Ze hebben veel gemeen, onze vorst en zijn moeder. Maar er is ook een opvallend verschil tussen Willem-Alexander en Beatrix. Hij is vrijer in het tonen van zijn emoties.
‘Willem-Alexander for president’, twitterde Claudia de Breij na afloop van het interview dat Willem-Alexander ter ere van zijn 50ste verjaardag gaf aan Wilfried de Jong. Vrouwen worden geacht vaker hun gevoelens te tonen dan mannen. Bij de Oranjes bleek het andersom. In zeventig minuten liet Willem-Alexander meer emoties zien dan zijn moeder in 33 jaar koningschap.
Hij huilde geen tranen met tuiten toen hij sprak over zijn zieke vader en zijn overleden broer Friso. ‘Maar’, schreef columniste Aaf Brandt Corstius, ‘iemand die bijna moet huilen maar zijn best doet het weg te slikken, is vele malen aangrijpender dan iemand die moet huilen.’ Zoals de uitbundige prinses Diana zich verhield tot de koele Queen Elizabeth, zo verhoudt Willem-Alexander zich tot zijn moeder Beatrix. Tenminste, waar het zijn openbare optreden betreft.
Beatrix gelooft in de traditionele leer van het koningschap, die voorschrijft dat het sprookje van de monarchie is gebaat bij een kloof tussen vorst en volk. De grondlegger van die leer, de 19de-eeuwse Britse politicus Walter Bagehot, vond dat een staatshoofd zich afstandelijk moest opstellen om respect in te boezemen. Willem-Alexander veegt de vloer aan met Bagehot. Hij toont zich zichtbaar ontroerd. En hij raakt mensen aan. Toen de Amerikaanse president George W. Bush in 2005 losjes een arm om Beatrix sloeg op de Amerikaanse erebegraafplaats in Margraten, schijnt het paleis te klein te zijn geweest. Maar als Willem-Alexander op Koningsdag in een groepshug op de foto gaat met fans vindt iedereen dat normaal.
Afgelopen september verscheen op alle voorpagina’s een indrukwekkende foto waarop Willem-Alexander de doodzieke burgemeester Eberhard van der Laan de arm bood. Met een zacht gezicht. Misschien dacht Willem-Alexander aan een moment dat hem volgens zijn ouders voor altijd heeft getekend: zijn bezoek aan Auschwitz in 1995, met Auschwitz-overlevende Riel van Duren, de vrouw van historicus Loe de Jong. Willem-Alexander vloog haar als copiloot naar Polen. “Dit is wel een andere manier van reizen dan in een gesloten veewagon”, mijmerde Riel. “Ben je voorzichtig, jongen? Ik heb veel moeite gedaan om daar levend uit te komen, het zou jammer zijn als ik bij terugkeer vandaag zou neerstorten.” Toen ze voor de tweede keer in haar leven onder het opschrift ‘Arbeit macht frei’ door liep, wankelde ze even. Willem-Alexander ondersteunde haar. Zoals hij Van der Laan in september ondersteunde.
“Die dag in Auschwitz leerde Willem-Alexander dat breekbaar niet hetzelfde is als zwak”, zei zijn vader Claus later. Misschien komt het daardoor dat Willem-Alexander zich breekbaar durfde te tonen in het interview met Wilfried de Jong. Waarmee hij zich in één klap een weg naar de harten van zijn volk baande.
Uit Plus Magazine, april 2018