Licht in de duisternis
10 procent van de Nederlanders heeft in de herfst last van een najaarsdip en sommige mensen lijden aan een winterdepressie. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen? En wat kunt u er het beste tegen doen?
Overeenkomsten
Moeheid, lusteloosheid en trek in veel (koolhydraatrijk) eten, zijn veelgehoorde klachten in de herfst. Hoeveel u ook slaapt of uitrust, het lijkt niet te helpen. Hoewel het vervelend is, gaan deze klachten vaak wel vanzelf over. U hoeft er dus niet voor naar de dokter. U kunt er wel iets aan doen zodat deze klachten dragelijker worden.
Minder daglicht
De najaarsdip wordt veroorzaakt door minder daglicht in de herfst en winter. Hoe dit precies werkt, weten de deskundigen niet. Wel weten ze dat daglicht kan helpen. Als u lijdt aan deze klachten, ga dan eens wat vaker naar buiten. Het liefst 's ochtends, want dan is het licht op zijn best. Maak bijvoorbeeld een wandeling. Ook al kunt u moeilijk uit je bed komen, probeer toch voor een regelmatig slaapritme te zorgen. Sta op vaste tijden op en ga op tijd naar bed.
Verschillen
Van een winterdepressie praat u als de klachten de hele herfst en winter aanhouden. Zijn de klachten bij een najaarsdip vaak beperkt tot lichamelijke futloosheid en moeheid, bij een winterdepressie zijn deze ook van psychische aard. Zoals sombere gedachten. De depressie beïnvloedt hun functioneren op het werk. De relatie met vrienden en hun partner lijdt eronder.
Meestal wordt de diagnose "winterdepressie" gesteld als de symptomen meer dan twee jaren achter elkaar voorkomen. Hoewel iedereen het kan krijgen, komt deze aandoening vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.[PAGEBREAK]
Lichttherapie
Een winterdepressie kunt u behandelen met lichttherapie. Hierbij wordt een speciale lamp gebruikt met licht dat lijkt op normaal zonlicht. Het beste effect krijg u als u dit 's ochtends doet. Uw lichaam wordt dan meteen wakker en fit. Als u dit 's avonds doet, kan het leiden tot inslaapproblemen. Vergeleken met een erg grauwe dag is de lichtsterkte tien keer zo sterk.
Om goed zijn werk te kunnen doen, is het nodig dat u in ieder geval een tijdje in de lamp kijkt. Ga daarom niet thuis aan de slag met de zonnebank. De lampen van de zonnebank geven ultraviolet licht af en dat is niet goed voor uw ogen. De huisarts kan bekijken of u een winterdepressie hebt en u doorverwijzen voor lichttherapie.
Poliklinische behandeling
Lichttherapie wordt gegeven bij ongeveer 30 ziekenhuizen en sommige Riagg's in Nederland. De behandeling is poliklinisch en duurt meestal een week. Elke dag mag de patiënt drie kwartier komen zitten voor een lichtbak. Ongeveer 70 tot 80 procent van de mensen met een winterdepressie heeft baat bij lichttherapie. Het wordt meestal volledig vergoed door de zorgverzekeraars.
Zelf behandelen?
Er zijn lichttherapielampen te koop via internet. Deze worden niet vergoed. Ze zijn vooral geschikt voor mensen die al vaker met succes lichttherapie hebben gehad. Ga, als u vermoedt dat u een winterdepressie hebt, eerst naar de huisarts. Een combinatie van lichttherapie met sommige medicijnen zoals antidepressiva en slaapmiddelen leiden tot oogklachten. Uw huisarts kan andere oorzaken van de klachten uitsluiten en u doorverwijzen naar de juiste hulpverleners.
Literatuur
- Kasper, S & Praschak-Rieder, N. (1997). Diagnosis and Treatment of Subsyndromal Seasonal Affective Disorder. Basic and Clinical Science of Mental and Addictive Disorders.Bibl Psychiatr. Basel, Karger, 167, 11-20.
- D. H. Avery, D. Kizer, M. A. Bolte, C. Hellekson (2001). Bright light therapy of subsyndromal seasonal affective disorder in the workplace: morning vs. afternoon exposure. Acta Psychiatica Scandinavica, 103, 267–274