Pak longontsteking op tijd aan

Longontsteking - of pneumonie - is een ontsteking van de kleinere luchtwegen (bronchioli) en de longblaasjes. Een longontsteking ontstaat meestal na besmetting met een bacterie of virus, vaak als gevolg van een verkoudheid of griep.

Behandeling noodzakelijk

Longontsteking gaat gepaard met veel hoesten, slijm opgeven, koorts, benauwdheid en een gevoel van algehele malaise. Wanneer je afweersysteem onvoldoende in staat is om deze ontsteking adequaat te bestrijden, is een behandeling noodzakelijk.

De luchtpijp splitst zich in twee luchtwegen (hoofdbronchiën), die zich vertakken tot steeds kleinere bronchiën. De kleinste bronchiën - de bronchioli - hebben een diameter van ongeveer één millimeter; ze monden uit in een soort druiventrosjes (de zogenaamde alveoli of longblaasjes). In totaal hebben de longblaasjes een oppervlak van zo’n zeventig tot honderd vierkante meter. Dat is bijna zo groot als een half tennisveld.

In de longblaasjes vindt gasuitwisseling plaats tussen ademlucht en bloed: zuurstof wordt opgenomen en kooldioxide wordt afgegeven. Wanneer je bloed te weinig zuurstof bevat, kunnen je lichaamscellen hun werk niet goed doen. In een ernstig geval van zuurstoftekort kunnen er vervelende complicaties optreden, zoals bewusteloosheid, een ademstilstand en een hartstilstand.

Symptomen longontsteking

Bij een longontsteking vullen de longblaasjes zich met pus en andere vloeistoffen, waardoor de zuurstofopname wordt bemoeilijkt. Je wordt benauwd en kortademig en je hart en longen moeten extra hard werken om het zuurstofgehalte in je bloedcirculatie op peil te houden. 

Een longontsteking gaat gepaard met een aantal specifieke symptomen:

• Veel hoesten en het opgeven van slijm, vaak geel of groen, soms met bloed.
• Koorts.
• Kortademigheid, een snelle oppervlakkige ademhaling.
• Pijn bij de (diepe) ademhaling.
• Algehele malaise: vermoeidheid, klam/zweten, spierpijn, verminderde eetlust, hoofdpijn. 
• Cyanose: blauwe lippen en/of gelaat en vingers (onder nagels).

Bij kinderen met longontsteking is vooral het neusvleugelademen opvallend. Hierbij worden de neusvleugels gespreid tijdens de inademing, in een poging meer zuurstof in de longen te krijgen. Het kind hoest veel, heeft koorts en last van een verstopte neus, en klaagt over een zere keel, oorpijn en buikpijn. Verder is het kind inactief en wil het liefst plat liggen.

Oorzaak longontsteking

Bekende veroorzakers van een longontsteking zijn: de keelbacterie streptococcus pneumoniae (pneumokok), de huidbacterie staphylococcus aureus, virussen (influenza), andere micro-organismen, schimmels en gisten. Longontsteking is geen op zichzelf staande ziekte, maar vaak het gevolg van een verkoudheid of griep.

Bij gezonde personen voeren de trilhaartjes in de luchtwegen de eventuele ziekteverwekkers met het slijm af. Als dit onvoldoende gebeurt, bereiken de ziekteverwekkers de lager gelegen luchtwegen. Dit longweefsel is warm en vochtig en een ideale omgeving voor bijvoorbeeld bacteriën en schimmels.

Wanneer de ziekteverwekkers zich uitbreiden naar de bronchioli en longblaasjes, reageert je afweersysteem met een heftige ontstekingsreactie. Je krijgt koorts, gaat hoesten, geeft veel slijm op, je bent benauwd en je voelt je doodziek.

Wanneer je lichaam onvoldoende in staat is om de ziekteverwekkers te bestrijden, is ondersteuning met medicijnen noodzakelijk. Als er niet tijdig wordt ingegrepen, kan er een gevaarlijke situatie ontstaan: een ernstige longontsteking met in een extreem geval zelfs de dood tot gevolg.

Risicogroep

Als je weerstand is verlaagd, loop je een groter risico een longontsteking op te lopen en moet je extra alert zijn op eventuele symptomen. Dit geldt vooral voor personen uit de zogenaamde risicogroep: kinderen, ouderen, diabetespatiënten, patiënten met hart- en circulatieproblemen, patiënten met een chronische obstructieve longziekte (COPD, zoals astma, emfyseem, etc.), chronisch zieken, et cetera. Een longontsteking ontstaat dan als een bijkomende ziekte bij een andere aandoening.

Als je vermoedt dat je een longontsteking hebt, is een bezoek aan je huisarts raadzaam. Met name als je tot de risicogroep behoort, moet je niet te lang wachten. Een zogenaamde 'verwaarloosde longontsteking' kan namelijk ernstige complicaties geven. In een gevorderd stadium kan een longabces ontstaan (ingekapselde ontstekingshaard), een empyeem (pus longvliezen) of een septische shock (bacteriën in de bloedbaan).

Behandeling

Gelukkig kan een longontsteking in de meeste gevallen goed worden behandeld met antibiotica, bijvoorbeeld azitromycine, amoxicilline, doxycycline of erytromycine. Door de groei van de ziekteverwekkers te remmen, kan je lichaam herstellen en genezen.

Tegen de koorts en pijn kan je een algemene pijnstiller nemen. Let er bij koorts en transpireren op dat je voldoende drinkt! Je kunt het genezingsproces verder ondersteunen door voldoende eiwitten en vitaminen te eten en rust te nemen. Na een week tot veertien dagen moeten de klachten over zijn.

Bij een ernstige longontsteking en/of complicaties word je in het ziekenhuis opgenomen. Door middel van een infuus kan doeltreffend medicijnen worden toegediend, eventueel met toediening van extra zuurstof via een neussonde of masker.