Downloaden is leuk en kan veilig

Downloaden maar! Via internet kun je eenvoudig van alles op je computer zetten, zoals foto’s, muziek, computerspelletjes en zelfs complete speelfilms. Dat heet downloaden. Heb je het eenmaal onder de knie, dan gaat er een wereld voor je open.

Downloaden is niets meer of minder dan het kopiëren van een digitaal bestand van de ene computer naar de andere. Een gemiddelde computergebruiker die geregeld over internet surft downloadt iedere dag wel iets, soms zonder er erg in te hebben. Zo worden – als het goed is – de updates van het antivirusprogramma en het besturingssysteem automatisch op je harde schijf gezet, zodat je altijd over een bijgewerkte versie beschikt. De computer downloadt ze dus zelf.

Plugin en pdf

Ook tijdens het surfen op internet zul je regelmatig iets downloaden. Voor het bekijken van bepaalde websites kan het bijvoorbeeld zijn dat je internetbrowser een aanvulling nodig heeft, zoals Flash voor het bekijken van snel bewegende beelden met geluid. Flash is een zogeheten plugin, een aanvulling op je browser. Als Flash nodig is, geeft de website dat aan en meestal kun je zo’n plugin met een paar muisklikken downloaden. Andere voorbeelden zijn RealPlayer of QuickTime voor het afspelen van video’s.

Adobe Acrobat Reader is een programma dat je nodig hebt om documenten te kunnen lezen, zoals gebruiksaanwijzingen, rapporten of brochures.

Deze documenten hebben op internet een pdf-formaat, zoals dat heet. Hun bestandsnaam eindigt op pdf, de afkorting van portable document format. In feite is een pdf een ‘plaatje’ gemaakt van een document. Je kunt zo’n document alleen lezen, maar er niets aan veranderen.

Downloaden stap voor stap

Omdat het downloaden van programma’s altijd ongeveer op dezelfde manier gaat, geven we hier als voorbeeld een handleiding voor het gratis downloaden van Adobe Acrobat Reader op een pc (op een Mac werkt het ongeveer net zo, maar iets simpeler: het wijst zich allemaal vanzelf).

@ Ga naar de website van de fabrikant van het programma, in het Nederlands beschikbaar op www.adobe.com/nl.

@ Klik hier op de knop Get Adobe Reader. Je ziet welke versie je gaat downloaden. Als het goed is, heeft Adobe je besturingssysteem herkend en staat hier het geschikte programma. Mocht het verkeerde systeem vermeld staan (bijvoorbeeld Vista als je XP gebruikt of XP als je MacOs 10 gebruikt), klik dan op de link Andere taal of besturingssysteem en volg de instructies. Staat het systeem goed aangegeven? Dan kun je verdergaan. Verwijder het vinkje voor eventuele andere gratis software. Die heb je op dit moment niet nodig.

@ Klik op de knop Downloaden. Afhankelijk van je systeem verschijnt er nu een smalle gele of blauwe balk in je internetvenster. Klik hierop met de muis en kies voor Active X-besturingselement installeren of Deze invoegtoepassing installeren voor alle gebruikers op de computer. Welke melding je krijgt hangt af van je systeem. Klik dan in het venster Beveiligingswaarschuwing op Installeren.

De Downloadmanager start. Dit is een hulpprogramma dat je begeleidt bij de installatie en automatisch de juiste bestanden downloadt. Wacht rustig af, ook als er nog een ander venster verschijnt.

@ Is de installatie van Adobe Reader voltooid, dan sluit je het venster af door op de gele knop te klikken.

Als je vanaf nu een pdf-bestand tegenkomt op internet of er eentje toegestuurd krijgt via e-mail, klik dan gewoon op dit bestand: Acrobat Reader start dan vanzelf op en het document opent.

Een wereld vol muziek

Downloaden is een handige en vaak ook voordelige manier om aan muziek te komen. Op internet kun je vrijwel alle nummers en composities vinden die ooit zijn uitgebracht. Muziek die je hebt gedownload kun je via de computer afluisteren, maar ook op cd branden of op een iPod of andere mp3-speler zetten. Muziek downloaden kan op twee manieren: van de computer van een webwinkel of van de computer van een andere gebruiker. Via een webwinkel is het eenvoudigst en veiligst. Je doet dat met bijvoorbeeld het programma iTunes, bekend door de koppeling met de iPod en de iPhone (mp3-speler en smartphone van Apple). Het programma kan echter veel meer, zoals muziek van andere bronnen downloaden, importeren van een cd of harde schijf en podcasts afspelen: radio- en video-uitzendingen via internet.

Je hoeft geen Apple-computer te hebben om iTunes te kunnen gebruiken. Het programma kun je downloaden via www.itunes.nl.

Shoppen met en bij iTunes

Het hoofdmenu van iTunes bestaat uit een venster met bovenaan de menu’s en links de verschillende soorten audio en video die het programma kan verwerken. Linksboven zie je de knoppen om af te spelen, te stoppen en terug- en vooruit te spoelen. In het middelste deel zie je de inhoud van de geselecteerde rubriek. Bovenaan de linkerbalk zie je de rubrieken van de Bibliotheek, zoals Muziek, Films, TV-programma’s en Podcasts. Selecteer je bijvoorbeeld de categorie Muziek, dan zie je in het midden de nummers die je hebt gedownload.

Links staat ook het icoontje van de iTunes Store, de winkel van iTunes. Je kunt er muziek kopen, maar ook gratis podcasts ophalen. Klik erop om verbinding te maken met de online winkel. Je krijgt dan een overzicht van het aanbod. Gericht zoeken naar bepaalde muziek of een speciale video kan ook: rechtsboven in het zoekvenster kun je een term opgeven. Zoek je bijvoorbeeld op Janine Jansen, dan krijg je een lijst van haar cd’s te zien. De meeste van haar albums kosten €9,99, voor losse nummers betaal je €0,99. Het is ook mogelijk om naar muziek te zoeken op titel of trefwoord. Als je een fragment van een liedje wilt beluisteren klik je op het driehoekje ervoor. Klik op de knop Koop om een album of een los nummer aan te schaffen.

Iedere aankoop mag je op maximaal vijf computers gebruiken, op vijf Apple TV’s en op alle iPods, iPads en iPhones die je bezit. Ook mag je de downloads onbeperkt op cd branden.

En dan... betalen

Om iets te kunnen kopen in de iTunes store, heb je een account nodig. Dit kun je aanmaken door in de rechterbovenhoek op Aanmelden te klikken. In de procedure die je vervolgens doorloopt kies je onder andere een Apple-ID (je e-mailadres), een wachtwoord, ga je akkoord met de voorwaarden en geef je een manier van betalen op.

iDeal is niet beschikbaar op iTunes. Je kunt betalen met je creditcard of de betaaldienst ClickandBuy. Bij beide methodes hoef je maar één keer je gegevens in te vullen, waarna je er steeds je aankopen mee kunt betalen. Betalen met ClickandBuy is (nog) niet aan te raden. Je moet een apart account aanmaken, wat nogal moeizaam kan gaan, en op internet zijn geregeld klachten over het bedrijf te vinden.

Gratis luisteren en kijken

In de iTunes store kun je een groot aantal gratis audio- en video-uitzendingen downloaden. Bovenaan staat een balk met een huisje en rechts een aantal mogelijkheden, zoals muziek, app store, podcasts en audioboeken. Door op het huisje te klikken kom je terug in het startscherm. Wil je een pagina terug gaan, dan klik je op het driehoekje linksboven.

Klik op Podcasts om het overzicht te bekijken van nationale en internationale podcasts die je kunt downloaden en waarop je je vaak (gratis) kunt abonneren. Voorbeelden van audiopodcasts zijn Radio Bergeijk van de VPRO en de Tros Nieuwsshow. Populaire videopodcasts (ook wel vodcast genoemd) zijn de compilaties van vijf minuten van Pauw en Witteman, Jiskefet en Film trailers, met fragmenten van nieuwe films. Er zijn ook vodcasts van het NOS Journaal en Nieuwsuur.

Je kunt een abonnement nemen door – bij een podcast – op de knop Gratis abonneren en dan Abonneer te klikken. iTunes downloadt dan elke keer als je het programma gebruikt de nieuwste uitzendingen. Een abonnement kun je opzeggen door onder Bibliotheek op Podcasts te klikken en met de rechtermuisknop op de podcast te klikken waarvoor je je wilt afmelden. Kies daarna voor Abonnement op podcast opzeggen.

Muziek delen met miljoenen buren

Muziek downloaden kan ook gratis. Je buurman kan je bijvoorbeeld muziekbestanden toesturen via internet. Je gebruikt dan een digitale kopie van zijn muziek. Maar omdat internet van de wereld een dorp heeft gemaakt, heeft iedere internetter miljoenen ‘buren’. Dat maakt het mogelijk om van heel veel mensen kopieën van muziek te downloaden. Dit heet filesharing: bestanden delen.

Om hiervan gebruik te kunnen maken heb je een programma nodig waarmee je rechtstreeks toegang hebt tot muziek-, video- of andere bestanden van leden van het filesharing-netwerk. Een voorbeeld van zo’n gratis programma is
Bittorrent. Je kunt alleen in contact komen met bestanden van mensen die deze beschikbaar hebben gesteld. Zij maken bijvoorbeeld hun films of muziek toegankelijk, in de verwachting dat zij zelf ook profijt hebben van bestanden die anderen met hen willen delen. Overigens is het niet nodig om je eigen bestanden beschikbaar te stellen, ook zonder dat kun je muziek en andere bestanden kopiëren van anderen.

Ongewenste downloads

Het aanbod aan muziek via filesharing is bijna oneindig. Maar er kleven ook nadelen aan deze vorm van downloaden. Er bestaat bijvoorbeeld de kans op het binnenhalen van spyware: er wordt dan een programmaatje op je computer geïnstalleerd dat informatie over de computergebruiker(s) verzamelt. Die informatie wordt in het minst erge geval doorverkocht voor commerciële doeleinden. Een binnengehaald bestand kan ook een vervelend virus bevatten (een programma dat schade aanricht in de computer). Filesharing is voor ervaren computergebruikers een prima manier om aan gratis muziek te komen. Beginners kunnen beter eerst wat ervaring opdoen met betaalde diensten, zoals iTunes.

Wat je nodig hebt

Alle nieuwe computers kunnen downloaden. Met een wat oudere pc kan het ook, maar zal het wat langzamer gaan. Ook van belang is de leeftijd van het modem en vooral van de router voor draadloos internet. Alles nieuw kopen geeft een stuk meer snelheid.

Draadloze verbindingen zijn erg populair, vooral omdat je dan met je laptop in het hele huis – en zelfs in de tuin en op het balkon – verbinding met het internet kunt maken. Bedenk wel dat die draadloze verbinding invloed kan hebben op de snelheid, zeker als je wat verder van de router af zit. Voor het downloaden van een zwaar bestand kun je de computer dus beter met een kabeltje direct op het modem aansluiten.

Ook het internetabonnement heeft invloed op de dowloadsnelheid. De prijs van een abonnement is afhankelijk van de snelheid. Breedbandverbindingen, zoals ADSL- en kabelverbindingen, zijn bijzonder snel. Zelfs de goedkoopste breedbandverbinding van 4 of 8 megabyte per seconde (Mb/s) is al redelijk snel. Bij een snelheid van 8 Mb/s kun je iedere seconde een bestand van 1 megabyte binnenhalen. Dat is bijvoorbeeld een foto van goede kwaliteit. Een liedje is gemiddeld zo’n 4 Mb groot. Wie geregeld een film wil kijken of muziek wil downloaden, heeft meer aan een iets snellere verbinding, bijvoorbeeld 12 of 20 Mb/s. De echt zware en dure abonnementen van 40 of 60 Mb/s zijn bedoeld voor internetters die regelmatig grote bestanden downloaden, zoals speelfilms.

Overigens wordt de opgegeven snelheid bijna nooit gehaald. De afstand tussen je huis en de centrale speelt hierbij onder meer een rol. Internetproviders maken hun beloftes dus niet altijd waar. Het is reëler om uit te gaan van zo’n 60 tot 75 procent van de opgegeven snelheid.

Hoe kom je er weer vanaf?

Stel, een gratis gedownload programma voldoet niet. Dan wil je ervanaf, want ook ongebruikt neemt het ruimte op de computer in. Er zijn verschillende manieren om geïnstalleerde software te verwijderen. Vaak voorziet het programma hier zelf in met de optie Uninstall. Je vindt deze door te klikken op Start > Alle programma’s. Klik op de map van het programma dat je wilt verwijderen en zoek naar termen als Verwijderen, Uninstall of Installatie ongedaan maken. Klik hierop en volg de instructies om het programma te verwijderen.

Voorziet het programma niet in opties voor het ongedaan maken van de installatie? Dan kun je in Windows 7 of Windows Vista de volgende methode toepassen: Ga naar Start > Configuratiescherm > Programma’s. Klik op Een programma verwijderen, selecteer het betreffende programma en klik bovenaan de lijst op Verwijderen. Volg vervolgens de instructies op het scherm. Bij Windows XP verloopt het verwijderen net even anders. Ga naar Start > Configuratiescherm > Software. Selecteer het programma dat je wilt verwijderen door erop te klikken. Klik op de knop Verwijderen. Volg de instructies op het scherm.

Een ander programma dat u helpt met het opschonen van uw programma's is CCleaner (rechts staat de downloadknop)
Voor de Mac is er het handige en gratis te downloaden programma Appcleaner om geïnstalleerde programma’s van je harde schijf te verwijderen.