload, geweerd.

Dit gebeurt niet alleen om excessief surfen tegen te gaan, maar ook omdat sommige van dergelijke sites de kans op virussen (zouden) vergroten.