Zout is een van de bekendste smaakmakers van ons eten. PlusOnline zet een aantal feiten en fabels over zout op een rijtje.
Een beetje zout geeft pit aan een flauwe hap. De scheikundige naam voor keukenzout is natriumchloride (NaCl). In één gram zout zit 0,4 gram natrium en 0,6 gram chloor. Deze stoffen zorgen voor de vochtbalans in het lichaam. Ons lichaam verliest zout in de vorm van transpiratie (zweet) en daarom moeten we dat weer aanvullen. Maar teveel zout is niet goed. We hebben per dag voldoende aan 1 tot 2 gram zout. De Gezondheidsraad geeft in haar Richtlijnen Goede Voeding van 2006 het advies niet meer dan 6 gram zout per dag te eten. Dat lijkt veel, maar het blijkt dat veel mensen dagelijks zelfs twee keer die aanbevolen hoeveelheid binnenkrijgen: 10 tot 12 gram zout. Ruim 80 procent van het zout dat we dagelijks binnenkrijgen komt uit verborgen zout in voedingswaren.
Niet bewust gezout
Ook al voegt u geen zout aan uw eten toe, u krijgt ongemerkt veel zout binnen met het eten van kant-en-klare producten als maaltijden, groenten uit blik en pot, soepen en sauzen.. De consumentenbond roept daarom zelfs fabrikanten op minder zout in hun producten te stoppen. Het natrium in het zout zorgt voor een verhoging van de bloeddruk. Wie veel zout eet heeft een grotere kans op een hartinfarct of beroerte. Per jaar sterven hierdoor ruim 5000 Nederlanders. De Consumentenbond wil dat fabrikanten eind 2010 veertig procent minder zout in hun producten stoppen. Bovendien moeten fabrikanten op zoek gaan naar alternatieven voor zout. Fabrikanten zijn nog niet verplicht de hoeveelheid natrium op de verpakking van hun producten te vermelden. Staat het er wel op, vermenigvuldig die hoeveelheid met 2,5 om te zien hoeveel gram keukenzout dat is.
Feiten en fabels
Feit: Ook in ‘gezonde’ producten als brood en kaas zit veel zout.
Feit: Ook al proef je het niet, zoete producten bevatten (veel) zout. Zoute drop bevat zelfs meer zout dan zoute drop.
Feit: Smaakpapillen wennen aan zout, maar ook net zo makkelijk aan juist minder zout eten.
Fabel: als u geen zout toevoegt kunt u zouttekort krijgen.
Feit: in vrijwel alle voedingsmiddelen zit zout toegevoegd. Een zouttekort is dus vrijwel onmogelijk.
Fabel: Zeezout is gezonder.
Feit: Scheikundig gezien is er namelijk maar één soort zout. Het verschil zit hem in de manier waarop zout gewonnen wordt.
Fleur de sel
Het fijnste keukenzout is het ‘fleur de sel’. Dit zout is rijk aan allerlei mineralen. Het wordt gewonnen in de verdampingsbassins van de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan. Op het water in die bassins vormt zich een klein vliesje. Dit vlies wordt fleur de sel genoemd. Het wordt handmatig van het water afgeschept. Als het water van het vliesje verdampt is, blijft het zout over. Dit zout is rijk aan allerlei mineralen en er komt een bacterie in voor die verantwoordelijk is voor de lichte viooltjesgeur. Het scheppen van het vlies is een tijdrovend karwei en dat maakt dit zout duur.
Toepassingen
De bekendste vormen en toepassingen van zout zijn keukenzout, wegenzout, zout in geneesmiddelen, likstenen voor dieren, zout als waterontharder.
Pekelen
Voordat we koelkasten en vriezers hadden werd vlees en vis bestrooid met zout en bewaard in zoutkisten. Deze vorm van conservering wordt pekelen genoemd
Gladheidbestrijding
Strooizout is ongezuiverd zout als gladheidbestrijding op wegen en stoepen. Nadeel van strooizout is dat auto’s sneller roesten en dat het zout in de bodem dringt en planten kan aantasten.
Het zout in de pap
Zout werd lange tijd als betaalmiddel gebruikt in gebieden waar het schaars was. Dat vinden we nog steeds terug in bijvoorbeeld salaris: het woord betekent letterlijk zoutrantsoen en werd uitbetaald aan de Romeinse legionairs. De Via Salaria is een belangrijke uitvalsweg van Rome.
In de Middeleeuwen was zout erg duur. Wie het zich kon veroorloven moest wel rijk genoeg zijn voor het heffen van een ‘zoutbelasting’. Tot in de 19e eeuw is in Nederland accijns op zout geheven. De 9 cent per kilo was voor veel arbeiders bijna niet op te brengen. Vandaar ook de uitdrukking: het zout in de pap niet verdienen.
Zoute tips
- Zout- of zeewater staat bekend om de desinfecterende werking waar de huid veel baat bij heeft.
- De mineralen en spoorelementen van zout hebben bovendien invloed op de stofwisseling waardoor uw huid een grotere weerstand opbouwt en sterker wordt.
- Zout verwijdert dode huidellen: wrijf na het douchen uw huid in met droog zout en spoel goed af. Smeer daarna uw zachte vel in met een crème of lotion.
- Vermoeide voeten: ontspan ze in een warm voetbad waaraan u een handvol zeezout toevoegt. Smeer uw voeten in met een lekkere voetencrème en ze voelen weer als nieuw.
- Keelpijn wordt verzacht door te gorgelen met een halve theelepel zout in een glas warm water.
Voor meer informatie:
