Lijfrente: 15 vragen en antwoorden

1. Wat is een lijfrenteverzekering?
2. Hoe zorg ik ervoor dat de uitkering van mijn lijfrente zo hoog mogelijk is?
3. Waar kan ik mijn lijfrente het best onderbrengen?
4. Mijn lijfrente loopt binnenkort af, maar ik heb besloten om langer te blijven werken. Kan ik de uitkeringen opschorten?
5. Ik heb in de loop van de jaren meerdere lijfrentes afgesloten. Kan ik deze samenvoegen?
6. Wat is een oud-regimepolis?
7. Wat is een nieuw-regimepolis?
8. Wat gebeurt er met de lijfrente als ik of mijn partner komt te overlijden?
9. Ik ben 55 jaar. Heeft het voor mij nog zin een lijfrente af te sluiten?
10. Kan ik een lijfrente cadeau doen?
11. Mag ik lijfrentepremie ook achteraf aftrekken?
12. Hoeveel belasting moet ik betalen als de lijfrente wordt uitgekeerd?
13. Heeft mijn ex recht op een deel van mijn lijfrente die binnenkort vrijvalt?
14. De opbouw van mijn lijfrente loopt binnenkort af en nu vraagt de verzekeraar om een ‘bewijs van in leven zijn’. Wat is dat en waarom is dat nodig?
15. Waarom is de lijfrente-uitkering voor vrouwen over het algemeen lager dan voor mannen?

Lijfrente

Wat is een lijfrenteverzekering?
Dat is een levensverzekering waarvoor u periodiek premie betaalt (meestal maandelijks), of waarvoor u eenmalig een koopsom betaalt aan een verzekeringsmaatschappij. De lijfrente voorziet u van een extra inkomen vanaf een bepaald moment. Meestal dient een lijfrente als aanvulling op een (vroeg) pensioen. De lijfrente bestaat uit twee ‘delen’: de opbouw- en de afbouwfase (ofwel uitkeringsfase). Eerst moet u – tot de afgesproken einddatum – premies storten en een bedrag opbouwen. Daarna volgen de uitkeringen. Een lijfrenteverzekering wordt afgesloten op een ‘lijf’, dus als de deelnemer overlijdt, stoppen in principe de uitkeringen.

Hoe zorg ik ervoor dat de uitkering van mijn lijfrente zo hoog mogelijk is?
Als uw lijfrente afloopt (expireert), krijgt u bericht van de verzekeringsmaatschappij waar u het kapitaal hebt opgebouwd. Bij dat bericht zit vaak een offerte, zodat u kunt zien welk bedrag u per maand krijgt gedurende welke periode. Daar kunt u mee akkoord gaan, maar dat is geen verplichting. U kunt het opgebouwde kapitaal ook laten uitkeren door een andere – wellicht voordeliger – maatschappij. Houd er bij het overstappen wel rekening mee dat niet alle verzekeraars even snel zijn. Oriënteer u dus tijdig.

Waar kan ik mijn lijfrente het best onderbrengen?
Dat verschilt per persoon. De hoogte van de uitkeringen verschilt sowieso per maatschappij, maar is ook afhankelijk van uw wensen. Wilt u de lijfrente per maand, per kwartaal of per jaar laten uitkeren? Of een hoge uitkering bij aanvang van het pensioen En hoe lang wilt u een uitkering ontvangen? Welk risico wilt u nemen met het geld? Wilt u (bank)sparen met een gegarandeerd, maar laag rendement. Of neemt u liever meer risico met de kans op een hoger rendement? Door de extreem lage rente, wint beleggen aan populariteit. Allemaal zaken die de hoogte van de uitkering beïnvloeden. Vraag daarom altijd meerdere offertes aan, bij verschillende partijen. Dat kan u een verschil van duizenden euro’s per jaar opleveren!

Er is altijd keuzevrijheid waar u uw lijfrentekapitaal onderbrengt!

Mijn lijfrente loopt binnenkort af, maar ik heb besloten om langer te blijven werken. Kan ik de uitkeringen opschorten?
Ja, dat kan. U hoeft daarvoor overigens niet te blijven werken; u kunt er zonder opgaaf van reden voor kiezen om de lijfrente te parkeren. In het jargon heet dit ‘uitgesteld voortzetten’. Vraag in dat geval wel naar de eventuele kosten en rentevergoeding. Dit verschilt sterk per verzekeraar; soms kan parkeren ongunstig uitpakken. In dat geval kunt u uw geld bij een andere maatschappij stallen tegen gunstiger voorwaarden. Mocht u dus besluiten de betalingen op te schorten, dan kan het lonen om meerdere offertes op te vragen.

Ik heb in de loop van de jaren meerdere lijfrentes afgesloten. Kan ik deze samenvoegen?
Ja, dat kan. De lijfrentes en koopsommen hoeven daarvoor niet op hetzelfde moment af te lopen. Sterker nog: samenvoegen is niet alleen makkelijker, het is in veel gevallen ook voordeliger. Verzekeraars hebben namelijk liever een grote klant dan klanten met ‘kruimelwerk’. Dat betekent dat u kunt onderhandelen over betere voorwaarden op het moment dat u gaat samenvoegen. Let wel op de datum waarop u de polissen hebt afgesloten, want de mogelijkheden voor zogeheten oud- en nieuw-regimepolissen verschillen.

Wat is een oud-regimepolis?
Dat zijn koopsompolissen die zijn afgesloten voor 1 januari 1992, en lijfrenteverzekeringen tegen premiebetaling die zijn afgesloten voor 16 oktober 1990. Hebt u een oud-regimepolis die u na het afsluiten hebt verhoogd? Dan is het van belang dat de verhoging heeft plaatsgevonden met een zogeheten optieclausule. Zonder zo’n clausule hebt u te maken met een nieuw-regimepolis. Dat is nadelig, want met een oud-regimepolis mag u in de regel meer. U kunt bijvoorbeeld kiezen voor een direct ingaande lijfrente, het moment van uitkeren uitstellen, de polis (elders) verlengen, de polis doorschuiven naar de (klein)kinderen of deze direct laten uitkeren (afkopen).

Wat is een nieuw-regimepolis?
Nieuw regime polissen zijn afgesloten na 1 januari 1992 (koopsom) of 16 oktober 1990 (premie). Deze polissen kunt u alleen omzetten in:

• een overbruggingslijfrente (kapitaal moet zijn opgebouwd voor 1 januari 2006; de ingangsdatum is vrij, maar deze lijfrente keert alleen uit tot 65-jarige leeftijd).
• een tijdelijke oudedagslijfrente (uitkering vanaf 65 jaar met een minimum looptijd van vijf jaar).
• een levenslange oudedagslijfrente (levenslange uitkering met een vrij te kiezen ingangsdatum die ligt voor of na de 65ste verjaardag).

Wat gebeurt er met de lijfrente als ik of mijn partner komt te overlijden?
Als degene op wiens naam de polis staat komt te overlijden, eindigen in principe de uitkeringen. De verzekering is immers afgesloten op een ‘lijf’. Daar is wel wat aan te doen. U kunt een zogeheten contraverzekering afsluiten, maar daar zijn wel kosten aan verbonden. Een ander nadeel van zo’n contraverzekering is dat de uitkering voor de nabestaande in de loop van de jaren daalt. Sommige verzekeraars kiezen er zelfs voor om helemaal niet uit te keren wanneer de verzekerde bijvoorbeeld een of twee jaar voor het aflopen van de polis overlijdt. Let dus goed op de voorwaarden en de kosten van de contraverzekering.

Ik ben 55 jaar. Heeft het voor mij nog zin een lijfrente af te sluiten?
Misschien. Jarenlang was de lijfrentepremie een prima aftrekpost. Nu mogen alleen mensen met een pensioentekort de premie aftrekken. Hebt u dus geen pensioentekort, dan mag u de premie van uw lijfrenteverzekering niet aftrekken van uw belastbaar inkomen. Bereken daarom of en hoeveel lijfrentepremie-aftrek (ook wel jaarruimte genoemd) u hebt. Een rekenmodel vindt u op www.belastingdienst.nl. De wet stelt bovendien dat de maximale aftrek voor 55-plussers niet meer mag zijn dan €12.355 (2016). Hebt u helemaal geen pensioentekort, dan is een lijfrente meestal niet interessant.

Kan ik een lijfrente cadeau doen?
Alleen als u uw lijfrente hebt afgesloten voor 1 januari 1992 (koopsom) of 16 oktober 1990 (premie). Goed om te weten: de fiscus ziet dit cadeau als een schenking waarover de ontvanger schenkingsrecht moet betalen. Dit kunt u wel voorkomen. Stel dat u de lijfrente aan uw kinderen wilt schenken. U kunt hen dan via een zogeheten ‘herroepelijke schenking’ als begunstigde aanwijzen nádat het kapitaal vrijkomt. De fiscus ziet de lijfrente dan als inkomen voor de begunstigde en er hoeft geen schenkingsrecht te worden betaald (wel moeten de kinderen er inkomstenbelasting over afdragen). Voor deze constructie is het raadzaam om bij de notaris langs te gaan. Let op: studerende (klein)kinderen mogen voor het recht op studiefinanciering niet meer dan zo’n €13.989,13 per jaar (2016) bijverdienen.

Mag ik lijfrentepremie ook achteraf aftrekken?
Ja, dat kan. U moet wel aantonen dat u een pensioengat hebt; dit kunt u berekenen op www.belastingdienst.nl De fiscus staat in dergelijke gevallen aftrek van de lijfrentepremie toe tot op het moment dat u een compleet pensioen hebt opgebouwd. Maakt u geen gebruik van de jaarruimte (ofwel de lijfrentepremie die u mag aftrekken), dan kunt u dit later inhalen. Dit wordt de inhaalruimte lijfrente aftrek (of reserveringsruimte) genoemd. De inhaalruimte lijfrente aftrek 2016 bedraagt 13,8 procent van de premiegrondslag, maar maximaal €6.590. Wie op 1 januari 2008 55 jaar of ouder was, mag maximaal €7.088 aftrekken.

Hoeveel belasting moet ik betalen als de lijfrente wordt uitgekeerd?
De uitkeringen zijn ‘gewoon’ belast. In de regel draagt de verzekeraar dit al af, maar daar moet u dan ieder jaar nog wel aangifte van doen.

Heeft mijn ex recht op een deel van mijn lijfrente die binnenkort vrijvalt?
In principe heeft uw ex geen recht op uw lijfrente. Voor het pensioen dat u hebt opgebouwd gelden andere wettelijke regels. Uw ex heeft nu alleen recht op een deel van de lijfrente als u daar ten tijde van de scheiding afspraken over hebt gemaakt. Dat zou ongebruikelijk zijn, maar als u het helemaal zeker wilt weten, kunt u het echtscheidingsconvenant er nog even op naslaan.

De opbouw van mijn lijfrente loopt binnenkort af en nu vraagt de verzekeraar om een ‘bewijs van in leven zijn’. Wat is dat en waarom is dat nodig?
Bij veel koopsompolissen is de uitkering aanzienlijk lager als de verzekerde nog tijdens het opbouwen van het kapitaal overlijdt, dan wanneer diegene in leven is op de einddatum. Om die reden vragen verzekeraars bij de zogeheten expiratie een ‘bewijs van in leven zijn’ op de einddatum. Deze kunt u halen bij de afdeling Bevolking van de gemeente waar u staat ingeschreven. De tarieven verschillen per gemeente. Er wordt door sommige mensen zelfs geprocedeerd over deze manier van werken, maar om de afwikkeling en het eventuele overstappen niet onnodig te vertragen, raden wij u aan een verklaring van ‘in leven zijn’ op de expiratiedatum bij de gemeente op te halen.

Waarom is de lijfrente-uitkering voor vrouwen over het algemeen lager dan voor mannen?
Omdat vrouwen gemiddeld langer leven dan mannen. Bij een levenslange uitkering is daardoor de kans groot dat een vrouw deze uitkering langer gaat ontvangen dan een man. Verzekeraars verrekenen dit ‘risico’ op een langere uitkeringsduur met lagere uitkeringen voor vrouwen. Het kan daarom lonen om de uitkering altijd op naam van de man te laten plaatsvinden, maar dan loopt u wel het risico dat de uitkeringen stoppen bij het overlijden van de man.