'Voedselhypes zijn vaak misleidend'

Wat is volgens jou de meest misleidende voedselhype?

‘Een hype die je nog vaak ziet, is kokosvet. De potten staan in iedere winkel en zijn ontzettend populair. Ze krijgen ook de stempel ‘gezond’. Alleen, als je in de wetenschappelijke literatuur gaat kijken, zie je dat de claims die worden gedaan niet goed wetenschappelijk te onderbouwen zijn. Er wordt bijvoorbeeld gezegd: kokosvet bevat het vetzuur laurinezuur. Op de pot staat dan: kokosvet werkt ontstekingsremmend vanwege het laurinezuur. Als je in de wetenschap gaat kijken, dan klopt het dat dit vetzuur inderdaad ontstekingsremmend werkt, maar dan moet je het wel in de zuivere vorm hebben. En in kokosvet zit juist géén zuivere vorm. De claim klopt dus wel, maar niet bij kokosvet. Het is ontzettend misleidend en een knap staaltje marketing. Maar als je kokosvet vergelijkt met bijvoorbeeld vloeibare olie en je wilt echt voor de gezondheid gaan, dan kun je beter de vloeibare olie kiezen.’

Welke hype heeft volgens jou de meeste impact gehad?

‘Ik denk toch wel de hype over gluten. Die is een beetje overgewaaid uit Amerika door verschillende boeken. Het werd op een gegeven moment een hype en klonk als volgt: ‘Gluten zijn bepaalde eiwitten die bijvoorbeeld in tarwe zitten en ook in brood. Die moet je vermijden want die maken je ziek.’ Het klopt dat er mensen zijn die daar niet goed tegen kunnen. Dat is echter maar een heel klein percentage van de bevolking, ongeveer één procent. Dus er wordt mensen onnodig iets aangepraat. Brood, granen en pasta zijn producten die belangrijke voedingsstoffen bevatten, en als je die productgroepen gaat schrappen, moet je heel goed weten hoe je dat weer kunt aanvullen. In de praktijk zie je dat de meeste mensen niet goed weten welke andere producten ze moeten nemen om dat tekort op te vangen.'

Zou je een nieuwe voedselhype gelijk moeten wantrouwen?

‘Ja, dat vind ik wel. Je moet eigenlijk bedenken: in de toekomst zal er weer iets nieuws komen en in de meeste gevallen kun je gewoon zeggen dat het irrelevant is. Voor een wetenschapper is het heel belangrijk dat zijn onderzoek wordt gepubliceerd, want hij moet natuurlijk scoren. Komende tijd zul je heel veel nieuwe dingen horen, dus ik zou zeggen: blijf vooral bij de basis en laat het gewoon passeren. Gooi niet je voedingspatroon volledig om, want dan blijf je elke week bezig.’

Hoe weet je dan welke personen het bij het rechte eind hebben?

‘Als het om de voeding gaat, zou ik naar een diëtist gaan, dus iemand die echt een vier-jarige hbo-opleiding heeft gedaan en heel diep in de voedingsmaterie is gedoken. Er zijn ook voedingsdeskundigen die de hbo-opleiding hebben gedaan maar niet die titel hebben behouden, dus kijk echt naar iemands achtergrond. Er zijn tegenwoordig heel veel coaches; iedereen is bijna voedingsexpert, maar voeding is gewoon te complex om daar iets over te kunnen zeggen als je je er maar een jaartje in hebt verdiept.’

Hoe ziet jouw leefstijl eruit?

‘Ik denk dat er wel redelijk wat overeenkomst is vergeleken met mijn boek. Ik vind dat je alles mag eten, zolang je ervoor zorgt dat de basis goed is. Dus eet voldoende groente en fruit, neem het liefst volkorenproducten, peulvruchten en niet te veel vlees, af en toe vis, soms een handje noten, en voldoende zuivel. Dat is een beetje de basis. Daarnaast mag je absoluut een patatje of wat alcohol, als het maar binnen een bepaalde mate gebeurt. Zorg er daarbij voor dat je porties niet te groot zijn, of probeer jezelf een beetje te beheersen. Maar voed jezelf vooral met voedzame producten. Zorg ervoor dat de basis staat, dan kun je ook af en toe een stapje naar links of rechts maken. Dat maakt helemaal niet uit.’

Hoe kom je erachter of je basis goed is of niet?

‘In dit boek staat een lijst van welke productgroepen goed zijn om de basis op orde te krijgen; dat was dat rijtje dat ik net noemde. Ik denk dat als mensen dat lijstje bij de hand hebben, bijvoorbeeld op de koelkast geplakt of in hun telefoon en daar regelmatig mee bezig zijn, dat ze daar best snel mee aan de slag kunnen gaan. Soms zijn de adviezen ook heel simpel: varieer, eet niet te vaak, niet te veel suikerrijke producten. Dat zijn namelijk ook gewoon de adviezen. Voor meer diepgang kan je het stappenplan gebruiken.’

Jonathan Klaassen is diëtist en helpt dagelijks mensen bij het aanleren van gezonde voedingspatronen. Daarnaast schrijft hij artikelen over voeding op Facebook, Instagram en zijn blog www.jonathanklaassen.nl. Zijn missie is om orde te scheppen in de verwarrende wereld van voeding.