Ademnood door hyperventilatie

Het is een ontzettend angstig gevoel: het idee dat u gaat stikken omdat u te weinig zuurstof binnenkrijgt. Sommige mensen denken aan een hartinfarct en raken daardoor nog meer in paniek.

Niet gevaarlijk

Toch is een hyperventilatie-aanval niet gevaarlijk. Meestal bent u er binnen tien minuten vanaf. Maar ja, dat is natuurlijk makkelijk gezegd. Tien minuten lijkt een eeuwigheid als u zo'n aanval heeft. Hier leest u in ieder geval meer over wat hyperventilatie is en wat u eraan kunt doen.

Als u hyperventilatie letterlijk vertaalt, is dat te veel ademen: 'hyper' is te veel en 'ventilatie' is ademen. Dat is dan ook precies wat er gebeurt bij een hyperventilatie-aanval. Uw ademhaling slaat op hol.

Ademhalen doet u normaal gesproken zonder dat u erbij nadenkt. U ademt zuurstof (O2) in en koolzuurgas (CO2) uit. Wat u ook doet, uw ademhaling past zich aan. Zo ademt u heel rustig en langzaam tijdens u slaap, omdat u dan minder zuurstof nodig hebt. Als u sport of een andere zware inspanning verricht, ademt u sneller. Dan vraagt uw lichaam namelijk om meer zuurstof.

Vervelende klachten

Bij hyperventilatie gebeurt er iets vreemds: u haalt steeds sneller adem, terwijl u die extra zuurstof niet nodig hebt. En dan krijgt u al gauw last van allerlei vervelende klachten:

• kortademigheid en een benauwd gevoel
• duizeligheid
• slappe benen
• wazig zien
• zweten
• het idee dat u gaat flauwvallen
• een versnelde hartslag
• pijn in de borststreek
• een droge mond
• tintelingen in u armen en benen
• verkrampen

De boosdoener is meestal een tekort aan CO2. U ademt immers in een razend tempo koolzuurgas uit. Te weinig CO2 zorgt ervoor dat de bloedvaten zich vernauwen en er minder bloed naar uw hersenen gaat. Daarbij komt er op zo'n moment minder zuurstof bij uw organen en weefsels terecht. Recent is aangetoond dat mensen die voldoende CO2 hebben, ook kunnen hyperventileren. Wat dat betreft is er nog meer onderzoek nodig naar de precieze oorzaak van de klachten.

Chronische hyperventilatie

Behalve de hierboven beschreven aanvallen, bestaat er ook nog chronische hyperventilatie. Daarbij hyperventileert u eigenlijk continu, dag en nacht. Meestal heeft u dat zelf niet eens in de gaten, omdat de symptomen minder hevig zijn dan bij een acute aanval. Maar u houdt steeds last van vage klachten als vermoeidheid, een angstig gevoel, steken in uw borst, concentratieproblemen en hoofd- en buikpijn. Het kan wel een tijdje duren voordat de juiste diagnose dan gesteld wordt.

Oorzaak: spanningen

Maar wat is nou de oorzaak van die gejaagde ademhaling? Het antwoord: spanningen, angst, stress, psychische druk en oververmoeidheid. Als u extreem gespannen bent, maakt uw lichaam stresshormonen, zoals adrenaline, aan. Alsof u zich voorbereidt op een zware inspanning dus. Daardoor gaat u sneller ademen en verhoogt uw hartslag. Met hyperventilatie als gevolg.

Denk maar eens aan de volgende situaties:

• Lang moeten wachten in een benauwde ruimte met veel mensen, terwijl u daar niet tegen kunt.
• Naar een begrafenis of een ziekenhuis moeten hoewel u dat doodeng vindt.
• Een periode van enorme stress, waardoor u al veel te lang op uw tenen loopt.
• Een woede-uitbarsting of paniekaanval.

Als u een keer een hyperventilatie-aanval hebt gehad, bent u waarschijnlijk bang om dit nog een keer mee te maken. Juist door die angst neemt de kans op hyperventileren alleen maar toe.

En als de aanvallen steeds onder dezelfde omstandigheden komen, dan kan dit bovendien tot een fobie voor die bewuste plaats of situatie zorgen.

Eerste hulp

Het is lastig als u in paniek bent, maar uiteindelijk moet u letterlijk en figuurlijk weer op adem zien te komen. Om rustiger te kunnen ademen, is het nodig om te ontspannen. Dat kun je doen door in gedachten met uw ademhaling mee te tellen: drie seconden om in te ademen, zes seconden om uit te ademen, enzovoorts.

Ademen in een zakje kan ook helpen. Als u die voor uw neus en mond houdt, ademt u de uitgeademde lucht opnieuw in. Doordat die lucht vol CO2 zit, verdwijnen de ergste klachten meestal snel. U kunt ook een schelp vormen met uw handen en daarin ademen.

Wat verder kan helpen, is gewoon even uw adem inhouden. Uw ademhaling past zich dan vanzelf weer aan. Of zorg voor afleiding, door tegen iemand te  praten. Een liedje zingen kan ook. Tijdens het praten en zingen let u namelijk niet op uw ademhaling.

Verdere behandeling

Als u vaker last hebt van hyperventilatie, is het slim om de dieperliggende oorzaken aan te pakken. Misschien heeft u daarbij psychologische hulp nodig. Het is in ieder geval goed om eens bij te houden in welke situaties u last krijgt van paniekaanvallen.