Koffie is slechter dan thee en 9 andere fabels en feiten over voeding

Je wordt dik van koolhydraten

FABEL: “Koolhydraten zelf maken je niet dik. Het zijn de hoeveelheden en vooral de combinatie met vetrijke producten die het verschil maken. Aardappelen bijvoorbeeld bevatten weinig calorieën, maar het wordt een ander verhaal als je ze bakt in olie of combineert met vette sauzen. Koolhydraten geven je juist energie en houden je lang verzadigd, zeker als je kiest voor de volkorenvarianten die veel vezels bevatten. Het is dus geen kwestie van koolhydraten vermijden, maar wel bewust kiezen wat je erbij eet.”

Je leeft langer door vezels

FEIT: “Ja, dat is waar. Vezels zijn superbelangrijk voor je gezondheid en spelen een rol in de bescherming tegen ziektes als darmkanker, hart- en vaatziekten en diabetes type 2. Vezels helpen je spijs­vertering op gang en zorgen ervoor dat je je langer verzadigd voelt. Hierdoor eet je automatisch minder, wat goed kan zijn voor je gewicht. Vezelrijke voeding helpt je om gezond te blijven, en gezondheid is natuurlijk essentieel voor een lang leven. Dus meer volkoren producten op je bord leggen, is een slimme zet.”

Het ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag

SOMS: “Daar zijn de meningen over verdeeld. Het is vooral belangrijk dat je naar je eigen lichaam luistert. Voor sommige mensen is een stevig ontbijt een goed begin van de dag en helpt het hen om niet te gaan snacken voor de lunch. Voor anderen werkt een kleinere maaltijd beter. Het belangrijkste is dat je kiest voor een gebalanceerde maaltijd met genoeg voedingsstoffen. Dus een boterham met gezond beleg of een kom havermout met vers fruit is een prima keuze, maar een suikerbom zoals ontbijtkoek is – hoewel heel lekker – misschien een wat mindere keuze.”

Koffie is slechter dan thee

FABEL: “Koffie en thee hebben allebei hun voor- en nadelen, maar koffie is zeker niet ongezonder dan thee. In koffie zitten antioxidanten, net als in thee,  die een positieve werking kunnen hebben op je gezondheid. Wel kan te veel koffie leiden tot nervositeit en slaapproblemen. Voor de meeste mensen zijn drie à vier kopjes koffie per dag geen probleem, zeker als je die zonder suiker drinkt. Thee is misschien iets milder voor je lichaam, maar beide drankjes kunnen prima onderdeel zijn van een gezond dieet.”

Van te veel koffie word je nerveus 

SOMS: “Ja, dat kan zeker. Koffie bevat cafeïne, en die staat bekend om zijn stimulerende effect op het zenuwstelsel. Het kan je alert maken, maar te veel cafeïne kan bij sommige mensen leiden tot nervositeit, angstgevoelens of zelfs paniekaanvallen. Het is vooral belangrijk om te weten hoeveel je aankunt. Voor de meeste mensen is drie tot vier kopjes koffie per dag dus prima, maar als je je opgejaagd voelt of slecht slaapt, kan het geen kwaad om even te minderen of om cafeïnevrije koffie te drinken.”

Honing is gezonder dan suiker

FABEL: “Honing wordt vaak gezien als gezondere optie, maar het blijft gewoon suiker in een andere vorm. Er zitten wel wat antioxidanten en enzymen in honing, maar de hoeveelheden zijn zo klein dat ze nauwelijks effect hebben op je gezondheid. Honing heeft evenveel calorieën als gewone suiker en veroorzaakt op dezelfde manier een stijging van je bloed­suikerspiegel. Dat gezegd hebbende, als je het lekkerder vindt, is er geen reden om het niet te gebruiken.”

Te veel zout eten is slecht voor je hart

FEIT: “Niet alleen te veel, maar ook te weinig zout is slecht voor de gezondheid en verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. We hebben zout nodig voor allerlei processen in het lichaam, dus we kunnen echt niet zonder. Te weinig zout binnenkrijgen is in ons westerse voedingspatroon echter bijna onmogelijk. Zout zit in veel basisvoedingsmiddelen, zoals brood en kaas, en van nature ook in heel veel andere voedingsproducten. Als je gewoon gezond eet, hoef je je geen zorgen te maken. Zorg er wel voor dat je niet te veel zout binnenkrijgt. De aanbevolen dagelijkse maximuminname is 6 gram. Het grootste deel van de Nederlanders zit daar ruim boven.”

Elke dag een lepel olijfolie is gezond

FEIT: “Ja, olijfolie is een van de beste vetten die je kunt eten. Vooral extra vierge olijfolie zit boordevol gezonde enkelvoudig onverzadigde vetzuren en antioxidanten, die ontstekingsremmend werken en je hartgezondheid kunnen ondersteunen. Een lepel per dag is een prima toevoeging aan een gezond voedingspatroon. Bedenk dat olijfolie wel calorieën bevat, dus overdrijf er niet mee. Maar als je kiest voor gezonde vetten, zit je met olijfolie zeker goed. Ik raad aan af te wisselen met andere olie­soorten, want iedere olie heeft andere voedingsstoffen en vetzuren. Zo bevat walnootolie bijvoorbeeld veel omega 3 en heeft olijfolie dat veel minder.”

Donker brood is veel beter dan witbrood

SOMS: “Niet altijd. De kleur van brood zegt lang niet alles over de voedingswaarde. Soms wordt brood donkerder gemaakt met moutextract of gekaramelliseerde suiker, zonder dat er extra vezels inzitten. Wat echt telt, is of het brood van volkoren gemaakt is. Volkorenbrood bevat de hele graankorrel en is rijk aan vezels, vitamines en mineralen. Witbrood bevat minder voedings­stoffen en wordt vaak als gemakkelijker te verteren gezien. Kies dus vooral voor volkoren als je op zoek bent naar de gezondheidsvoordelen.”

Rijst is giftig

SOMS: “Rijst zelf is niet giftig, maar er kan wel arseen in zitten, een zwaar metaal dat van nature voorkomt in de bodem. Vooral bruine rijst bevat meer arseen omdat het in de schil zit. Gelukkig hoef je je geen zorgen te maken als je af en toe rijst eet. Was je rijst goed voor je het kookt en varieer met andere koolhydraatbronnen zoals aardappelen of pasta. Zolang je niet dagelijks rijst eet, zit je goed. Kinderen zijn vaak wel fan van rijst en rijstwafels, dus ook hier: liever niet dagelijks.”

Sanne Mouha heeft een passie voor gezond en lekker eten. Ze is verbonden aan het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en heeft een eigen diëtistenpraktijk. In augustus 2024 verscheen haar boek Alles wat je moet weten over eten – gezondere voedingskeuzes zonder onzinverhalen.

Een andere versie van dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine februari 2025. Abonnee worden van het blad? Dat doe je in een handomdraai.