Hooikoorts en voedselallergie: tips van een diëtist
Wist je dat je bij hooikoorts last kunt krijgen van bepaalde voeding? Je lichaam ziet bijvoorbeeld de eiwitten in een rauwe appel aan voor die van de berkenboom. Dit heet een kruisreactie. Wat helpt, is deze voeding mijden. Óf verhitten. De allergiediëtist legt uit hoe dat zit.
Heeft hooikoorts iets met hooi te maken?
Allergiediëtist Debbie Smiet: “Nee, allergie voor pollen wordt in de volksmond hooikoorts genoemd. 15 tot 20 procent van de Nederlanders heeft er last van, vooral van februari tot augustus als bomen en grassen in bloei staan en hun stuifmeel, ook pollen genoemd, verspreiden. Als je allergisch bent en de pollen inademt, raken de slijmvliezen van je neus en mond geïrriteerd. Daarom wordt hooikoorts ook wel een inhalatieallergie genoemd. Je afweersysteem reageert op de indringer en gaat antistoffen aanmaken tegen de lichaamsvreemde stof. Bij de afweerreactie komt histamine vrij. Dit zorgt voor de typische allergische symptomen: een loopneus, opgezwollen slijmvliezen, jeuk aan de neus en onbedwingbare niesbuien.” In België gaan de cijfers dezelfde richting uit.
Het lijkt alsof hooikoortsklachten de laatste jaren toenemen
“Door de verandering van het klimaat staan er tegenwoordig bijna het hele jaar door planten in bloei. Mensen met een pollenallergie kunnen hier last van hebben omdat er gedurende een langere periode pollen door de lucht zweven.”
Kun je ook van voeding hooikoorts krijgen?
“Mensen die allergisch zijn voor pollen, krijgen soms ook allergische klachten als ze een bepaalde voedingsstof binnenkrijgen. Dit komt doordat de allergenen in sommige voeding en pollen op elkaar lijken. Dit noemen we een kruisreactie. Het bekendste voorbeeld is de allergische reactie bij het eten van een rauwe appel. De eiwitten in de appel lijken zo op die van de berkenboom dat je lichaam denkt dat de berkenpollen binnendringen. Hierdoor ontstaan allergische klachten, zoals jeuk in de mond. Vaak denken mensen vervolgens dat ze een voedselallergie hebben, maar dat is niet zo. Ze hebben alleen last van een kruisreactie. Maar als je last hebt van hooikoorts, is het natuurlijk heel vervelend als de klachten van een kruisreactie daar nog eens bovenop komen.”
Hoe weet je of je last hebt van een kruisreactie?
Wat zijn bekende kruisreacties?
“Hazelnoot, peer en appel geven kruisreacties als je een berkenboomallergie hebt, deze komt relatief veel voor. Ook zijn er veel kruisreacties tussen graspollen, bijvoetpollen, huisstofmijt en bepaalde voedingsmiddelen. Mensen die allergisch zijn voor graspollen reageren vaak allergisch bij het eten van ananas, kiwi en peulvruchten. Als kinderen allergisch zijn voor graspollen, kan immunotherapie goed werken. Door dagelijks een heel kleine dosis in te nemen van de stof waarvoor je allergisch bent, leert je afweersysteem hiermee om te gaan. Hoe jonger je begint, hoe beter.”
Wat kun je het beste doen bij een kruisreactie?
“Eigenlijk zijn er maar twee opties: je kunt het voedingsmiddel helemaal vermijden of het product verhitten. Dan verandert de structuur van het eiwit en verwart je lichaam het niet meer met stuifmeel. Er ontstaan dan geen allergische klachten en je kunt het voedingsmiddel gewoon eten. Reageer je allergisch op een appel, dan kun je dus wel appelmoes of appeltaart eten.”
Blijf je er altijd last van houden?
“Vaak fluctueren de symptomen tijdens je leven, ook onder invloed van de hormoonhuishouding. Je ziet bijvoorbeeld dat klachten meer of minder worden tijdens de puberteit en rondom de zwangerschap. Bij een aanzienlijk deel van de mensen worden de klachten erger naarmate ze ouder worden. Dit komt doordat je antistoffen voor allergenen opbouwt. Hoe meer je in aanraking komt met een bepaalde stof waar je antistoffen tegen opbouwt, hoe allergischer je wordt. Toch geldt dit niet voor iedereen. Bij sommige mensen nemen de klachten juist af als ze ouder worden. Het verschilt echt per persoon.”
Kan een kruisreactie ook gevaarlijk zijn?
“Het is vooral vervelend. Hierin verschilt het met een allergie voor pinda’s of noten, want mensen die daar last van hebben, kunnen ook last krijgen van benauwdheid. Bij een kruisreactie treden geen ademhalingsproblemen op, alleen irritatie van de ogen en de slijmvliezen van de keel en de neus.”
Kun je door je voedingspatroon aan te passen hooikoorts verminderen?
“In de alternatieve geneeswijze is veel informatie te vinden over voeding die de symptomen van hooikoorts zou kunnen verlichten. Maar hier is op dit moment geen wetenschappelijk bewijs voor.”
Heb je een gouden tip voor mensen met hooikoorts en kruisreacties?
“Voedsel verwarmen is eigenlijk het enige wat je kunt doen om een kruisreactie tegen te gaan als je klachten hebt. En als je op het platteland woont, adviseer ik om naar de stad te verhuizen. Ik besef dat dit voor veel mensen niet realistisch is, maar we merken vaak dat hooikoorts meer klachten oplevert als je van de stad naar het groen verhuist.”
En als verhuizen er niet in zit?
“Vaak kom je met anti-histaminetabletten van de drogist of huisarts een heel eind, zoals loratadine of cetirizine. Mochten de klachten heftig blijven, dan kan een allergoloog uitkomst bieden. Die kan de allergie in beeld brengen en je bij kruisreacties verwijzen naar een gespecialiseerde allergiediëtist, zodat je weet met welke voeding je op moet passen en hoe je met de klachten om kunt gaan.”
Dit artikel verscheen eerder in +Gezond april 2023. Abonnee worden van het blad? Dat doe je in een handomdraai!
