Geef uw leven een nieuwe invulling
Afscheid nemen van een kind dat uit huis gaat, is een emotionele gebeurtenis. Het huis, dat jarenlang een druk, gonzend nest was, is leeg. Alle kinderen zijn uitgevlogen. Sommige vrouwen worden daar depressief van. Zij lijden aan het Lege Nest Syndroom (Empty Nest Syndrome). Hoe kunt u uw leven een nieuwe invulling geven?
Het Lege Nest Syndroom speelt niet in elk huishouden waarvan de kinderen het huis verlaten. Maar veel vrouwen ervaren gevoelens van verdriet en leegheid als de jongste zelfstandig gaat wonen.
Gemis en leegheid
Zo'n twintig jaar lang draaide het grootste deel van hun tijd om de zorg voor de kinderen en het huis. Daaraan is ineens een einde gekomen. Geen chipskruimels meer op de bank, geen sportkleren in de was. De tijd is voorbij gevlogen! Moeders voelen zich uitgerangeerd en worstelen met vragen als: "Welke taak heb ik nog als moeder en vrouw? Ben ik nog nuttig?"
Het Lege Nest Syndroom is te vergelijken met een rouwproces, waarbij twee gevoelens overheersen. Het eerste is het 'fysieke' gemis van de kinderen. U mist hun vanzelfsprekende tegenwoordigheid, hun verhalen aan tafel en de aanspraak. Ook kunt u de aanloop missen die kinderen genereren, de gezelligheid van hun vriendenkring. Het loslaten zelf doet ook pijn. U bent veel minder betrokken bij hun leven en moet leren afstand te nemen.
Een tweede gevoel is doelloosheid of nutteloosheid. Het kan moeilijk zijn om de zeeën van tijd te vullen die u voorheen aan de kinderen besteedde; van het rijden naar sport tot het helpen met huiswerk. Het huis wordt minder vuil en u heeft minder was, dus u bent simpelweg minder tijd kwijt aan het huishouden. Als u moeite heeft die tijd zinvol te vullen, kunt u depressief worden.
Bij sommige (echt)paren ontstaan relatieproblemen als de kinderen het huis uit gaan. De kinderen waren jarenlang het onderwerp van gesprek en nu blijkt er eigenlijk weinig over wat u bindt. Of er ontstaan spanningen: de vrouw heeft eindelijk haar handen vrij en wil samen leuke dingen doen, terwijl de man nog hard moet werken.[PAGEBREAK]Reactieve depressie
De psychologie karakteriseert het Lege Nest Syndroom als een 'reactieve depressie'. De gevoelens van leegte en verdriet zijn een reactie op een gebeurtenis in het leven, namelijk het uit huis gaan van de kinderen.
Dit in tegenstelling tot een autonome depressie, waarvoor geen directe aanleiding te vinden is en die als het ware 'chemisch' van aard is. In andere levensfases kunt u overigens soortgelijke gevoelens van rouw ervaren als u 'in een gat valt' na afronding van een groot project.
Psychologe Rita Kohnstamm denkt dat het begrip Lege Nest Syndroom door feministen is gelanceerd. Vrouwen die eenzijdig als moeder geleefd hadden, waren niet voorbereid op de fase als alle kinderen uit huis waren. Dan was er opeens een leegte en een besef van zinloos bestaan. Daar moest dus preventief wat aan gedaan worden door vrouwen ook buitenshuis een werkkring te geven. Zodat zij na het vertrek van de kinderen zinvol en gewaardeerd bezig konden blijven.
Risicogroepen
De feministen hadden in zoverre gelijk dat het Lege Nest Syndroom vooral voorkomt bij vrouwen die zorg voor het gezin als belangrijkste taak in hun leven beschouwen. Als u geen of geen inspirerende werkkring hebt, valt het lege huis u extra zwaar. Ook 'controlfreaks' en vrouwen met een beschermende opvoedstijl, die hun kinderen moeilijk los kunnen laten, lopen meer risico.
In veel gevallen valt het vertrek van de kinderen samen met de overgang. Naast lichamelijke klachten, zoals opvliegers, slapeloosheid en lusteloosheid, komt de stilte van het huis. In combinatie met de stemmingswisselingen door de overgangshormonen, kan het uitvliegen van de kinderen dan tot een serieuze depressie leiden.[PAGEBREAK]Vrouwen van wie de kinderen vanwege studie op kamers gaan wonen, hebben doorgaans minder last van het syndroom. De overgang naar zelfstandigheid verloopt geleidelijker. De studenten komen aanvankelijk ieder weekend nog thuis en er moet nog gewassen worden. In de loop van de studie komen ze steeds minder thuis tot ze uiteindelijk een baan vinden en een 'echte' woning betrekken of gaan samenwonen.
Het grote loslaten
Iedere ouder zal zijn kinderen missen als ze niet meer dagelijks in huis zijn. Maar de beste manier om te voorkomen dat u echt in een depressie terechtkomt, is zorgen dat u óók een leven buiten het gezin hebt. Een (parttime) baan en hobby's vergroten uw wereld.
Door af en toe zonder de kinderen op vakantie te gaan, went u aan leven met z'n tweeën. Realiseer u ook dat het grote loslaten al begint op de middelbare school. De kinderen worden steeds zelfstandiger, hebben u minder nodig. Het verlaten van het ouderlijk huis is dan alleen een volgende stap.
Het helpt ook om er af en toe bij stil te staan dat het kind het huis uit gaat. Vlak voor het vertrek van de kinderen is het dikwijls heel druk. Moeders helpen de nieuwe woning klaar te maken of steken veel tijd in de voorbereidingen van een huwelijk. Zorg voor momenten van rust en reflectie in alle hectiek. Geniet bewust van alledaagse dingen, zoals de gezinsmaaltijden. Anders is het ineens zover en valt u met een extra grote klap in het gat.
Het nest weer vullen
Veel vrouwen die blijvend last hebben van het lege nest, vullen het nest simpelweg weer. Met een hond, oppaskinderen of een pleegkind bijvoorbeeld. Anderen vangen studenten op via uitwisselingsprogramma's.[PAGEBREAK]Wilt u niet uw huis vullen, maar wel uw tijd, zoek dan naar een zinvolle besteding. Activiteiten waarbij u anderen kunt helpen, geven meer voldoening dan privéactiviteiten zoals sport. Mantelzorg bijvoorbeeld of vrijwilligerswerk in een bejaardenhuis. Zo kunt u toch blijven zorgen. Mist u het contact met jonge mensen, ga dan een jeugdteam coachen op een sportclub.
Houd het contact met uw kind goed, zodat u letterlijk kunt blijven meeleven. Maak eens een afspraak om samen buitenshuis te lunchen. Twee volwassenen die samen een hapje gaan eten, is minstens zo leuk als voor uw schoolgaande kind een boterham smeren.
Ongeveer een jaar nadat de deur werd dichtgeslagen, hebben de meeste vrouwen weer evenwicht in hun leven gevonden. Ze hebben een prettige dagbesteding, gaan op reis en besteden tijd aan hobby's. Als de depressieve gevoelens meer dan een jaar aanhouden, is het tijd voor de huisarts. Die kan eventueel doorverwijzen naar een psycholoog of medicijnen voorschrijven.
Reden voor trots
Het doel van ouders is om kinderen zelfstandig te maken. We leren ze hun veters te strikken, een ei te bakken en geen rode sokken in de witte was te gooien. We helpen ze met schoolwerk en betalen hun rijlessen. En hopelijk resulteren al die inspanningen in onafhankelijke en productieve jonge volwassenen, die zichzelf prima kunnen redden.
Hoewel u altijd ouder zult blijven, zit uw belangrijke taak als opvoeder er op. Daar kunt u trots op zijn. Uiteraard bent u vanaf de zijlijn nog steeds bij de kinderen betrokken, maar het huis is weer van u en uw partner. Gun het uzelf om te genieten van al die dingen die er de afgelopen twintig jaar bij ingeschoten zijn. Van eindeloos uitslapen tot ongestoord uw favoriete tv-programma's kijken…