Een VIP-behandeling voor iedereen

Wat vroeger alleen in de privékliniek gebeurde, is steeds gangbaarder in het Zelfstandig Behandelcentrum (ZBC): een gespecialiseerde kliniek waar patiënten terecht kunnen voor een groot aantal medisch noodzakelijke behandelingen zoals knie-, heup- en rugoperaties, maag- en darmonderzoeken, cardiologische diagnoses en gynaecologische ingrepen.

Net als in de privékliniek staat de individuele patiënt er centraal. Patiënten zijn er snel aan de beurt, krijgen een deskundige behandeling en zijn snel weer thuis. De term privékliniek is tegenwoordig voorbehouden aan particuliere instellingen die alleen niet-verzekerde zorg uitvoeren, zoals cosmetische operaties. In een ZBC krijgt u de meeste behandelingen gewoon vergoed.

Geen wachtlijsten
In Nederland zijn meer dan 200 ZBC’s die medisch specialistische zorg leveren. Net als in een ziekenhuis werken in een ZBC gekwalificeerde medisch specialisten, verpleegkundigen en ander medisch personeel. Anders dan in een gewoon ziekenhuis ontbreekt een afdeling Eerste Hulp. Alle zorg die een ZBC verleent, is gepland. Voor acute zorg blijven 'gewone' ziekenhuizen dus altijd nodig. Voor de specialismen orthopedie en oogheelkunde kunt u vaak prima in een gespecialiseerd behandelcentrum terecht, net als voor dermatologie en chirurgie.

Spataderen
Vooral spataderbehandelingen, staaroperaties, knie- en heupoperaties worden veel in deze centra verricht. Voor deze behandelingen is meestal geen of een heel korte wachtlijst. Voor veel patiënten is dat een belangrijke reden om voor een ZBC te kiezen. Bij gewone ziekenhuizen zijn de wachtlijsten voor de meeste behandelingen inmiddels ook wel geslonken, maar voor een knieprothese of een staaroperatie is het heel gewoon als u vijf of zes weken op een behandeling moet wachten. Een ZBC biedt dan een goed én snel alternatief.  

Snel weer naar huis
In veel zelfstandige behandelcentra blijven patiënten niet langer dan 24 uur, maar er zijn ook klinieken waar u zo nodig een paar nachten kunt blijven. Het streven is de verblijfsduur zo kort mogelijk te houden. Dat drukt uiteraard de kosten, maar het is ook wat de meeste patiënten willen: zo snel mogelijk naar huis om daar verder aan te sterken en de draad weer op te pakken.

Niet voor iedereen
Een behandeling in een zelfstandig behandelcentrum is trouwens niet altijd voor iedereen geschikt. Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar voor een behandeling in zo'n gespecialiseerde kliniek moet u wél een goede algemene gezondheid hebben. Patiënten met bijvoorbeeld ernstig overgewicht, diabetes of een hartkwaal worden soms toch doorverwezen naar een gewoon ziekenhuis. Ook voor heel risicovolle operaties, zoals bijvoorbeeld orgaantransplantaties of hartoperaties, is een algemeen of academisch ziekenhuis nog steeds de aangewezen plek.

Leeftijd is daarentegen geen reden om een zelfstandig behandelcentrum te mijden. Sterker nog: bij knie-, heup- en staaroperaties ligt de gemiddelde leeftijd boven de 60 jaar, ook bij de zelfstandige behandelcentra. In een ZBC worden mensen tot 80 jaar dan ook zonder problemen geopereerd.

Méér ervaring
Niet alleen de korte wachttijden en de klantvriendelijkheid zijn redenen om te kiezen voor een specialistisch behandelcentrum. De mate van specialisatie maakt dat sommige behandelingen ook medisch gezien beter in een ZBC kunnen gebeuren dan in een gewoon ziekenhuis.

Snel herstel
Ook de focus op een snel herstel maakt de behandeling in een ZBC aantrekkelijk, bijvoorbeeld voor de vervanging van een knie of heup. Thijs Malenstein van Bergman Clinics zegt daarover: "We proberen de behandeling van begin tot eind zo aangenaam mogelijk te maken. We gaan uit van de cliënt en organiseren daar de zorg omheen, niet andersom. Maar wie bij ons een behandeling ondergaat, moet wel actief meewerken aan zijn herstel. Dat betekent: gezond binnenkomen, pijnstilling gebruiken en snel na de ingreep aan de slag met fysiotherapie om te revalideren. Het team is goed op elkaar ingespeeld. De fysiotherapeuten weten precies wat de cliënt nodig heeft. Zo kunt u in plaats van na pas een week al na drie dagen naar huis."

Samenwerking met ziekenhuizen
Hoewel ZBC's en ziekenhuizen elkaars concurrenten zijn, zijn er ook hechte samenwerkingsverbanden. Zo is de kliniek Alant Vrouw, nu onderdeel van Bergman Clinics'Kliniek voor Vrouwenzorg, ooit opgezet door gynaecologen van het UMC en het AMC. Zij wilden de kennis over en ervaring met bekkenbodemzorg samenbrengen in één specialistisch centrum. De gynaecologen werken nu zowel voor het academisch ziekenhuis als voor het zelfstandig behandelcentrum.

Goedkoper en beter?
Zorgverzekeraars zijn goed te spreken over de toegevoegde waarde die ZBC’s te bieden hebben, blijkt uit een analyse van de Nederlandse Zorgautoriteit. Dat komt niet in de laatste plaats door de lagere kosten. De prijzen in deze klinieken liggen volgens de koepelorganisatie Zelfstandige Klinieken Nederland gemiddeld 15 procent lager dan in ziekenhuizen. Verder hebben zorgverzekeraars lof voor de goede service en logistiek van de zelfstandige behandelcentra. Zo is het bij dit soort centra heel gebruikelijk dat een lichamelijk onderzoek, zoals een MRI-scan, het consult bij een arts en het gesprek met een fysiotherapeut op dezelfde dag plaatsvinden.
 
De huisarts verwijst
Patiënten die naar een zelfstandig behandelcentrum gaan, doen dat meestal op aanraden van een bekende. Dat is een opsteker voor de klinieken, die blijkbaar veel tevreden klanten hebben. De sterke troeven van de zelfstandige behandelcentra – het ontbreken van wachtlijsten en de hoge kwaliteit van de zorg – zijn redenen waarom steeds meer huisartsen doorverwijzen naar deze klinieken. Maar omdat ook veel huisartsen gewend zijn om door te verwijzen naar een gewoon ziekenhuis, moeten patiënten er ook vaak zelf om vragen. De huisarts moet altijd meewerken aan de wens van de patiënt om bij een bepaalde kliniek te worden behandeld.

Zorgverzekeraars zijn vrij in hun keuze welke ziekenhuizen en ZBC's zij contracteren. Soms wordt de zorg in een zelfstandig behandelcentrum niet volledig vergoed, maar voor bijvoorbeeld 80 procent. Daarentegen zijn er ook zorgverzekeraars die met vrijwel alle ZBC’s contracten hebben afgesloten en die behandeling bij een ZBC actief promoten. Als een zorgverzekeraar de behandeling niet volledig vergoedt, neemt een kliniek soms genoegen met het lagere bedrag. Heeft u een sterke voorkeur voor een bepaalde kliniek maar werkt de zorgverzekeraar niet mee, dan is het dus raadzaam hiernaar te informeren bij de kliniek.