Voedings- en gezondheidsclaims

In de winkelrekken zijn talloze producten te vinden die hemel en aarde beloven voor onze gezondheid. Ze beweren rijk te zijn aan calcium, suikervrij of garanderen dat ze het cholesterolgehalte in ons bloed doen dalen. Die beweringen worden claims genoemd.

Definitie
De verordening (EG) nr. 1924/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen definieert een claim als "elke boodschap of aanduiding die niet verplicht is op grond van de communautaire of nationale wetgeving, met inbegrip van illustraties, grafische voorstellingen of symbolen, ongeacht de vorm, waarmee gesteld, de indruk gewekt of geïmpliceerd wordt dat een levensmiddel bepaalde eigenschappen heeft." De verordening onderscheidt voedingsclaims en gezondheidsclaims.

Voedingsclaims
Volgens dezelfde verordening is een voedingsclaim "een claim die stelt, de indruk wekt of impliceert dat een levensmiddel bepaalde heilzame voedingseigen-schappen heeft". Bedoeld worden vermeldingen zoals rijk aan..., verlaagd gehalte aan..., light, bron van..., van nature/natuurlijk, suikervrij, zonder toegevoegde suikers of natriumarm/ zoutarm.

Gezondheidsclaims
Een gezondheidsclaim is "een claim die stelt, de indruk wekt of impliceert dat er een verband bestaat tussen een levensmiddelencategorie, een levensmiddel of een bestanddeel daarvan en de gezondheid."

De verordening maakt een onderscheid tussen enerzijds functionele gezondheidsclaims die "de rol van een nutriënt of andere stof bij de groei en ontwikkeling en de functies van het lichaam" beschrijven (bijv. "het effect van vezels op de verzadiging") en anderzijds claims inzake ziekterisicobeperking (zoals "verlaagt aanzienlijk het cholesterolgehalte").

Kwalitatieve claims
Naast de voedings- en de gezondheidsclaims bestaat er nog een derde categorie van algemene claims die de consument meer inlichtingen verschaffen over de herkomst en de bereidingswijze van een product. Een product kan bijvoorbeeld 'nieuw' zijn (minder dan een jaar op de markt) of 'huisbereid' (niet op industriële wijze bereid en rechtstreeks door de producent verkocht). Ook vermeldingen als 'vers', 'zuiver', 'van de boerderij', 'zonder kleurstoffen of additieven' vallen onder deze categorie.

Goed om te weten
De Europese Verordening 1924/2006 omschrijft in de bijlage aan welke voorwaarden een levensmiddel moet voldoen om een bepaalde claim te mogen voeren. Een voorbeeld: als het etiket van een levensmiddel 'suikervrij' vermeldt, mag het suikergehalte niet hoger liggen dan 0,5 g per 100 g of per 100 ml.

Wat doet Europa met deze claims?
De Europese verordening van 2006 inzake voedings- en gezondheidsclaims verplicht de voedingsmiddelenindustrie om de wetenschappelijke bewijzen over te maken van het heilzame effect van hun producten, of het nu gaat om levensmiddelen dan wel om voedingssupplementen. De EFSA moet de wetenschappelijke geloofwaardigheid evalueren van meer dan 4000 claims die voorkomen op producten die in heel Europa worden verkocht.