E-readers en e-books: digitaal boeken lezen

Na een aarzelende start, zijn de digitale boeken eindelijk aan een opmars bezig. Zullen zij de klassieke boeken vervangen? Zover zijn we nog lang niet. Wat is de stand tot nu toe?

Terwijl digitale muziek zo goed ingeburgerd is dat haast iedereen wel één of andere digitale muziekdrager heeft, blijven we boeken en ook de meeste kranten en tijdschriften hardnekkig op papier lezen. Al is het omzetten van tekst in een digitaal formaat al heel wat langer mogelijk dan muziek omzetten. Misschien komt hier nu wel stilaan verandering in dankzij de technologie van de elektronische inkt of e-ink.

Wat is een e-book?
Een e-boek, de digitale tegenhanger van een klassiek op papier gedruk boek, is een elektronische tekst die minimaal voorzien is van een pagina-indeling zoals een fysiek boek. De meeste e-boek zijn tegenwoordig beveiligd met DRM (Digital Rights Management), zodat ze niet zomaar onbeperkt gekopieerd kopieert worden.

E-boek worden doorgaans gelezen op een e-reader (een elektronisch apparaat) maar kunnen ook op de computer gelezen worden met bepaalde software (bvb. Adobe Digital Editions) of op sommige gsm's.

Wat is een e-reader?
De e-reader is een apparaat die specifiek ontwikkeld is voor het lezen van e-boeken. Het apparaat weegt niet meer dan een papieren boek en maakt gebruik van de innovatieve e-inktechnologie. Een e-inkscherm bestaat uit miljoenen minuscule bolletjes die gevangen zitten in een doorschijnende plasticlaag. Die bolletjes bevatten elektrisch geladen pigmenten. De witte pigmenten zijn positief geladen, de zwarte pigmenten negatief. Het scherm wordt beschreven via een elektrische lading, die de positie van de witte en zwarte deeltejes bepaalt.

Dankzij deze technologie gaat de batterij zeer lang mee, langer dan 7000 pagina's lectuur. Een e-reader verbruikt immers alleen energie wanneer de tekst op het scherm wijzit. Tussendoor, terwijl u leest, wordt er geen energie verbruikt. Het grote verschil tussen deze schermtechnologie en bvb. een traditioneel lcd-scherm van een laptop, is dat het onverlicht is en dat de teksten veel scherper afgelijnd op het scherm verschijnen, zodat een beeld ontstaat dat even rustig is voor de ogen als een gedrukte tekst met echte inkt. Een nadeel is wel dat er voorlopig geen kleur mogelijk is. Wie zijn boeken elektronisch wil lezen, moet genoegen nemen met een zwart-witscherm. Omdat het scherm onverlicht is, moet er ook wel voldoende omgevingslicht zijn.

Bestaat er slechts één bestandsformaat?
Neen, helaas niet. Boeken die u bij een online boekwinkel koopt, hebben een kopieerbeveiliging (het drm-systeem of digital rights management system) vanwege de rechten op een boek. Elektronische boeken worden momenteel voornamelijk in drie formaten aangeboden: het epub-formaat, het Mobipocket-formaat (ook PRC genoemd) en AZW. U moet goed opletten welke formaten uw reader aankan. Extra verwarrend: het AZW-formaat van Amazon is gebaseerd op MobiPocket, maar de kopieerbeveiliging is anders, zodat bestanden toch niet uitwisselbaar zijn.

In Europa lijkt het erop dat epub het standaardformaat wordt. Vrijwel alle e-readers kunnen ook documenten lezen in het op de pc vertrouwde PDF-formaat van Adobe, maar dat levert niet altijd dezelfde leeskwaliteit.

Omdat Amazon verbiedt dat zijn drm-systeem tegelijk met een ander systeem op een e-reader staat, kunt u dus op bepaalde e-readers zoals de Kindle enkel boeken in dit formaat lezen. U bent dan haast verplicht uw e-books te kopen bij de Amerikaanse webwinkel van Amazon, wat inhoudt dat u voorlopig enkel Engelstalige e-books kunt aanschaffen. Amazon is voorlopig wel de enige webwinkel die ook kranten en tijdschriften aanbiedt. Geen Belgische titels, wel grote buitenlandse namen als The Times, Le Monde enz. Dat downloaden gebeurt automatisch via het draadloze netwerk op de Kindle, zodat u ’s morgens gegarandeerd over de krant van de dag beschikt. Europese lezers moeten het voorlopig wel zonder foto’s, grafieken en cartoons in hun krant stellen.

Op andere e-readers zoals Sony, BeBook, Cooler kunt u epub en pdf openen. De prijzen van e-readers variëren meestel tussen 200 en 300 euro.

Nederlandse boeken
Bij de lancering van www.e-boek.org werden zo'n 3.000 Nederlandstalige e-boeken aangeboden, een maand later warener daar al een 300-tal aan toegevoegd. Pieter Aspe, Hugo Claus, Stieg Larsson, Karin Slaughter en vele anderen zijn allemaal digitaal verkrijgbaar via deze website. In de toekomst zal het aantal titels zeker toenemen want Boek.be wil alle uitgevers stimuleren om hun nieuwe - en ook minder nieuwe - boeken in digitale vorm aan de lezer aan te bieden. De top vijf van meest gedownloade e-boeken op www.e-boek.org  ziet er zo uit:

1.De eenzaamheid van de priemgetallen – Paolo Giordano – De Bezige Bij
2.Mannen die vrouwen haten – Stieg Larsson – Bruna Uitgeverij
3.De dood voor ogen – Peter James – Uitgeverij De Fontein
4.Het diner – Herman Koch – Ambo Anthos
5.De tranen van Mata Hari – Tomas Ross – Cargo

In de eerste fase zal www.e-boek.org enkel Nederlandstalige e-boeken aanbieden. Later wordt het aanbod uitgebreid met Engelstalige en Franstalige e-boeken.

Een handige mogelijkheid op de website is dat u een proefexemplaar van een boek kunt inkijken: een voorsmaakje van 10 à 20 pagina’s die u gratis kunt downloaden.

Een e-boek kopen op www.e-boek.org verloopt als volgt:

u maakt een een account aan en kiest een favoriete boekhandel (die dan een percent ontvangt op het verkochte e-book);

u downloadt en installeert gratis Adobe Digital Edition. Met dit programma kunt u e-boeken op uw computer lezen en downloaden naar uw e-reader;vervolgens kunt u e-boeken in uw winkelkarretje laden en betalen;

de link naar het te downloaden e-boek krijgt u via e-mail opgestuurd.

De prijs van een e-boek is meestal iets minder dan van een klassiek boek, maar leunt er dicht bij aan. Een aangekocht boek behoudt u in principe voor eeuwig. Als u uw e-reader verliest of hij gaat stuk, dan kunt u de elektronische boeken opnieuw downloaden. De website houdt voor u bovendien een persoonlijke boekenplank bij met de aangekochte werken.

De elektronische boeken zijn wel beveiligd tegen ongebreideld kopiëren. U kan ze maximaal op 6 toestellen plaatsen.