Hoest u ook zoveel? De griep heerst, en meer mensen dan anders hebben longontsteking. Kun je van griep longontsteking krijgen? Is het besmettelijk? Hoe herken je een longontsteking en wanneer moet je naar de huisarts? Prof dr. Tjip van der Werf, longarts in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG,) legt uit.
1. Kun je door een griepje longontsteking krijgen?
Jazeker. Griep ontstaat door een virus. Meestal verloopt een virusinfectie niet ernstig, maar het griepvirus kan wel voor een tijdelijke verzwakking van de trilhaartjes in de luchtpijp zorgen en ook zelf longontsteking veroorzaken. Soms ontstaat door de trilhaarschade bovenop de griep een longontsteking door een bacterie die zijn kans schoon ziet en toeslaat.
2. Welke klachten horen bij een longontsteking?
Hoesten, koorts en een snelle, oppervlakkige ademhaling. Vaak hoest een patiënt ook geel of groen slijm op en heeft hij pijn bij het diep ademhalen of hoesten. Soms komt er hoofdpijn, een verminderde eetlust of een blauwe verkleuring aan vingers, voeten en lippen bij kijken. Bij heel oude mensen – de meest kwetsbare groep – zijn de verschijnselen vaak minder duidelijk, waardoor de longontsteking soms moeilijk te herkennen is.
3. Is longontsteking besmettelijk?
Dat hangt van de oorzaak af. De meest voorkomende ziekteverwekker, de pneumokok, is waarschijnlijk niet erg besmettelijk. Artsen weten nog niet goed hoe die bacterie van de ene op de andere mens wordt overgebracht, maar de kans dat je iemand daarmee 'aansteekt' is niet erg groot. Een heel besmettelijke vorm van longontsteking is tuberculose (TBC). Gelukkig komt TBC in Nederland heel weinig voor.
4. Waarom lopen vooral ouderen veel risico?
Longontsteking treft vooral mensen met een verminderde weerstand. Dat zijn heel jonge kinderen, echt oude mensen en/of patiënten met aandoeningen die de (long)afweer verzwakken, zoals patiënten met hart- en vaatziekten, suikerzieke, de longziekte COPD of kanker.
5. Heb ik 's winters meer kans op longontsteking?
Ja, longontsteking komt veel vaker in de winter voor dan in de zomer. Door de kou kan het neusslijmvlies geïrriteerd raken, waardoor bepaalde virussen zoals verkoudheidsvirussen en het griepvirus er sneller vat op krijgen. Vervolgens kunnen bacteriën gemakkelijk binnendringen.
6. Wanneer moet ik naar de huisarts?
Zeker als je tot een van de risicogroepen behoort, moet je daar niet te lang mee wachten. Een longontsteking kan namelijk sluipend beginnen, maar heel plotseling verergeren. Soms is dat een kwestie van uren. Het lastige is dat de klachten vaak vaag zijn. Niet alle patiënten met een longontsteking hoesten bijvoorbeeld, zeker heel oude mensen niet. Het kan daarom lang duren voordat iemand de huisarts inschakelt, of voor die de juiste diagnose stelt.
Een snelle ademhaling van meer dan dertig keer per minuut, een lage broeddruk, verwardheid en algemene zwakte zijn allemaal tekenen die kunnen wijzen op bloedvergiftiging door een longontsteking. Bij dergelijke klachten is het verstandig zo snel mogelijk de huisarts te informeren, zeker als de persoon in kwestie boven de 75 is en/of een kwetsbare gezondheid heeft. Hoe eerder je erbij bent, hoe kleiner de kans dat de infectie onherstelbare schade aanricht.
7. Hoe voorkom ik longontsteking?
Behalve je algemene gezondheid in de gaten houden door gezond te eten en voldoende te bewegen, is het allerbelangrijkste advies: niet roken. Sigaretten zijn grote boosdoeners, ook als het om longontsteking gaat. Voor mensen met een kwetsbare gezondheid is het verstandig zich jaarlijks tegen de griep en de pneumokok te laten vaccineren.
