Charisma!

Charisma was aanvankelijk een theologisch begrip. Het komt van het Griekse kharisma, dat ‘gunst’ en ‘bovennatuurlijke gave’ betekent. De Duitse socioloog Max Weber gebruikte begin vorige eeuw de term charisma voor het eerst voor mensen met magische eigenschappen, met een heldenstatus en een uitzonderlijke kracht in denken en spreken. Sommige mensen lijken met die gaven geboren te zijn, anderen ontwikkelen hun bijzondere aantrekkingskracht en leiderskwaliteiten in de loop van hun leven. Het unieke van charisma, die aanstekelijke charme waar anderen voor vallen, is dat het nooit op zichzelf staat en alleen kan bestaan in verhouding tot anderen. Niemand ligt in bed charismatisch te zijn, je hebt er echt een publiek voor nodig.

Wat je verder nodig hebt

Charisma intrigeert wetenschappers; steeds weer proberen ze erachter te komen waar die grote aantrekkingskracht nu precies vandaan komt en  of je die jezelf kunt aanmeten. Zo meent Joseph Nye, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Amerikaanse  Harvard Universiteit, dat charisma zowel te maken heeft met de persoon als met de situatie en de volgelingen. Want er bestaat geen charisma als een van die drie elementen ontbreekt. Hoe charismatisch een topmanager ook is, hij kan tóch vertrekken als het slecht gaat met het bedrijf. En een populaire politicus wordt ook weggestuurd door zijn partij zodra zijn aanhang slinkt.

Volgens de Nederlandse psycholoog en consultant dr. Frederic Damen is charisma een mix van aangeboren talent en hard werken. Charisma staat of valt volgens hem met hoe anderen je zien. En dat heeft weer te maken met je gedrag. Je kunt het dus tot op zekere hoogte aanleren en je kunt het ook verder ontwikkelen. Je hebt er, aldus Frederic Damen, minstens vijf hoofdkenmerken voor nodig: visie, retoriek, motivatie, emotie en een goed voorkomen. Het Obama-effect is inmiddels ontrafeld. Het is een succesverhaal, waarbij de  omstandigheden (situatie) en een zeer ontvankelijk publiek (volgelingen) een grote rol hebben gespeeld. Daarnaast is Obama een getalenteerd en authentiek man die zijn boodschap op een professionele manier weet over te brengen. Maar worden wij ook charismatisch door Obama te imiteren? Nou ja, een beetje.

Imiteer en profiteer

Door te weten wat charismatische mensen onweerstaanbaar maakt, word je misschien niet meteen een charismatisch leider, maar kun je wel meer aandacht en interesse van anderen krijgen. Je kunt best leren van hoe charismatische mensen zich gedragen. En dat doen ze zo:

• Ze zijn krachtig en open, geestig en aanstekelijk.
• Ze tonen interesse, door te luisteren en de ander te laten uitspreken. Ze maken tijd voor wie hun pad kruist.
• Ze stralen energie uit, ze zijn bezield en ze zijn positief ingesteld.
• Ze hebben zelfvertrouwen en geloven in hun ideeën. Daardoor kunnen ze anderen inspireren.
• Ze communiceren duidelijk verstaanbaar met iedereen. In gesprekken doen ze vaak aan ‘spiegelen’, waarbij ze gelaatsuitdrukkingen, gebaren en soms zelfs het taalgebruik van hun opponent overnemen. Dat schept een vertrouwelijke sfeer.
• Ze herinneren zich de namen van hun gespreksgenoten, tonen bereidwilligheid en bieden hun hulp aan.
• Ze laten hun emoties zien en voelen die van anderen aan. Ze kunnen troosten en meevoelen. Ze tonen verbondenheid, en dat is een belangrijke menselijke basisbehoefte.
• Het zijn beleefde mensen, ze zijn verzorgd en netjes. Hiermee tonen zij hun respect voor anderen.
• Ze benadrukken steeds het positieve. Daardoor voelen anderen zich automatisch op hun gemak bij hen.

Waarschuwing
Coaches die media- en sollicitatietechnieken aanleren, waarschuwen voor overacting. Je kunt wel enig charisma aanleren, maar overdrijf niet. Want dan val je vroeg of laat door de mand. Blijf dus zo dicht mogelijk bij je eigen persoonlijkheid.