De belangrijkste oorzaken van tandpijn

Au! Een abces

Heb je pijn bij het kauwen of als je op een tand of kies duwt? Dan heb je misschien een abces: een etterophoping onder het tandvlees. Als een gaatje of een tandvleesontsteking niet op tijd wordt behandeld, kunnen bacteriën een ontsteking in het zachte deel van het tandvlees veroorzaken. Omdat de etter niet weg kan, ontstaat er een abces. De ontsteking kan er zelfs voor zorgen dat je wang of hals helemaal opzwelt. Een abces kan zo’n pijn doen dat je niet meer weet waar je het moet zoeken, maar het kan ook een milde pijn geven.

Zo kom je ervan af

De behandeling is afhankelijk van de plek en van hoe groot de ontsteking is. Een beginnend of klein abces kan bijvoorbeeld verholpen worden met een antibioticakuur. Soms is een grondige reiniging onder het tandvlees nodig. Is het abces groot, dan zal de tandarts een klein sneetje maken in het tandvlees, zodat de pus kan ontsnappen. Nog een mogelijkheid: een wortelkanaalbehandeling.

Nog erger: wortelpuntontsteking

Een ontsteking aan de wortelpunt van een tand of kies is ook geen pretje. Meestal doet dit veel pijn, maar er zijn ook mensen die er niets van merken. Zo’n ontsteking kan ontstaan door een gaatje, waardoor bacteriën in tand of kies kunnen binnendringen. Ook kan het gebeuren dat er tijdens een wortelkanaalbehandeling wat ‘vuil’ achterblijft. Een wortelpuntontsteking gaat niet vanzelf over en kan grote gevolgen hebben voor omliggende tanden en kiezen. Laten behandelen dus!

Zo kom je ervan af

Na het geven van een lokale verdoving boort de tandarts een gaatje tot de wortelpunt, verwijdert de ontsteking en maakt de wortel met een vulling weer dicht.

Heet, koud, zoet, zuur: pijn!

Als je tandvlees ontstoken is of als je vaak te hard of verkeerd hebt gepoetst, kan het tandvlees zich terugtrekken. Gevolg: de halzen en wortels van je tanden en kiezen komen bloot te liggen. Daarop zit geen glazuur en dus zijn ze erg gevoelig voor kou, hitte, zuur en zoet. En dat niet alleen: in het blootliggende deel ontstaan ook nog eens veel makkelijker gaatjes.

Zo kom je ervan af

Als het probleem niet al te ernstig is, kun je een speciale tandpasta voor gevoelige tanden gebruiken. Die laat een dun beschermend laagje achter op de gevoelige delen van je gebit. De tandarts kan ook een plastic ‘gebitje’ maken dat je over je eigen gebit schuift nadat je het gevuld hebt met deze tandpasta. Zo vergroot je de inwerktijd en dus het effect. Daarnaast kan het helpen om je mond dagelijks te spoelen met een neutraal mondwater met fluoride. Werkt dat niet, dan kan de tandarts een fluoridelak aanbrengen. Omdat die lak weer afslijt, zal die behandeling wel steeds herhaald moeten worden. Bij ernstige klachten kan de tandarts de blootliggende halzen voorzien van een vulmiddel (bijvoorbeeld composiet).  

Getsie, een gat

Gaatjes (cariës) zijn de meest voorkomende oorzaak van kiespijn. Bij een beginnend gaatje zul je pijn hebben bij het eten of drinken van iets zoets, kouds of warms. Op den duur kun je een voortdurende en zeurende pijn ervaren. Gaatjes worden veroorzaakt door de bacteriën in tandplak. Onbehandelde gaatjes kunnen uiteindelijk de zenuw van de tand of kies aantasten – au! Die zenuw moet dan worden verwijderd met een wortelkanaalbehandeling.

Zo kom je ervan af

De behandeling is eenvoudig en kennen we allemaal: de tandarts boort het gaatje uit en vult het, bijvoorbeeld met composiet.

Bloed, pijn en tranen

Is je tandvlees rood en gezwollen en bloedt het af en toe? Dan is het ontstoken! Je hebt gingivitis (eerste stadium) of parodontitis (verder gevorderd). Soms, maar niet altijd, doet dat pijn. Tandvleesontsteking is ongezond voor je hele lijf. De bacteriën – en de toxinen die ze produceren – kunnen via de bloedbaan overal in het lichaam terechtkomen en bijvoorbeeld (mede) hart- en vaatziekten veroorzaken. Alleen al daarom moet je een tandvleesontsteking altijd laten behandelen, ook al zul je daarbij misschien een traantje moeten laten…

Zo kom je ervan af

Een mondhygiënist of parodontoloog zal je gebit tot onder het tandvlees reinigen. Soms is het nodig om daarvoor een stukje tandvlees los te snijden. Daarna is het zaak om zelf het gebit schoon te houden: goed poetsen en flossen en na het eten een tandenstoker gebruiken.

Dit artikel verscheen eerder in +Gezond.