de baas
We kennen allemaal gevoelens als verdriet, woede en vreugde. Dat is prima, zolang er maar niet één emotie de boventoon voert. Als je het juiste evenwicht vindt tussen je vijf basisemoties, word je een stabiel en sterk persoon.
Heb je een kort lontje of blijf je onder alle omstandigheden aardig? Ieder mens kent de vijf basisemoties boosheid, angst, verdriet, liefde en vreugde. En ieder mens gaat er onbewust anders mee om. Vaak hebben één of meerdere emoties de overhand. Jammer, want als je emoties in balans zijn, ben je stabieler en voel je je sterker. In de psychologie heet dat ‘emotieregulatie’, het effectief en adequaat omgaan met al je emoties.
Niet evenwichtig
Onze emoties zijn vaak niet met elkaar in evenwicht, bijvoorbeeld doordat we sommige negatieve gevoelens niet toelaten. We voelen boosheid opkomen, bijvoorbeeld tegenover een collega (of nog erger: je baas), maar laten dat gevoel vervolgens niet toe. Want ja, als je kwaad wordt en de mensen op je werk je daardoor niet meer aardig vinden... Die emotionele censuur is dus soms nuttig, maar onderdrukken we onze gevoelens te vaak, dan kan dat leiden tot een verandering in ons brein, waardoor de onderdrukte emotie juist sterker wordt, terwijl de andere verzwakken.
Onderdrukken werkt averechts
Het onderdrukken van negatieve gevoelens leidt dan ook tot het verergeren ervan. Voordat je het weet ben je voortdurend boos, bang of verdrietig. En je weet vaak niet eens waarom. Om dit te voorkomen moeten we ons natuurlijk wel eerst bewust worden van onze emoties. Want als we ze niet benoemen, weten we ook niet waardoor ze worden veroorzaakt. En dan blijft het ook onduidelijk wat we eraan kunnen doen.
Bewustwording helpt
Door je bewust te worden van de emotie die bij jou de overhand heeft, kun je leren hoe je met dat gevoel moet omgaan. Laat de emotie toe, en onderzoek de oorzaak. Dan neem je stap twee: neem de oorzaak weg, en als dat niet kan, accepteer het gevoel, waardoor het niet kan gaan overheersen. Van de emoties boosheid, verdriet en angst is het niet goed als ze de boventoon voeren. Ook is het niet goed als je te weinig liefde en vreugde ervaart. Neem alle emoties onder de loep en probeer inzicht en evenwicht in je emotionele leven te krijgen. De test op de volgende pagina kan je daarbij helpen.
Test: wat is jouw dominante emotie?
Geef met een cijfer aan in hoeverre onderstaande voor jou geldt. Voor (bijna) nooit geef je een 1, soms is een 2, geregeld is een 3, vaak is een 4, altijd is een 5.
Uitslag
Het symbool waar je het hoogst op scoort, weerspiegelt de emotie die in jou het sterkst aanwezig is. Maar lees ook de beschrijvingen bij de andere emoties. En ga dan aan de slag met het herstellen van hun evenwicht.
Liefde (driehoekje)
Liefde is een wezenlijke emotie: we kunnen niet zonder, omdat mensen sociale dieren zijn. Heb je 15 punten of minder, kijk dan uit. Je ervaart dan niet zo vaak liefde, en kunt je daardoor eenzaam en onbegrepen voelen.
Wat te doen
Probeer jezelf te accepteren zoals je bent en schroef de hoge eisen die je aan jezelf stelt terug. Als je van jezelf houdt, dan wordt het ook makkelijker om liefde te
geven en nemen. Nog een tip: doe iets voor een ander, waardoor je voelt dat je nodig bent. Dat wekt ook bij de ander liefdevolle gevoelens op.
Boosheid (rondje)
Boosheid is een krachtige emotie die zorgt voor actie, daadkracht en agressie. Heb je 15 punten of meer, kijk dan uit. Je bent prikkelbaar, snel geïrriteerd en behandelt anderen soms onredelijk. Je hebt het ook snel warm, en hebt vaak last van hoofdpijn, van een verhoogde hartslag en van spierspanningen.
Wat te doen
Tel wat vaker tot tien en ontspan bewust voordat je iets doet met je boosheid. Of verbeeld je dat je fysiek afstand neemt van de situatie. Ook het benoemen van je emotie (‘ik voel me woest’ of ‘hierdoor voel ik me afgewezen’) helpt je afstand te nemen en escalerende emoties onder controle te houden.
Verdriet (ruitje)
Verdriet helpt je afstand te nemen en verlies te verwerken. Heb je 15 punten of meer, dan kan het zijn dat je de oorzaak van je verdriet moet gaan loslaten. Anders kun je in je verdriet blijven steken. Ben je vaak moe of somber en heb je gebrek aan initiatief en motivatie? Dan is het tijd om actie te ondernemen.
Wat te doen
Doe iets met je verdriet: schrijf, huil of praat het van je af. Wees alert op irreële gedachten die je verdriet doen verergeren, zoals denken dat de pijn van het verlies eeuwig zal duren of dat de dingen hopeloos zijn. En ga leuke dingen doen, ook al heb je daar helemaal nog geen zin in.
Vreugde (sterretje)
Vreugde is een emotie die energie geeft, je optimistisch houdt en ervoor zorgt dat je geniet van het leven. Heb je 15 punten of minder, kijk dan uit. Je neemt jezelf en het leven te serieus. Hierdoor kun je last krijgen van lusteloosheid en kun je tobberig worden.
Wat te doen
Ga eens na waar jij warm voor loopt. Doe wat vaker leuke dingen en neem jezelf en het leven met een korrel zout. Lach om je fouten, in plaats van er een drama van te maken. En... verlaag de eisen die je aan jezelf stelt.
Angst (vierkantje)
Angst waarschuwt voor gevaar, maar heb je 15 punten of meer, kijk dan uit. Je bent te vaak angstig en kunt daardoor last krijgen van stress, slaapproblemen of gepieker en zelfs van koude rillingen, kortademigheid, misselijkheid, hartkloppingen en vermoeidheid.
Wat te doen
Een teveel aan angst komt vaak voort uit het gevoel dat je het leven niet aankunt. Werk daarom aan je zelfvertrouwen. Pieker je veel? Geef jezelf een ‘budget’ aan tijd om over het probleem na te denken. Als de piekergedachten daarna toch weer naar boven komen, denk dan: time out! Morgen is er een nieuwe dag om te kijken of je het probleem kunt oplossen.
- Plus Magazine