Verveling is niet vervelend

Wachten op de trein of in een lange rij voor de kassa... zo'n momentje van verveling beschouwen we meestal niet als heel positief. We ervaren vooral irritatie en zinloosheid. Als een mens, een situatie, een tekst of een film niet zinvol of interessant (meer) is, haken we af. Toch gebruiken onze hersenen bij verveling maar 5 procent minder energie dan bij routinetaken. Verveling lijkt dus een passieve toestand, maar dat is helemaal niet zo.

Verveling maakt je creatiever…

Hoe vreemd het ook klinkt, verveling kan zorgen voor productiviteit. Het kan een teken zijn dat een bepaalde taak tijdverlies oplevert, en dat het dus tijd is om de zaken anders aan te pakken. Verveling kan probleemoplossend gedrag stimuleren en ons dwingen tot creativiteit. Dat bleek ook uit onderzoek van psychiater Daniel Schubert van de Universiteit van Cleveland. Hij liet in een experiment proefpersonen woorden associëren en gaf hun daarvoor ruim de tijd. Zodra de meest voor de hand liggende associaties waren gemaakt, sloeg de verveling toe. En dat stimuleerde de deelnemers om met creatievere associaties te komen. Ze werden gedwongen om inventief te zijn en zo de verveling te verdrijven.

…het hoort bij bepaalde fases

De ene levensfase is vatbaarder voor verveling dan de andere. De puberteit is zo’n fase, want daarin heerst onzekerheid over de eigen identiteit en de persoonlijke doelen. De puber ‘wacht op het onbekende’, op de toekomst waarin het volwassen leven begint. Verveling is de tijd nemen om uit te zoeken waar je interesses liggen. Het heeft in deze periode dus niets te maken met het onvermogen om jezelf bezig te houden, maar met het verkennen van mogelijkheden. Pubers gebruiken verveling ook om zich te verzetten tegen de autoriteit van volwassenen. De taken die ze opgelegd krijgen vinden ze niet leuk, en de activiteiten die hun ouders voorstellen zijn per definitie oninteressant.

…maar blijf er niet in steken!

Je altijd vervelen kan gevaarlijk zijn. Als de verveling een leegte wordt die moet worden opgevuld, kan het zelfs leiden tot depressie en verslaving. Maar net genoeg verveling is prima. Dagdromen, droedelen, de blik op oneindig... het maakt dat we daarna weer opgeladen en opgefrist verder kunnen. Het geeft ons de kans om even te ontspannen en na te denken. Het is goed om af en toe even stil te staan, je heerlijk te vervelen, om als reactie daarop weer te kunnen focussen.

Moeder der muzen
Veel schrijvers, dichters en filosofen hebben zich gebogen over verveling. Schrijver J.W. von Goethe noemde verveling zelfs ‘de moeder der muzen’. Het kan immers een positieve invloed hebben op het creatieve proces. Als je je verveelt, kunnen de in je geest reeds aanwezige, verborgen gedachten naar boven komen en leiden tot iets nieuws.