Column van Lenny
Getty Images
De huidige generatie gepensioneerden is de rijkste ooit, aldus het CBS. Veel gepensioneerden herkennen dat niet. Zij kunnen het hoofd net boven water houden en leveren al jarenlang pensioengeld in. Dus waar komt die gedachte toch vandaan?
Dat ouderen gemiddeld rijker zijn geworden, klopt wel. Dat komt vooral door instroom van jonggepensioneerden. Die zijn veel rijker dan hun oudere lotgenoten en daardoor raken de cijfers nogal vertekend. Het is zoals econoom Matthijs Bouman kortgeleden zei: "Ouderen worden wel rijker, maar gaan er persoonlijk niet op vooruit." De rijkdom is dus nogal scheef verdeeld: meer dan 80 procent van het vermogen is in handen van 20 procent van de rijkste huishoudens.
Spaargeld
Zestigplussers hebben lang de tijd gehad om te sparen. Ze hebben zuinig geleefd en beschikken gemiddeld over een vermogen van 244.000 euro. Als je de extremen minder zwaar laat meewegen, kwam het zogenaamde doorsnee vermogen per huishouden uit op 109.000 euro. Dat bedrag is verdubbeld ten opzichte van 2006. De 45 tot 65jarigen, moeten het ongeveer met de helft doen. Voor een groot deel zijn de verschillen te verklaren door het bezit van een eigen huis.
Koopkracht
Sinds 2009 daalt het doorsnee inkomen van de meeste Nederlanders en nam de koopkracht van alle Nederlandse huishoudens sterk af. De koopkracht van pensioenontvangers daalde tussen 2009 en 2014 echter sterker dan bij de overige bevolking: 5,25 procent tegenover 3,25 van de werkenden. En dat is niet best, want wie niet meer werkt, kan dat koopkrachtverlies moeilijke compenseren.
Uit recent onderzoek van de ANBO blijkt dat de koopkracht van ouderen al jarenlang onder druk staat en dat 80 procent zich zorgen maakt over hun financiële situatie. Ook voor 2017 wordt een koopkrachtdaling van gemiddeld 0,7 procent verwacht. Het teruglopen van de koopkracht komt enerzijds door pensioenen die niet geïndexeerd zijn, eigen bijdragen die toenemen en omdat tegemoetkomingen voor ziekte- en zorgkosten zijn weggevallen. Pijnlijk is het, dat pensioenfondsen verwachtingen hebben gewekt die niet uitkomen.
Schulden
Weliswaar verviervoudigde het doorsnee vermogen van ouderen tussen 1990 en 2010 maar de afgelopen vijf jaar verdubbelde ook de schuldenlast van huishoudens waarin één of beide personen 65 jaar of ouder zijn.
Conclusie: zijn we rijker dan ooit?
3,3 procent van de gepensioneerden leeft in armoe en dat cijfer was nog nooit zo laag. Dus in algemene zin kun je constateren: slecht gaat het niet. Maar daar staat tegenover dat het doorsnee inkomen van ouderen de laatste jaren juist is gedaald en de koopkracht van ouderen sneller verdampte dan bij andere leeftijdsgroepen. Het vermogen van gepensioneerden is relatief hoog, maar zit voor een deel in onroerend goed. Hun schuldenlast nam bovendien toe. Jan Marijnissen sloeg de spijker op de kop toen hij recentelijk in een tv-programma opmerkte: "De rijkste mensen, dat zijn de rijkste mensen. Met leeftijd heeft dat niets te maken."