Consultatiebureau voor ouderen

Een consultatie-bureau voor ouderen,waar is dat voor nodig?
De 50-plussers van nu leven ongezonder dan tien jaar geleden, blijkt uit onderzoek. Ze drinken meer, bewegen minder en zijn vaker te zwaar. Vrouwen zijn bovendien meer gaan roken. Dat levert gevaren op voor de gezondheid en het tast de kwaliteit van leven aan. Door bijvoorbeeld regelmatig uw bloeddruk te laten controleren en advies te vragen over een gezonde leefstijl, kunt u problemen voorkomen of ervoor zorgen dat die eerder worden opgespoord.

Zijn er niet al genoeg instanties die zich met ouderen bezighouden? Best wel. Maar het zijn er zoveel, dat veel mensen door de bomen het bos niet meer zien. De medewerkers van het consultatiebureau voor ouderen geven advies en kunnen problemen in een vroeg stadium opsporen. Ook verwijzen ze u indien nodig door naar andere organisaties op het terrein van zorg, welzijn en wonen. Zo weet u direct waar u terecht kunt als u hulp nodig hebt.

Wie werkt er op zo’n consultatiebureau?
Een wijkverpleegkundige of een speciaal daarvoor opgeleide
ouderenadviseur. Hij of zij werkt vaak samen met andere deskundigen, zoals een fysiotherapeut, psycholoog of diëtist.

Vanaf welke leeftijd kan ik erheen?
Bij sommige bureaus is dat vanaf vijftig jaar, bij andere vanaf zestig.

Waarvoor kan ik er terecht?
Sowieso voor alledaagse vragen. Is drie glazen wijn op een dag te veel? Is het erg als ik dingen vergeet? Hoe maak ik nieuwe contacten? Of meer algemeen: hoe kan ik zo gezond mogelijk ouder worden? Er is geen standaardlijst van wat het consultatiebureau voor u kan betekenen; de diensten verschillen van plek tot plek. Wat alle consultatiebureaus gemeen hebben, is dat ze wel adviseren en controleren, maar niet behandelen; daarvoor moet u bij uw huisarts zijn.
Tijdens het spreekuur loopt de medewerker met u een vragenlijst door. Daarbij wordt niet alleen gekeken hoe u zich lichamelijk voelt, maar ook hoe het geestelijk met u gaat. Wat zijn uw slaap- en eetgewoonten, hebt u geheugenproblemen of gezondheidsklachten, gebruikt u medicijnen? Ook zaken als eenzaamheid, depressie of mantelzorg worden besproken. Verder worden uw bloeddruk, bloedsuiker- en cholesterolgehalte gemeten, en wordt u gewogen. Op basis van de uitkomsten zal de medewerker u een concreet advies geven. Dat kan bijvoorbeeld over leefstijl gaan, of over hoe u uw weg kunt vinden in het woud aan (gezondheids)voorzieningen. Zo nodig wordt een andere deskundige ingeschakeld of krijgt u het advies naar uw huisarts te gaan.

Mijn huisarts kan die tests toch ook doen?
Uiteraard. Maar veel mensen gaan pas naar hun arts als ze al wat mankeren. Het consultatiebureau wil juist voorkómen dat er problemen ontstaan. Bovendien heeft een huisarts maar weinig tijd om de achtergrond van een klacht met u te bespreken. Een eerste consult bij een consultatiebureau duurt drie kwartier tot een uur (bij de huisarts is dat vaak maar tien of twintig minuten) en daarna volgen nog twee vervolgconsulten om te zien hoe het met u gaat. 

Leefstijladvies boven de vijftig: heeft dat nog zin?
Jazeker. Actief bezig zijn, gezond eten, niet roken en verstandig omgaan met alcohol en medicatie: ook op latere leeftijd kan dat ziekten en beperkingen voorkomen. Een voorbeeld: als u op uw 62ste stopt met roken, zal het risico op longkanker niet hetzelfde zijn als bij iemand die nooit heeft gerookt. Maar het neemt ook niet meer verder toe. Het consultatiebureau kan u een advies op maat geven over wat voor u de beste methode is om het stoppen vol te houden.

Gaan mensen echt gezonder leven na een bezoek aan een consultatiebureau?
De meest gesignaleerde klachten bij het consultatiebureau zijn overgewicht, verhoogde bloeddruk, slaapproblemen en spannings- en angstklachten. Aan die zaken valt meestal heel goed wat te doen. Of dat in de praktijk betekent dat mensen gezonder gaan leven is niet duidelijk; daar moet meer onderzoek naar worden gedaan. Deskundigen verschillen van mening over het nut van een consultatiebureau voor ouderen. Enerzijds past de aanpak goed in het beleid van het kabinet, dat ernaar streeft gezondheidsproblemen te voorkomen of in ieder geval vroegtijdig op te sporen. Maar sommige deskundigen vragen zich af of er niet onnodig veel wordt getest. En of de kosten ervan wel opwegen tegen de baten. Bovendien is het onduidelijk of mensen met een verhoogd gezondheids­risico – die de hulp het hardst nodig hebben – zich wel spontaan bij een consultatiebureau melden.

Heb ik geen verwijsbrief nodig?
Nee, u kunt zelf een afspraak maken. Daar moet u (anders dan bij een consultatie­bureau voor kinderen) wel zelf het initiatief voor nemen.

Wat kost het?
Een consult op het spreekuur is meestal gratis. Soms moet een kleine eigen bijdrage worden betaald, bijvoorbeeld €10. De werkelijke kosten worden opgebracht door verschillende instanties, zoals de gemeente, de provincie, de thuiszorg of een zorgverzekeraar in de regio.

Waar vind ik zo’n consultatiebureau?
Dat verschilt per plaats. Het kan zijn ondergebracht in een gebouw van de thuiszorg, een verzorgingshuis of een wijkgebouw. Informeer bij het wmo-loket van uw gemeente.

Ik heb wel eens gehoord van een ‘periodiek geneeskundig onderzoek’ voor ouderen en van een ‘seniorenspreekuur’. Wat is het verschil met een consultatiebureau voor ouderen?
Er is geen verschil. Sommige organisaties vinden ‘consultatiebureau voor ouderen’ betuttelend klinken en kiezen voor een andere naam.

M.m.v. Geraldine Visser, adviseur Consultatiebureau voor Ouderen bij Vilans.