Kurkuma, smaakmaker of medicijn?

Wat is kurkuma?

Kurkuma is een specerij dat afkomstig is uit de wortel van de plant Curcuma Longa. Koenjit is de van oorsprong Maleise naam van kurkuma, maar je kunt het ook kennen onder de namen kunyit, koenier, turmeric of geelwortel. Kurkuma wordt meestal gedroogd in poedervorm verkocht, maar is ook verkrijgbaar als wortel. De wortel lijkt een beetje op een compacte gemberwortel, met onder de schil een felle oranje-gele kleur. Het is verder herkenbaar aan een warme peperige en licht bittere smaak, en een uitgesproken gele kleur. Kurkuma is een van de hoofdingrediënten van curry's en kerriegerechten, en zorgt voor een heerlijke smaak en een gele kleur.

Waarom zou kurkuma zo gezond zijn?

Kurkuma bevat onder andere de stof curcumine, dat een antioxidant is. Aan antioxidanten worden veel goede eigenschappen toegedicht. Zo zou curcumine helpen tegen koorts, infecties en spijsverteringsproblemen. Maar ook zou het een gunstig effect hebben op reuma, leveraandoeningen en zelfs bij kanker en alzheimer. Verder valt op websites te lezen dat het werkt tegen depressie en helpt bij afvallen.

Feit of fabel

Er zit een kern van waarheid in deze beweringen, maar echt wetenschappelijk bewezen zijn al die effecten (nog) niet. Veel van het onderzoek is niet gedaan bij mensen, of slechts bij een kleine groep mensen. En om effecten te kunnen meten zijn waarschijnlijk grote hoeveelheden curcumine nodig. Met gewoon kurkuma in een recept haal je zulke hoeveelheden niet. Daarvoor zou je curcuminepillen of -drankjes moeten gebruiken. Bovendien is nog niet duidelijk hoeveel van de curcumine echt door het lichaam opgenomen kan worden. Natuurlijk is het gezond om in je voeding te zorgen voor antioxidanten, maar die krijg je ook op andere manieren binnen. Ze zitten ook in andere kruiden en specerijen, in groente en in fruit.

Wat kun je ermee?  

Voor je gezondheid kun je beter geen wonderen verwachten van kurkuma als specerij. Het onderzoek naar kurkuma gaat natuurlijk wel door, dus wie weet worden sommige heilzame effecten ooit nog weleens wetenschappelijk bewezen. Let wel op als je medicijnen gebruikt. Preparaten of pillen met curcumine kunnen de werkzaamheid van verschillende geneesmiddelen beïnvloeden. Bijvoorbeeld bij chemotherapiemiddelen, bètablokkers, calciumblokkers en middelen tegen diarree. De exacte gevolgen zijn nog niet helemaal duidelijk en afhankelijk van het type geneesmiddel. Gebruik je curcumine in de vorm van een pilletje of drank, meld dit dan bij je arts als je medicijnen krijgt voorgeschreven.

Lekker om mee te koken

Dit alles neemt niet weg dat je kurkuma natuurlijk wel gewoon kunt gebruiken om lekker mee te koken. Enkele recept-ideeën:

• Maak je eigen nasikruiden door 2 theelepels kurkuma te mengen met 2 theelepels gemalen komijnpoeder, 2 theelepels gemberpoeder, 2 theelepels gemalen koriander en 2 theelepels gemalen laos. Meng dit met 1 gesnipperde ui, 2 teentjes knoflook en 1 rode peper. Bekijk hier de video: Hoe maak je nasikruiden?
• Maak een tumeric-latte (oftewel kurkuma-melk). Verwarm hiervoor een kop melk (amandelmelk of rijstemelk kan ook) Voeg 1 theelepel versgeraspte kurkumawortel (of 1 theelepel kurkumapoeder), ½ theelepel kaneel, ½ theelepel versgeraspte gemberwortel (of gemberpoeder), 1 theelepel suiker (of honing) toe en roer goed om. Zeef de warme melk voor het opdienen.
• Maak een kruidige wortelsoep: pel en snipper 1 ui en 2 teentjes knoflook, rasp een stuk gember van ca. 2 cm en haal de zaadjes uit 1 rode peper. Maak 800 gram wortels schoon en snij deze in stukjes. Fruit alles in 2 lepels olijfolie. Doe er 500 ml water en ½ bouillontablet bij en roer er ½ theelepel gemalen koriander en 1 theelepel kurkuma door. Kook de wortel helemaal gaar. Pureer de soep met een staafmixer en serveer met een lepel Griekse yoghurt.