De beurzen trekken weer – voorzichtig – aan en voor veel mensen is dat reden om zich aan het beleggen te wagen. Waar moet u als startende belegger alert op zijn? En waar kunt u terecht voor betrouwbare cursussen om de nodige basiskennis op te doen?
Zijn aandelen risicovoller dan obligaties, of juist niet? En verdien ik over een periode van twintig jaar het meest als ik mijn geld op een spaarrekening zet, of moet ik daarvoor in aandelen? Als u wilt beleggen maar de antwoorden op deze vragen niet weet, dan moet u nog veel leren. Daarin staat u dan overigens niet alleen.
Onze financiële kennis is niet bijster groot, ontdekte De Nederlandsche Bank. Stel vijf eenvoudige vragen over rente en inflatie en slechts twee van de vijf Nederlanders geven vijf correcte antwoorden. Ook de basiskennis op het terrein van beleggen schiet tekort. De Nederlandsche Bank stelde in hetzelfde onderzoek acht beleggingsvragen aan het Nederlandse publiek. Nog geen 20 procent gaf op zeven of acht vragen het juiste antwoord. Verkeerde beleggingsbeslissingen kunnen u veel geld kosten. Daarom is het zaak uw kennis bij te spijkeren als u gaat beleggen.
Maar waar kun je als consument terecht als je een cursus beleggen wilt volgen? Hoe deskundig en betrouwbaar is de financieel adviseur die zich als cursusleider opwerpt? Financieel adviseur is geen beschermd beroep, iedereen mag zich zo noemen. De spreekwoordelijke charlatan met een vlotte babbel en een net pak die zichzelf ‘financieel adviseur’ noemt, kan ongestraft beleggingscursussen organiseren en zelfs adviezen geven. Pas als de adviseur bemiddelt in financiële producten en/of deze verkoopt, is (sinds 1 januari 2006) de Wet Financiële Dienstverlening van toepassing. In zo’n geval moet de dienstverlener een vergunning hebben en ingeschreven staan bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Het is niet slim in zee te gaan met iemand zonder vergunning of registratie. Controleer dus of uw adviseur in de registers staat van de AFM (via www.afm.nl of de Toezichtslijn 0900-540 05 40, €0,35 per gesprek). De AFM wijst er overigens op dat senioren een gewilde doelgroep zijn voor ‘malafide financieel adviseurs’, zeg maar oplichters.
Cursussen en studiedagen
De meest voor de hand liggende organisaties om de financiële kennis van beginnende beleggers bij te spijkeren – de banken – doen niet veel aan beleggingscursussen. Enkele banken houden seminars of een minicursus. Belangrijke uitzondering is Beleggersbank Alex, onderdeel van de Rabobank, die via de Alex Academy cursussen aanbiedt.
Ook organisaties van beleggers zijn actief en organiseren (in samenwerking met Euronext, ofwel de effectenbeurs) studiedagen. De Vereniging van Effectenbezitters (VEB) had in het verleden een eigen cursus die op twintig plaatsen werd georganiseerd. “Daar zijn we mee gestopt toen in 2001 de animo om te beleggen afnam door de dalende beurskoersen”, zegt directeur Peter Paul de Vries. De Nederlandse Centrale Vereniging van Beleggingsstudieclubs (NCVB) organiseert bij voldoende behoefte nog wel een cursus voor de leden. De NCVB is de overkoepelende organisatie waar beleggingsstudieclubs zich bij kunnen aansluiten. In een beleggingsstudieclub leren mensen in de praktijk beleggen; niet via een cursus maar door met een groepje beleggers actief te gaan beleggen op de beurs.
“Als je wilt beleggen, gaat het om de basisbeginselen van economie en boekhouden”, zegt NCVB-directeur Cecile de Haan. “Je moet sommetjes maken. Alleen met een snel verhaal kom je er niet. Het is een kwestie van lezen en zelf nadenken. Sommige zaken zijn te beredeneren. Wil je beleggen in een groot bedrijf, dan moet je je bijvoorbeeld afvragen of de orderportefeuille goed is gevuld. Wij organiseren bedrijfsbezoeken en bij kleinere bedrijven kun je dan constateren of er wel of geen passie in het bedrijf zit. Daar gaat het om. Een dure cursus geeft geen garantie dat je beter gaat beleggen.”
Beleggen is méér dan weten hoe het zit met de relatie tussen rente en obligatiekoers. Het gaat erom te weten wanneer het verstandig is obligaties te kopen of te verkopen. Of wat het juiste moment is om de juiste aandelen te kopen. Dat kun je niet leren op een cursus. De VEB en NCVB wijzen er op dat goed beleggen een combinatie is van kennis en ervaring. Ervaring kun je voordelig opdoen door eerst een tijdje ‘droog te zwemmen’: op papier aandelen ‘kopen’ en de koers volgen. Wanneer wil je verkopen en wanneer wil je weer kopen? Houd het resultaat bij en kijk na een jaar of het kapitaaltje is gegroeid of geslonken.
Nog beter is het om voorzichtig een teen in het water te steken tijdens het droogzwemmen. Wie €20.000 wil beleggen, kan beginnen door voor €2000 aandelen in een beleggingsfonds te stoppen. Peter Paul de Vries van de VEB: “Als je er geld in hebt zitten, voel je echt het verlies als de koersen dalen. Het kan blijken dat je niet geschikt bent om te beleggen, omdat je slecht tegen verlies kunt. Verliezen is geen uitzondering. Van de 250 beursdagen gaan de koersen 140 dagen omhoog en 110 dagen omlaag. Dan moet je niet gaan beleggen als je van een koersdaling wakker ligt. Merk je dat je daar wel tegen kunt, dan kun je verder.”
Gouden bergen, diepe afgronden
‘Mensen hebben soms een onrealistische verwachting van beleggen”, zegt directeur Peter Paul de Vries van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB). “Ze denken bijvoorbeeld dat ze met beleggingen in drie jaar tijd een rendement van 15 procent kunnen halen. Dat kán voorkomen, maar het hoéft niet. Wie zulke onrealistische ideeën heeft, moet niet de verkeerde aanbieder tegenkomen, want dan kan er gemakkelijk iets fout gaan. Consumenten moeten begrijpen dat er iets niet klopt als een aanbieder een heel hoog rendement garandeert.”
Ook bij beleggingscursussen zijn er aanbieders die gouden bergen beloven. De Vries heeft daar grote twijfels bij. “Het is onmogelijk dat je na het volgen van een cursus ineens een rendement van 30 procent op je beleggingen haalt. Dat is niet reëel. Het kan wel dat je daarna een beter rendement haalt, maar het hoeft niet.
Dat wil trouwens niet zeggen dat een cursus inhoudelijk slecht is. Alleen: het voorgespiegelde resultaat zal veelal niet haalbaar zijn.”De Vries is groot voorstander van al op de middelbare school aandacht besteden aan het omgaan met financiën. “De overheid trekt zich terug, mensen moeten zelf meer verantwoordelijkheid nemen, maar dan moeten ze wel over voldoende kennis beschikken.”Volwassenen moeten nu zelf zorgen dat ze enige kennis hebben. “Je moet je niet overleveren aan een financieel adviseur. Je moet zoveel tegengas kunnen geven dat je een serieuze sparringpartner bent. Als je dat niet doet, loop je altijd een risico dat je de dupe wordt. Op het gebied van beleggen kun je bijvoorbeeld op internet bij Alex je kennis testen. Wat je mist, kun je bijspijkeren.
- Plus Magazine
