9 vragen over gevoelige tandhalzen

1. Wat zijn gevoelige tandhalzen?

Dat zijn tanden of kiezen waarvan een stukje tandbeen blootligt. Tanden en kiezen bestaan uit een kroon en een wortel. De tandhals is het gedeelte waar de kroon overgaat in de wortel, ter hoogte van de tandvleesrand. De kroon is bedekt met glazuur, de wortel heeft een laagje wortelcement als bescherming. Normaal loopt het beschermende glazuur tot aan het tandvlees. Is het tandvlees teruggetrokken, dan komt het zachte wortelcement bloot te liggen. Dit cement poetst u makkelijk weg. Dan komt er dus een stukje tandbeen bloot te liggen en dat kan gevoelig zijn.

2. Hoe merkt u dat u het hebt?

Als u iets warms of kouds drinkt of iets zuurs of zoets eet, dan zult u een korte, scherpe pijnscheut voelen. Soms doet aanraken zelfs al pijn. Dat komt doordat in het tandbeen kanaaltjes zitten die verbonden zijn met de zenuwholte binnenin de tand of de kies. Als het tandvlees de kanaaltjes afsluit, merkt u daar niets van. Is het tandvlees teruggetrokken, dan komt door warme, koude, zoete of zure prikkels het vocht in die kanaaltjes in beweging. Die beweging irriteert de zenuwen en dat is de oorzaak van de pijn.

3. Waardoor ontstaat het?

Door teruggetrokken tandvlees waardoor het tandbeen bloot komt te liggen. Tandvlees trekt zich niet zomaar terug, meestal is het ontstoken door een slechte mondhygiëne.

4. Komt het ook door een verkeerde poetstechniek?

Ja, dat is mogelijk. Wie te krachtig, te langdurig of met te veel druk poetst of een te harde tandenborstel gebruikt, kan het tandvlees als het ware wegschrobben. Ook het glazuur en wortelcement kunnen slijten van te hard poetsen, zeker als dat gebeurt met een tandpasta die te veel schuurmiddel bevat. Tandpasta’s die wittere tanden beloven, hebben soms zo’n schurende werking. Niet poetsen dan maar? Nee! Want niet of slecht poetsen leidt onherroepelijk tot ontstoken tandvlees, waardoor het tandvlees zich zal terugtrekken en waarmee de kans op gevoelige tandhalzen juist toeneemt.

5. Helpt speciale tandpasta?

Er zijn inderdaad tandpasta’s om de gevoeligheid van tandhalzen te verminderen. Ze bevatten bepaalde stoffen die als het ware een beschermend laagje op het blootliggende tandbeen leggen: ze maken de kanaaltjes dicht en verminderen de zenuwprikkels. Voorbeelden zijn Sensodyne, Oral-B voor gevoelige tanden, Corsodyl Sensitive, Elmex-sensitive, Zendium-dentine. Veel mensen hebben er baat bij, maar het werkt helaas niet bij iedereen. Omdat de werkzame stoffen per tandpasta verschillen, is het een kwestie van proberen welke het beste bij u past. Overigens is het niet zo dat de gevoeligheid geheel verdwijnt door de speciale tandpasta’s. Tip: breng met een vinger de tandpasta direct op de tandhals aan. Dat vergroot het effect.

6. Wat kunt u er nog meer aan doen?

Blijven poetsen, ook al doet dit pijn. Poetsen met tandpasta geeft een beschermend laagje op de tanden en dat vermindert de pijnlijke zenuwprikkelingen. Ook kunt u uw voedingspatroon aanpassen. Beperk het aantal eet- en drinkmomenten tot zeven keer per dag. Kies voor drie hoofdmaaltijden en maximaal vier keer iets tussendoor. Wie gevoelige tandhalzen heeft, kan ook maar beter oppassen met voedsel en dranken die een hoge zuurgraad hebben. Deze ‘zure’ producten (die vaak juist zoet smaken) maken het blootliggende tandbeen zwakker. Ze lossen de beschermende smeerlaag van de tandpasta op, waardoor de kanaaltjes weer opengaan en de pijnprikkels er makkelijker doorheen gaan. Helaas zijn bijna alle dranken zuur: frisdrank, sportdrank en vooral vruchtensappen. Maar ook de meeste rode en witte wijnen hebben een hoge zuurgraad. Alleen water, melk, koffie en thee (zonder suiker) zijn uitzonderingen.

Ook is het raadzaam om niet meteen uw tanden te poetsen na het drinken van bijvoorbeeld een glas cola. Dan zou u het zacht geworden tandbeen makkelijk kunnen wegpoetsen. Wacht daarom een uur met tandenpoetsen na het eten of drinken van zure producten. Het speeksel heeft de zuren dan geneutraliseerd.

7. Moet u ermee naar de tandarts?

Tandhalsgevoeligheid gaat niet vanzelf over. Bespreek uw klachten met de tandarts of mondhygiënist bij de eerstvolgende controle. Maar als de pijn heftig is, kunt u beter meteen een afspraak maken. De tandarts kan u dan een passend advies geven. Meestal raadt hij aan een speciale tandpasta te gebruiken. Blijft de gevoeligheid bestaan? Dan kan de tandarts u adviseren te spoelen met een fluoride spoelmiddel. Helpt ook dat niet, dan kan hij de openingen van de kanaaltjes in het stukje blootliggend tandbeen dichtmaken met een fluoridelak. Bij ernstige klachten zal de tandarts de gevoelige tandhals afdekken met een speciaal vulmateriaal.

8. Heeft de een er meer kans op dan de ander?

Het is niet zo dat de ene persoon er meer ‘aanleg’ voor heeft dan de andere. Gevoelige tandhalzen ontstaan alleen door teruggetrokken tandvlees en dat kan iedereen overkomen. Het is wel zo dat blootliggende tandhalzen niet altijd even gevoelig zijn. De ene persoon heeft er meer last van dan de ander.

9. Hoe kunt u het voorkomen?

Met een goede poetstechniek en mondhygiëne voorkomt u ontstoken en teruggetrokken tandvlees en dus ook gevoelige tandhalzen. Om alle tandplak te verwijderen is het nodig om twee keer per dag twee minuten te poetsen met een fluoridetandpasta. Gebruik daarbij een zachte tandenborstel en oefen niet te veel druk uit tijdens het poetsen. De tandenborstel losjes vasthouden aan het uiteinde tussen duim en vingertoppen is al voldoende. Poets wel zorgvuldig en maak ook de ruimtes tussen tanden en kiezen schoon met tandenstokers, flosdraad of ragers.

Met dank aan het Ivoren Kruis.