De erfenis en de notaris

Op de website www.degoedkoopstenotaris.nl staat in een overzicht wat het maken van een testament kost. Soms zijn de verschillen groot, en het overzicht geeft niet altijd een goed beeld. Voor een juiste prijs voor uw testament moet u de notaris eerst vertellen wat uw wensen zijn. Pas dan is duidelijk hoeveel tijd het vergt om uw testament te maken en welke kosten daaraan zijn verbonden.

Testament maken

Tijdens een oriënterend gesprek bij de notaris vertelt u wat uw wensen zijn. De notaris maakt vervolgens een 'ontwerptestament' en stuurt dit aan u toe. U kunt de gegevens controleren en aanvullingen of wijzigingen doorgeven. Het retourzenden van het ontwerptestament is tevens een opdrachtbevestiging. Stuurt u het document niet retour, dan mag de notaris de tot dan toe gemaakte kosten bij u in rekening brengen. Gaat u wel akkoord met het ontwerp of voorgestelde wijzigingen, dan maakt u een vervolgafspraak met de notaris om het testament te tekenen. Voordat u het testament tekent, moet het aan u worden voorgelezen. Dit voorlezen hoeft sinds kort niet meer met getuigen te gebeuren. U krijgt van de notaris een afschrift van uw testament. De notaris bewaart het origineel in zijn archief.

Centraal register

De notaris meldt uw testament aan bij het Centraal Testamentenregister. Bij de aanmelding wordt aangegeven of eerdere testamenten worden herroepen (ofwel vervallen). De inhoud van uw testament is bij het Centraal Testamentenregister niet op te vragen. In het register staat alleen of er een testament is en waar zich het origineel bevindt. Iedere notaris kan dit navragen, maar u kunt dit ook zelf doen als nabestaande. Stuur na het overlijden een briefje naar het Centraal Testamentregister met een kopie van de overlijdensakte en vraag hen of er een testament bekend is en waar het zich bevindt.

Klachten notaris

Ook een notaris maakt fouten. U bent bijvoorbeeld ontevreden over de dienstverlening, de afwikkeling van de erfenis duurt te lang of de nota is veel hoger dan was afgesproken. De eerste stap is klagen bij de notaris in kwestie. Meestal zult u samen in alle redelijkheid tot een oplossing komen. Vindt u dat u onredelijk wordt behandeld? Dan kunt u de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) schriftelijk op de hoogte stellen van uw klacht. De KNB zal de notaris vragen schriftelijk te reageren. De beroepsorganisatie kan als tussenpersoon helpen bij het uitwisselen van standpunten. Hieraan zijn geen kosten verbonden.
Als ook bemiddeling geen succes heeft, kunt u een klacht indienen bij de Kamer van Toezicht. Deze past het wettelijk tuchtrecht toe. Elke arrondissementsrechtbank heeft zo'n Kamer van Toezicht. Deze kan maatregelen nemen zoals waarschuwen, berispen, schorsen van de bevoegdheid, of de notaris afzetten. U kunt tegen de beslissing binnen dertig dagen in beroep gaan bij het gerechtshof te Amsterdam. Behandeling van de Kamer van Toezicht is gratis.

'Oude' testamenten

Ook testamenten die voor 1 januari 2003 gemaakt zijn, vallen onder het huidige erfrecht. Bij het beoordelen van de oude testamenten wordt steeds gekeken of de bepaling in het huidige erfrecht hetzelfde is als in het oude recht. Is het anders, dan geldt het oude recht. Doordat vrijwel het hele erfrecht is veranderd, blijft het oude recht van toepassing op vrijwel alle testamenten van vóór 2003.

TIP
Als u in een nieuw testament alle voorgaande bepalingen voor uw laatste wil herroept, vervallen ook de door u gemaakte codicillen. Dit kunt u voorkomen door bij het herroepen codicillen uit te sluiten.

Voorbereiding
Vóór u naar de notaris gaat, alle belangrijke vragen op een rij:

• Aan wie wilt u graag iets nalaten?
• Wilt u dat de langstlevende de beschikking krijgt over het vermogen of een vruchtgebruik?
• Betaalt de langstlevende een rentevergoeding over de vordering die de kinderen op hem of haar hebben?
• Erven alle kinderen evenveel?
• Hoe worden kinderen uit eerdere relaties behandeld?
• Als anderen dan uw kinderen erven, wilt u dan dat ook hun kinderen van u erven?
• Wilt u dat bij leven gedane schenkingen meetellen bij de erfenis?
• Wilt u een voogdij (minderjarige kinderen) of bewindvoering regelen?
• Zijn er personen of instellingen die u speciaal wilt begunstigen?
• Moet de erfgenaam die goederen erft, hiervoor een vergoeding betalen aan de andere erfgenamen?
• Wilt u personen uitsluiten van erven, bijvoorbeeld schoonfamilie of bepaalde kleinkinderen?
• Wilt u personen of instellingen onder voorwaarden laten erven?
• Wilt u een executeur testamentair benoemen en zo ja, wie dan?
• Wilt u de door u gemaakte codicillen laten opnemen in uw testament?

Goed om te weten

Het erfrecht geldt niet voor samenwoners. Zij moeten een testament voor elkaar maken.

• De partner heeft altijd recht op een passend verzorgingsniveau, ook na onterving.
• Uitsluiting van een schoonzoon of -dochter kan alleen per testament.
• Wilsrechten kunnen per testament veranderd worden.
• Kinderen hebben altijd recht op een legitieme portie.
• De legitieme portie is de helft van wat 'normaal' geërfd zou worden.
• Per legaat kunt u aan personen en instellingen nalaten.
• Het codicil kan nog steeds gebruikt worden voor het toedelen van goederen, maar niet meer voor het benoemen van een executeur testamentair.
• Bestaande testamenten blijven (meestal) geldig onder het oude erfrecht.
• De inhoud van een testament is bij het Centraal Testamentenregister niet op te vragen. Daar staat alleen of er een testament is en waar zich het origineel bevindt.