Instantintimiteit

Als we iemand leren kennen, kijken we meestal eerst de kat uit de boom. Om de ander een beetje te kunnen inschatten, zoeken we een ‘makkelijk’ gespreksonderwerp. We zijn vriendelijk, maar geven ons niet bloot. Maar af en toe voelt een eerste kennismaking meteen goed en verdiept het contact zich vrij snel. Zo’n directe en diepe verbondenheid kan tot liefdesrelaties leiden, maar er kunnen ook vriendschappen uit ontstaan. De Amerikaanse broers Rom en Ori Brafman hebben de ‘klik’ onderzocht. Rom Brafman is hoogleraar psychologie en praktiserend psycholoog, Ori is bestsellerauteur en managamentconsultant. De broers onderzochten niet alleen waarom sommige mensen meteen met elkaar omgaan alsof ze al jaren bevriend zijn, ze laten ook zien hoe we zo’n directe klik kunnen bevorderen.

Chemie die wat met je doet

Volgens de Brafmans hebben deze uitzonderlijke, magisch aandoende ontmoetingen drie kenmerken. Eén: als het meteen raak is, zijn we bijna euforisch. Twee: vaak ontstaat er een diepe band. Drie: het gaat om verbintenissen die onze persoonlijke talenten vergroten. We brengen het beste in elkaar naar boven, vinden elkaar geweldig en zijn niet bang voor elkaars kritiek. Zo zit het verschil tussen succesvolle en gewone orkesten bijvoorbeeld niet alleen in de muzikale vaardigheden van de leden, maar ook – en vooral – in de dynamiek binnen de groep: de klik of de ‘chemie’ tussen de muzikanten. Dat een klik een langdurig effect kan hebben, bewijst onderzoek naar het verband tussen de manier waarop huwelijken tot stand komen en de beleving ervan. Drie soorten koppels werden vergeleken. Zij die eerst vrienden waren en toen pas geliefden, zij die eerst een tijd verkering hadden voor ze trouwden, en tot slot de stellen die meteen een klik hadden en hals over kop met elkaar in zee gingen. Na jaren huwelijk scoorden ze alle drie even hoog op toewijding en intimiteit. Maar de instantverliefden vertoonden meer passie, zelfs na vele jaren huwelijk. Bovendien keken ze met plezier terug op hun magische klik, en leken ze in staat die steeds te herbeleven. De Brafmans ontdekten vijf ‘klikversnellers’ die iedereen kan toepassen. Bovendien helpen ze je om op een prettige en constructieve manier nieuwe mensen te benaderen. Resultaat: meer kans op ware vriendschap (of de liefde van je leven).

KLIKVERSNELLER 1  

Wees kwetsbaar

Het creëren van een betekenisvolle band met de ander kun je stimuleren door je kwetsbaar op te stellen. Kunnen praten over persoonlijke onderwerpen en ook hoe snel je dat doet, heeft een positieve invloed op elke nieuwe relatie die zich aandient. Eerlijk over jezelf durven zijn en tegelijkertijd de persoon zijn aan wie de ander zich durft bloot te geven, komt tegemoet aan onze natuurlijke neiging om open en intiem te zijn met mensen die dat ook zijn. Onderzoek toont overigens aan dat ‘zelfonthulling’, zoals het in de psychologie wordt genoemd, ook samenhangt met een hogere mate van huwelijksgeluk. Maar let op: zelfonthulling is niet hetzelfde als zelfbeklag.

KLIKVERSNELLER 2  

Kom dichtbij
De kans dat het klikt neemt toe naarmate je fysiek dichter bij iemand bent. Daarmee kan er een spontaan contact ontstaan. Op groepsreizen merk je bijvoorbeeld dat mensen haast automatisch weer naast hun willekeurige busbuur van de eerste dag gaan zitten. Ze gaan ook spontaan voor elkaar zorgen, bijvoorbeeld door een kopje koffie voor de ander te halen. Als je in iemand geïnteresseerd bent, zorg je er dus voor dat je dicht bij hem of haar gaat zitten of staan.

KLIKVERSNELLER 3  

Resoneer (wees betrokken)
In de gedragswetenschappen wordt dit begrip gebruikt voor het gevoel in hoge mate verbonden te zijn met je omgeving. Het gaat erom dat je heel bewust aanwezig bent. Stel je eens voor hoe een verpleegster een hoogbejaarde man verzorgt. Ze kan afwezig en routineus haar werk doen, zonder intermenselijk contact. Maar ze kan ook bewust en betrokken zijn en zo de ‘emotionele temperatuur’ van haar patiënt opnemen en daarop reageren. Dan is er sprake van een echte intentie, van wederkerigheid en vertrouwen, van actieve betrokkenheid in de vorm van aandacht. Als klikversneller bij het leggen van contacten werkt resonantie dubbel omdat het aanstekelijk is. Ook zonder dat je interesse hebt in een specifiek persoon kun je bewuster aanwezig zijn en meer aandacht besteden aan bijvoorbeeld je collega’s, buren of toevallige passanten. Deze mensen zullen zich automatisch meer tot jou aangetrokken voelen.

Getty Images

KLIKVERSNELLER 4  

Richt je op overeenkomsten
Elke vorm van overeenkomst wekt meteen sympathie op, omdat je dan de persoon die je net hebt ontmoet vanuit psychologisch perspectief automatisch indeelt bij de ingroup. Voor leden van de ingroup zijn we altijd aardiger dan voor die van de outgroup, mensen met wie je je niet identificeert. Hoe meer overeenkomsten er zijn en hoe beter je die kunt benadrukken, hoe eerder je een band krijgt. Dit principe geldt in alle omstandigheden en is vooral nuttig als je de interesse van iemand wilt wekken die eigenlijk heel anders is dan jij. Concentreer je op de gebieden waarin je wél op elkaar lijkt.

KLIKVERSNELLER 5  

Creëer spanning
De omgeving en de situatie kunnen helpen bij het creëren van intimiteit. Veel hechte vriendschappen ontstaan in intense situaties, waarbij je echt op elkaar bent aangewezen, bijvoorbeeld tijdens een survivaltrip. Als je samen iets moeilijks of spannends meemaakt, deel je immers heftige emoties en dat voedt het gevoel van duurzame verbondenheid. Maar hoe vertaal je dit naar de dagelijkse werkelijkheid? Probeer eens een gezamenlijke ervaring op te doen met de persoon die jouw interesse heeft. Treed uit je ‘comfortzone’ en ga bijvoorbeeld samen een middag indoorklimmen of ontdek een voor jullie beiden onbekende stad.

TOT SLOT

Houd de ander én jezelf in de gaten
Verder wijzen de Brafmans erop dat het belangrijk is om kritisch naar jezelf te kijken. Sommige mensen hebben het allemaal: ze zijn sociaal, optimistisch en warm. Maar, nog belangrijker: ze weten precies wanneer hun optimisme misplaatst is en hun gulle aard ontoereikend. Ze observeren en controleren namelijk hun eigen gedrag. Het zijn goede zelfmonitors. Minder bedreven zelfmonitors daarentegen passen hun gedrag niet altijd aan de omstandigheden aan. Bij een nieuwe ontmoeting doen goede zelfmonitors onbewust en spontaan alles om de klik te bespoedigen. Deze natuurtalenten stemmen instinctief hun persoonlijkheid af op de mensen die ze ontmoeten en zoeken naar manieren hoe ze die op hun gemak kunnen stellen. Ze brengen meteen het beste in de ander naar boven. De energie die dan vrijkomt, is haast voelbaar. Iedereen kan het leren: hoe bewuster je je bent van de gemoedstoestand, de houding en de emoties van de ander, hoe groter de kans dat je je met hem of haar kunt verbinden.